Gelovig leven in de grote stad (2)

Vorige keer is in enkele pennenstreken een stuk nood van het gelovig leven in de grote stad geschetst. In elke nood, dus ook in deze, mogen wij licht, wijsheid en houvast zoeken in Gods Woord. Vorige keer heb ik aangegeven, dat zoeken in het O.T. hier meer voor de hand ligt dan in het N.T. De reden is, dat het probleem van achteruitgang en terugloop na eeuwenlange bloei of stabiliteit in de periode van totstandkoming van het N.T. nog niet zo speelde. In veel N.T.-ische geschriften is er nog een achtergrond van groei en uitbreiding.

Jeruzalem (eerst)
Wanneer we zoeken binnen het O.T., worden onze gedachten haast als vanzelf naar de stad Jeruzalem geleid. Jeruzalem is, sinds David, zondermeer dé stad in Israël. Vanzelfsprekend niet te vergelijken met onze eigen grote steden van nu. Het O.T.-ische Jeruzalem was vergeleken met steden als Amsterdam of Rotterdam een dorpje.
Maar vergeleken met het overig Israël in die tijd mocht het er wezen. Een stad die mooi begon. Veroverd door Koning David (II Sam. 5: 6-16) mocht deze reeds lang bestaande stad residentie van Israëls koningen worden en sedert Salomo zelfs het hart van Israëls eredienst: de tempel, plaats van Gods inwoning onder Israël, werd er gevestigd.
Wat moet die begintijd heerlijk geweest zijn! We mogen aannemen dat er in de dagen van David en Salomo ook een geestelijke bloeiperiode geweest is. Na de inwijding van de tempel staat er (1 Kon. 8: 66) dat het volk "verheugd en welgemoed wegens al het goede dat de HERE aan zijn knecht David en aan zijn volk Israël gedaan had" zijn weegs ging. Te denken is ook aan psalmen als Ps. 48 of Ps. 122. Er is nog massale belangstelling voor de HERE en zijn dienst! De vromen zullen er later met weemoed aan teruggedacht hebben, zoals heden ten dage sommige oude stadsbewoners zich nog situaties als ik ergens in een gedenkboekje aantrof weten te herinneren: "Er werd soms gevochten om een plaatsje, vele kerkgangers moesten blijven staan. Bij belijdenisdiensten op Palmzondag moest zelfs de politie te paard de orde bewaren wanneer grote aantallen kerkgangers zich verdrongen voor de nog gesloten deuren".

Jeruzalem (later)
We zijn vele eeuwen verder, wanneer profeten als Jesaja (8ste eeuw v. Chr) en Jeremia (7de eeuw v. Chr.) om en nabij Jeruzalem optreden. De eerste bloei van het godsdienstige leven van Jeruzalem ligt dan al ver achter de rug. Na de scheuring van het rijk ten tijde van Salomo's opvolger Rehabeam gaat het (ook geestelijk) bergafwaarts.
Sommige davidische koningen neigen tot afgoderij. Anderen komen daar weer tegen in verzet. De genoemde profeten tekenen de sociale en geestelijke verwording die zij in hun dagen aantreffen. Een sprekend voorbeeld bij de profeet Jesaja is Jes. 1: 21-24. Later moet Jeremia zelfs zeggen (5: 1) "Zwerft rond in de straten van Jeruzalem, ziet toch en speurt na, zoekt op zijn pleinen, of gij iemand vindt, of er een is, die recht doet, die oprechtheid betracht, dan zal ik haar vergeven".
Daaruit valt op te maken, dat een wandeling door het Jeruzalem van dat moment voor een gelovige weinig vreugde brengt. Daar, waar het in de dagen van David en Salomo nog zo goed was en de straten vervuld waren met Godvrezende tempelgangers! Formeel is er t.t.v. Jeremia nog wel tempeldienst voor de HERE. Maar inhoudelijk is die dienst uitgehold (Jer. 7:4).
En nog weer later, in de dagen van Ezechiël, is de tempel van Jeruzalem zelfs het onderkomen geworden voor puur afgodische praktijken (zie Ez. 8). Het ging van kwaad tot erger, ja zelfs nog toen het oordeel al gaande was.

Zolang er geprofeteerd wordt, blijft er hoop
Is deze korte terugblik op Jeruzalems geschiedenis niet ontmoedigend voor stadsbewoners? Met gemak zijn talloze parallellen te trekken tussen de geestelijke verwording in Jeruzalem (als met golfslag bij afgaand water) en dat wat men zoekend op de pleinen en straten van onze (let wel: ónze!) hedendaagse steden aantreft. Toch is mijn eindindruk bij lezing van de geschiedenis van Jeruzalem met zijn koningen en profeten niet ontmoedigd.
Want, wat juist zo geweldig opvalt is de enorme aandacht van de HERE voor deze stad en zijn ontzagwekkende geduld. Honderden bladzijden Bijbel, zogezegd, strijden om Jeruzalem.
En, mogen wij weten: Om Christus' wil! De HERE zendt profeten! Talloze malen klinkt in Jeruzalem, ondanks alles, Gods Woord. Naast oordeelsaankondingen bevat het ook steeds beloften van heil. Een voorbeeld is dat wat volgt op het al genoemde Jer. 7: 4.
Dat voorbeeld staat niet op zichzelf!
De HERE blijft zijn stad voortdurend aanspreken met zijn Woord. Dat blijvend aanspreken geeft geen reden tot valse gerustheid en het bevat ook oordeelsdreiging, maar het geeft voor alles blijk van Gods hartelijke liefde voor - ook - deze zeer ver afgeweken stad, die zijn liefde zó versmaadt.
Deze lijn mogen we doortrekken naar het heden. Onze steden zijn geen Jeruzalem. Toch zijn alle steden ter wereld waar de Naam van Jezus gevestigd is met onzichtbare banden verbonden aan Gods uitverkoren stad (die nog steeds bestaat, in afwachting van het nieuw Jeruzalem). Goddeloos geworden steden zijn vatbaar voor Gods oordeel. De geschiedenis leert het ons, naast Gods Woord. Er is niets menselijks om gerust op te kunnen zijn. Maar waar Gods Woord klinkt, kan het ook nog verkeren. Die hoop mag er zondermeer zijn.
Wat is het aardse Jeruzalem niet door zware gerichten heengegaan. En de HERE heeft het bewaard, omwille van zijn beloften, die in Christus Jezus ja en amen zijn. Zo zijn er ook beloften voor aan Jeruzalem (in Christus) verbonden steden, zolang Gods Naam daar nog geëerbiedigd wordt. Misschien maar door weinigen. Opvallend is - en nu noem ik toch een N.T-isch bijbelboek, dat echter doorspekt is van het O.T. - dat in Openbaring 11 de "grote stad" nog gespaard blijft, zolang het getuigenis van de twee getuigen klinkt.

H. de Bruijne

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen