Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Geen leiders in de kerk

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Geen leiders in de kerk

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wie leidt de kerk? Bedrijven hebben een directie, verenigingen en scholen een bestuur, maar wie leidt de kerk? Is er sprake van een crisis met betrekking tot het leiderschap van de kerk? In de rooms-katholieke kerk kent men de geestelijkheid in zijn diverse geledingen. De paus staat aan het hoofd van de kerk. Hij is in laatste instantie de leider van de roomse kerk. En hij kan terugvallen op de hoog geplaatste "geestelijken" onder hem. In de reformatorische traditie willen wij van een dergelijke leiding van de kerk niet weten. Toch moet er leiding in en van de gemeente zijn.

Leiding van eigen karakter
In de gemeente van Christus kennen we geen rangen en standen. De maatschappelijke positie is niet bepalend voor de plaats in de gemeente. Aan niemand in het bijzonder komt een voorrangspositie toe. We worden wel geroepen om met gekregen en ontwikkelde gaven de gemeente te dienen. Maar wie dient, heerst niet. Dienen is het tegendeel van heersen. Het is een voorrecht wanneer in een kerkenraad mensen met krachtige bestuurlijke gaven gekozen zijn. Ze kunnen hun gaven inzetten ten dienste van de gemeente. Het is voor de bredere kerkelijke vergaderingen - denk aan een classis, een particuliere synode en ook aan de generale synode - een zegen als daar afgevaardigden zijn met een brede kennis. Mensen, die het geheel kunnen overzien en die uit een aantal mogelijkheden de beste keuze weten te maken. En wanneer zulke mensen samenwerken - in een commissie of in een moderamen bijvoorbeeld - dan dient dat de vergadering op eminente wijze.

De leiding die aan de kerk wordt gegeven, is een leiding van een geheel eigen karakter. Het is geestelijke leiding. Geestelijke leiding is ondertussen wel heel concreet. Ze raakt zaken als nieuwbouw en verbouw ten dienste van de gemeente, het beheer van de financiën en dan kan het soms gaan over grote bedragen. Veel wat in het maatschappelijke verkeer onderdeel is van bestuur en beheer, vinden we in de kerk terug. Toch dient het werk in de kerk een eigen doel: de opbouw van de gemeente. De goede functionering van het kerkverband in al zijn geledingen. We beheren geen geld om er rijk van te worden. We bouwen geen mooie kerk om het gebouw zelf. Het gaat om de gemeente, haar samenkomen voor het aangezicht van God, haar functioneren tot welzijn van allen.

Gezegend de gemeenten die mensen van grote bestuurlijke gaven in hun midden hebben. En als deze mensen geestelijke mensen zijn, omdat ze van harte geloven in Jezus Christus en Zijn heil en zich in alles afhankelijk weten van de genade en de zegen van de Heere, dan heeft de gemeente veel profijt van deze leden. Toch besturen en leiden zij niet de gemeente.

Christus regeert
De gemeente is van Christus. Het kerkverband is van Hem. Dit is een uiterst principiële uitspraak. Christus regeert de gemeente. Dat doet Hij heel concreet door Zijn Woord en Geest. Daar is eigenlijk alles mee gezegd. Nu gebruikt Christus voor de regering van de gemeente mensen. Hij heeft de ambten gegeven. En ambten functioneren altijd via het werk van de ambtsdragers. Omdat Christus de ambten geeft, kan niemand zichzelf tot ambtsdrager of leider van de gemeente opwerpen. Men heeft een wettige roeping, verkiezing en bevestiging nodig. En als men het voorrecht ervaart om in de gemeente tot ambtsdrager geroepen, gekozen en bevestigd te zijn, gaat men er in status niet op vooruit. De hoogste status in de gemeente is dat men door het geloof aan Christus is verbonden en dat een dienend en liefhebbend leven uit Hem gevoed wordt, elke dag nieuw. De gemeente van Christus is een geheel eigen gemeenschap. Iets dergelijks vindt men nergens anders in de hele wereld.

Wij wensen daarom geen bovenkerkelijke organen in het kerkverband. Alles wat in de kerk gebeurt, is onderworpen aan het toezicht van een kerkelijke vergadering. Een kerkelijke vergadering heeft het hoogste gezag in de kerk. Dat gezag is niets anders dan het gezag van Christus. Daar speelt geen enkele politieke, zelfs geen kerkpolitieke, overweging een rol in. Dat dit in de praktijk een spanningsveld oplevert, ligt voor de hand. Maar de kerken hebben er nooit aan toe te geven. Veel praktisch werk ten dienste van het geheel van de kerken wordt verricht door deputaatschappen. Er is niet één deputaatschap belangrijker dan het ander Allen zijn broeders en zusters. Allen dienen. Het werk van een bepaald deputaatschap mag wat meer in het oog springen en wat meer bekendheid hebben dan de arbeid van een ander deputaatschap, allen doen hun werk in dienst van de kerken, dus in dienst van de Opperherder Jezus Christus. Het is principieel onmogelijk om in de kerk van Christus op je zelf te gaan staan of voor je zelf te beginnen. Dat komt voor. Mensen, die een eigen gemeente opzetten. Zonder kerkverband. Het kan ook wel eens lastig zijn om onder de beoordeling van een breder verband door te moeten gaan. Maar in de kerk hebben wij allen een zekere inperking van de ruimte nodig. Iedere gelovige mag zijn en haar vrijheid in Christus beleven. Wij laten ons niet opnieuw knechten nadat Christus ons heeft vrijgemaakt. Maar Christus geeft al Zijn gelovigen aan elkaar in het verband van de gemeente en in het verband van de kerken samen. Daarom is de verdeeldheid van het lichaam van Christus principieel een onmogelijke zaak. Hier ligt de wortel van het bijbelse kerkbesef en de innerlijke drang tot die oecumene, waarvoor Christus zelfs bidt.

Mondig
Wij hebben in de kerk ook geen behoefte aan allerlei adviesbureaus die ons wel zullen vertellen hoe we de zaken moeten aanpakken. Goede adviezen op zich zijn welkom, maar de kerkenraden zijn geen onmondige colleges. Waar de geestelijke mondigheid in de gemeente functioneert, weet een gemeente zichzelf heel goed te redden. Als zij zich voortdurend openstelt voor de leiding van het Woord en de Heilige Geest, raakt een gemeente niet op een dwaalweg. De dwaalwegen komen in zicht wanneer de gemeenten zich laten leiden door wat de mensen in de gemeente willen zonder dat die mensen zich afvragen of het wel zo bijbels is wat ze willen. In de gemeente kan niemand zijn en haar wensen ten volle gerealiseerd zien. Maar als het goed is willen we dat ook niet. Uiteraard mogen de leden van de gemeente hun wensen hebben en kenbaar maken. Elke kerkenraad zal luisteren naar wat er in de gemeente leeft. Daarmee is niet gezegd, dat de kerkenraad geroepen is om al die wensen in beleid om te zetten. De criteria zijn: Is iets al of niet in strijd met het Woord van God en met de belijdenis van de kerk? Dient het de geestelijke opbouw van de leden? Berijd ik mijn (traditioneel) stokpaardje of zoek ik echt het heil van de gemeente?

En het is ook zeer aan te raden om kennis van de geldende kerkorde te hebben. Want de kerkorde dient niet om de gemeente in een harnas te dwingen waarin zij niet gaan kan, maar juist om de geestelijke vrijheid van de gemeente te waarborgen en te beschermen. Iemand zal zeggen: dat is allemaal mooi gezegd. Maar ik zie in de kerken hoe moeizaam het soms gaat. En soms zie ik het helemaal fout gaan. Dat zal zo zijn. Maar de vraag is dan wel waaraan of aan wie dat ligt. Meermalen moet het kerkverband in zijn vergaderingen zaken in gemeenten recht zetten die nooit hadden mogen ontstaan. Bijna altijd is er een bepaald falen aan te wijzen. Ik zeg dit niet om iemand te beschuldigen, want als je in zo'n situatie terecht bent gekomen - vaak tegen je wil in - dan is dat uiterst pijnlijk en ingrijpend. Heeft men in een gemeente bepaalde problemen die boven het hoofd dreigen te groeien, dan is er altijd de mogelijkheid om de hulp van het kerkverband in te roepen. Het is geen schande als men dat doet. Wij zijn er om elkaar te helpen, niet om elkaar te beschuldigen en van een etiket te voorzien.

Het kerkverband dient er voortdurend op toe te zien dat er niet allerlei organisaties ontstaan die een eigen leven gaan leiden en die zich verwijderen van het grondvlak van de plaatselijke gemeenten. Nimmer mag men vanuit een zekere hoogte op de plaatselijke gemeente neerzien! Elke plaatselijke gemeente is zelfstandig. De bredere, kerkelijke vergaderingen respecteren de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeenten. Daarom mag men vanuit de plaatselijke gemeenten nimmer minachtend of negatief over die bredere vergaderingen spreken zoals dat nog wel eens gebeurt. Zulk spreken getuigt van niet al te veel zelfkennis en doet afbreuk aan de eenheid die we in en voor het kerkverband zoeken. Je kunt vanuit een bepaalde persoonlijke overtuiging wel eens denken dat je het beter zou doen en het zelfs beter weet dan wat een kerkelijke vergadering af en toe aan besluitvorming neerzet, maar je komt er snel achter dat je persoonlijke overtuiging nog niet tot welzijn van allen is.

Geen leiders in de kerk. Wel broeders en zusters en jongeren met gaven van de Geest. Graag zelfs. Een is onze Meester. Een is onze Bisschop: Jezus Christus. Als Zijn gezindheid in ons werkt, heeft niemand iets te vrezen. Dan is er verwachting voor de kerk. Laat ons denken en ons spreken over de kerk bepaald worden door de dienende gezindheid van Jezus Christus. Alle ambtsdragers behoren daar voorbeelden van te zijn. En we zullen het wonder van de kerk beleven. En let op: zo'n gemeenschap blijft niet onopgemerkt in de wereld. Zij zal mensen aantrekken.

J. Jonkman

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 31 mei 2002

De Wekker | 16 Pagina's

Geen leiders in de kerk

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 31 mei 2002

De Wekker | 16 Pagina's