Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Thomas à Kempis en de navolging van Christus - uit De Reformatie

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Thomas à Kempis en de navolging van Christus - uit De Reformatie

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In De Reformatie van 8 juni 2002 schreef de kerkhistoricus drs. H. Veldman over de betekenis van de nog altijd lezenswaardige middeleeuwer Thomas van Kempen. We nemen er het voornaamste van over.

Vroeger werd hij wel gerekend tot de 'voorlopers van de Hervorming'. Maar vandaag staat Thomas a Kempis gewoon waar hij staat: in een middeleeuwse roomse kerkcultuur waarin het echt niet zo vreemd was de Heilige Schrift te openen, die over te schrijven en alleen al zó doende de woorden Gods te overdenken. Allicht zijn wij gereformeerden altijd wat voorzichtig met mensen uit de roomse kerk, maar toch denk ik dat het klimaat van nu niet meer zo anti-papistisch is dat we geen waardering voor een rooms getuigenis kunnen opbrengen. [....]

Vruchtbaar schrijver
Thomas a Kempis behoort tot de vruchtbaarste schrijvers van de late middeleeuwen. Hij was geboren omstreeks 1380 en leefde tot 1471 en was naar school geweest bij de Broeders des Gemenen Levens in het IJsseldal; in en bij steden als Deventer en Zwolle. Hij heeft bijna driekwart eeuw in het klooster op de Agnietenberg bij Zwolle geleefd en gewerkt. Allerlei Latijnse werken staan op zijn naam.
Meestal hadden ze de bedoeling de praktische vroomheid te bevorderen.
Wij zullen de titels maar achterwege laten, al zal de onderzoeker zijn weg naar Thomas' verzamelde werken (Opera Omnia) wel weten te vinden. Het Latijn geeft intussen wel aan dat de belangrijkste doelgroep van Thomas de geestelijke stand van zijn dagen betrof- niet de leken. Men dacht sterk in termen van een hiërarchische orde: de leiders eerst, dan de 'gewone man'.

Christus navolgen
Toch springt er bij Thomas één boekje uit dat juist wel erg veel invloed op de gewone man heeft uitgeoefend. Het is de Imitatio Christi, d.w.z. de Navolging van Christus. Die invloed strekte zich zelfs uit tot in de kringen van de Nadere Reformatie! En zo word je dan ook meteen 'voorloper' van de Reformatie.
Nu zit de waarde van de Imitatio vooral in de eerste hoofdstukken. Het 'Eerste Boek' bevat namelijk 'Heilzame vermaningen voor het geestelijke leven'. Ze bevatten inderdaad veel praktische raadgevingen hoe je als christen dient te leven: 'Volg Christus na en versmaad de ijdelheden der wereld'; 'Wees in eigen ogen gering'. Thomas wijst op 'de leer der waarheid' en bepleit 'het lezen van de Heilige schrift'. En al is zijn taal gewikkeld in het kleed van de late middeleeuwer, toch doet zijn boodschap weldadig aan - juist in onze wereld waar men maar draaft en rent, die uit is op geluk en warmte... en het zo vaak maar niet kan vinden. Christus navolgen - daarvoor is allereerst nodig rust en concentratie op de primaire dingen tussen God en mens. En dat mag zijn tijd toch kosten...?

Mystiek ook aanwezig
De r.k. kerkhistoricus R.R. Post was in zijn boek over de Moderne Devotie heel enthousiast over het geschrift van Thomas a Kempis. "Dit heerlijke boek heeft intussen alle tijden getrotseerd, de Devoten lang overleefd, en versterkt, vertroost, en bevredigt in onze dagen nog zoveel zielen." Maar hij wijst toch ook op een mystieke trek in dit werk: "Schijnbaar zonder orde is het toch niet geheel vreemd aan de werken, die de drie stadia van het opgaan naar God beschrijven: de reiniging, de verlichting, de vereniging. Al vindt men er geen beschrijving van de hoogste mystiek, toch geeft - aldus Post - het derde boek wel het verlangen naar dat stadium van de hoogste uiting van liefde op aarde."

Thomas zelf aan het woord
In boek 1, hoofdstuk 1 gaat het om 'de navolging van Christus en het geringschatten van al wat louter tijdelijk en zinledig is'.
En Thomas schrijft in korter spreuken het volgende:
1. Wie Mij volgt, wandelt niet in de duisternis (Joh. 8:12) zegt de Heer
2. Dit zijn woorden van Christus, waarmee wij worden aangespoord, Hem in zijn leven en gedrag na te volgen, als wij in waarheid verlicht willen zijn en bevrijd van alle verblindheid van hart.
3. Onze voornaamste zorg behoort daarom te zijn dat wij ons diepgaand bezinnen op het leven van Jezus Christus.
4. De leer van Christus gaat uit boven alle onderrichting van de heiligen, en had men maar de ware geest, men zou daar verborgen manna in ontdekken.
5. Maar het is zo dat velen ook na het dikwijls horen van het evangelie weinig innerlijk verlangen in zich gewaarworden, omdat zij Christus' geest niet hebben.
6. Wie echter Christus' woorden ten volle wil proeven en verstaan, moet de gelijkvormigheid met hem nastreven in heel zijn leven.
7. Wat baat het u diepzinnig over de Drieëenheid te redetwisten als ge de nederigheid mist en daarom de Drieëenheid mishaagt?
8. Werkelijk, grote woorden maken niet heilig en rechtvaardig, maar door een leven van deugd wordt men aangenaam aan God.
9. Een diep berouw wil ik liever voelen dan de begripsbepaling ervan kennen.
10. Al zoudt ge de hele bijbel van builen kennen en de uitspraken van alle filosofen, wat zou u dat alles baten zonder de liefde Gods en zijn genade?
11. Het ene is al dwazer dan het andere en alles is dwaasheid (Pred. 1:2), behalve God te beminnen en Hem alleen te dienen.
12. Dit is de hoogste wijsheid: de bijkomstigheid inzien van wat voorbijgaat en zich moeite geven voor het rijk der hemelen.
13. Dwaasheid is dus vergankelijke rijkdom najagen en daarop zijn hoop stellen.
......
21. Wie hun zinnelijkheid volgen, besmeuren hun geweten en verliezen Gods genade.

Voor wie meer wil lezen: er zijn vele Nederlandse edities van dit oude geschrift; de jongste is de vertaling van Gerard Wijdeveld en kwam uit in 1995 te Kampen-Kapellen.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 augustus 2002

De Wekker | 16 Pagina's

Thomas à Kempis en de navolging van Christus - uit De Reformatie

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 augustus 2002

De Wekker | 16 Pagina's