Vertrouwenscommissie moet escalatie problemen in kerk voorkomen

Predikanten en/of kerkenraden op hun verzoek pastorale bijstand en advies verlenen. Dat is officieel de taak van de vertrouwenscommissie die eind vorig jaar door de generale synode in het leven werd geroepen. De bedoeling van de commissie is onder meer te voorkomen dat meningsverschillen in kerken uitlopen op hoogoplopende conflicten. Daarnaast heeft de commissie als doelstelling om te onderzoeken hoe het komt dat er een groeiend aantal kerken is waar problemen zijn. De taakstelling van de vertrouwenscommissie is vrij omvattend.

Met wat voor soort zaken zal de commissie zich gaan bezighouden?
Ds. Westerink: „Voor een belangrijk deel zal de commissie zich buigen over zaken die te maken hebben met de verhouding predikant-kerkenraad. We willen ook graag predikanten bijstaan die het gevoel hebben dat ze vastlopen in het ambt, omdat ze het idee hebben dat ze de mensen niet bereiken kunnen. Je kunt je ook voorstellen dat een predikant met huwelijksproblemen bij de commissie aanklopt. In dit soort zaken zou een predikantsvrouw trouwens ook beroep kunnen doen op de commissie." Ouderling Procee vult aan: „Belangrijk is dat problemen in een kerk niet escaleren en ook niet direct op straat worden gebracht. Als dat gebeurt, brengt dat veel schade mee voor de betrokken predikant en eveneens voor de hele kerk van Christus."

Heeft de commissie zelf voldoende expertise in huis wanneer het gaat om ingrijpende problemen die bijvoorbeeld op psychisch vlak liggen ?
Ds. Westerink: „Nee, maar dat hoeft ook niet. Als we als commissie te maken krijgen met zaken die erg ingewikkeld in elkaar zitten, zullen we de hulp van deskundigen inroepen. Dat zou nodig kunnen zijn wanneer je te maken krijgt met een predikant met een alcoholprobleem of een dominee met een andere seksuele geaardheid. Maar ook wanneer een predikant het moeilijk vindt om met geld om te gaan zou je kunnen aankloppen bij mensen die expertise hebben op dat specifieke terrein."

Wat is het mandaat van deze commissie? Anders gezegd: kan de commissie bindende adviezen geven aan predikanten en kerkenraden?
Procee: ,,De commissie kan wel advies geven, maar dat advies zal niet bindend zijn. Het geven van bindende adviezen hoort thuis bij de kerkelijke vergaderingen. Het is wel zo dat wanneer we als commissie een advies geven, dit wel op schrift gesteld moet worden. Het advies moet dan ondertekend worden door zowel de adviesvrager als de commissie. Alleen de adviesvrager kan, als hij dat zou willen, het op schrift gestelde advies gebruiken in een beroepszaak."

Is de drempel om naar zo'n commissie te gaan niet hoog?
Ds. Westerink: „Dat is afwachten. Wat je nu echter ziet is dat men veel te lang wacht met het gaan naar een kerkelijke vergadering. Dan zie je dat een conflict al zo hoog opgelopen is, dat je er alleen met vergaande maatregelen uitkomt." Procee: „Ik denk dat die drempel erg mee zal vallen, mede vanwege het feit dat we als commissie strikt vertrouwelijk gaan werken. De commissie hoeft aan de synode geen inhoudelijk verslag te geven van de gesprekken die zijn gevoerd. Alleen van het aantal gesprekken."

Is de kwestie-Zeewolde niet een duidelijk voorbeeld van een zaak waarin een vertrouwenscommissie veel problemen had kunnen voorkomen?
Ds. Westerink: ,,Dat is natuurlijk wel erg achteraf praten. Maar het is zeker zo dat wanneer door de predikant of kerkenraad van Zeewolde een aantal jaren geleden aan een vertrouwenscommissie was gevraagd; 'Willen jullie eens met ons komen praten', dan had dat gekund. Je kunt je ook voorstellen dat door de kerkvisitatoren het advies aan predikant of kerkenraad wordt gegeven om contact op te nemen met de vertrouwenscommissie. Als je in een vroeg stadium de zaken met elkaar bespreekt, kun je voorkomen dat ze te hoog oplopen."

De laatste jaren zie je steeds vaker dat problemen ontstaan in kerken. Hoe komt dat?
„Allereerst zijn de mensen mondiger geworden. Het hele individualistische denken gaat de kerk niet voorbij. Predikanten zijn natuurlijk ook mensen van deze tijd. Een veranderende opvatting over het ambt zou bij de hele problematiek ook een rol kunnen spelen. Daarnaast is het ambt veel zwaarder geworden als je dat vergelijkt met toen ik veertig jaar geleden als dominee begon. Je hebt nu te maken met de problematiek van afhakende jongeren, huwelijksproblemen, maar ook veel ethische kwesties komen bij je op tafel. Bovendien zie je dat het verwachtingspatroon dat de predikant en de gemeente van elkaar hebben, niet altijd op elkaar aansluit. Het zijn een paar mogelijke redenen voor de toegenomen problemen. Het is ook een van de taken van de commissie om uit te zoeken waardoor het komt dat er een toenemend aantal gemeenten is met problemen."

Speelt een veranderde ambtsopvatting een belangrijke rol in deze problematiek?
Ds. Westerink; ,,Ik denk zelf van wel, maar dat is niet meer dan een vermoeden. De instelling ten opzichte van het ambt is toch wel veranderd. Toen ik als dominee begon, had men de opvatting dat je 24 uur per dag en zeven dagen per week predikant was. Je moest niet te veel aan tijd denken." Ook ouderling Procee sluit niet uit dat een veranderde ambtsopvatting mede oorzaak is van een groeiend aantal problemen rond het functioneren van een predikant: ,,Ik denk wel dat er een geestelijke dimensie in zit. Een predikant moet ook in z'n persoonlijk geloofsleven kracht putten uit de dagelijkse omgang met God door middel van bijbellezen en gebed. Dat kan wel eens in het gedrang komen wanneer er persoonlijke problemen zijn en het ambt als erg zwaar ervaren wordt."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen