''Eigenlijk beleggen we allemaal"

Kunt u om te beginnen in het kort aangeven wat beleggen eigenlijk is?
"Het gaat er bij beleggen in feite om dat je een stuk vermogen wegzet met het doel dat het in waarde vermeerdert. In mijn beleving wordt beleggen heel snel gekoppeld aan beleggen in aandelen, en voor sommigen ook obligaties, dus echt verhandelbare waardepapieren. Ik zou het toch iets breder willen trekken. Je kunt namelijk ook beleggen in een schilderij of in een stuk grond. Zeker wat onroerend goed betreft hebben mensen vaak een behoorlijk stuk belegging. Over het algemeen maakt het verschil welke tijdshorizon je aan je belegging koppelt en dat maakt denk ik ook wel uit als je kijkt naar de gevaren die eraan zitten. Als de horizon korter is, dan zit daar toch de verleiding van de zucht naar rijkdom. De vraag of de koersen van mijn aandelen weer gestegen zijn, kan je leven enorm gaan beheersen."

Stelregels
Gaat beleggen altijd gepaard met risico's?
"Ja, ik denk dat beleggen altijd gepaard gaat met risico's, maar dat je wel verschillende risicoprofielen kunt volgen. Binnen aandelen kun je onderscheid maken in bijvoorbeeld aandelen in de voedingsindustrie, die toch als wat stabieler gezien worden, en aandelen in de telecommunicatie, die veel meer fluctueren. Daar zit dus een verschil in risicoprofiel. Daarnaast is het zo dat je in een portefeuille met aandelen ook risico's kunt spreiden. Een bekend voorbeeld is een fabrikant van parasols en een fabrikant van paraplu's. Door in beide bedrijven te beleggen is het mogelijk het risico met betrekking tot weersinvloeden te spreiden. Wanneer je uitsluitend in de parasolfabrikant of de paraplufabrikant zou beleggen zou je dus meer speculeren op bepaalde weersinvloeden en dus meer risico lopen. Aangetoond is dat het beleggen in verschillende sectoren het totale risico beperkt.
Overigens betekent risico's nemen ook dat je bereid moet zijn je verlies te nemen. Het geld dat je belegt, moet je ook echt kunnen missen. Ik denk dat dat een heel duidelijke stelregel is."

Zijn er nog andere stelregels voor beleggen te noemen?
"Het begint natuurlijk met de vraag wat je motief is om te beleggen. Is het een stuk vermogensopbouw voor bijvoorbeeld de studie van je kinderen, of is het doel om vandaag bijvoorbeeld 100 euro in een fonds te stoppen en daar volgende week 200 euro uit te halen. Dat vind ik een fundamenteel verschil. Zie je de beurs als een soort geldmachine, gericht op korte termijn rendement, dan geldt de waarschuwing uit Timótheüs: wie rijk wil worden, valt in veel verzoeking. Beleggen om rijk te willen worden, wordt vanuit de Bijbel veroordeeld. Van de zucht naar rijkdom wordt gezegd dat wie dat najaagt zijn ziel verliest, en daarmee voor eeuwig omkomt."

Kunnen we vanuit de Bijbel richtlijnen ontdekken als het gaat om beleggen in de zin van het vermeerderen van vermogen?
"Ik denk dat als je het vanuit nieuwtestamentisch perspectief bekijkt, dat de nadruk dan ligt op de besteding van ons geld ten dienste van de uitbreiding van Gods Koninkrijk. Het opzij zetten van ons geld met het oog op onze verantwoordelijkheid voor de toekomst is daarbij eigenlijk secundair. Je ziet dan heel duidelijk het beeld van de gemeente in verdrukking en lijden. Geld en goed wordt meer gezien als ballast die men kwijt moet raken. Men was helemaal doordrongen van het besef een beter en blijvend goed in de hemel te hebben. In het Oude Testament daarentegen zie je wel dat rijkdom als zegen van God gezien wordt en dat het onderhouden van Gods geboden je ook hier op aarde voorspoed brengt. Heel praktisch gelden voor ons denk ik de criteria van rentmeesterschap en de Tien Geboden. Dat je handelen, en dus ook je beleggen, niet ten koste van de naaste mag gaan en dat het milieu als schepping van God zorgvuldig beheerd moet worden en niet geschaad mag worden."

Koersen
Bij beleggen staan eigenlijk altijd de koersen centraal. Dagelijks hoor je of de koersen weer gestegen of gedaald zijn. Wat zeggen deze koersen eigenlijk over de werkelijke waarde van een onderneming?
"In de economie geven de koersen inderdaad het verloop van de waarde van een onderneming weer, maar dan wel de economische. Een belangrijk gevaar waar je als christen tegenaan loopt is dat je waarde, ook de waarde van een onderneming heel sterk in financiële termen uitdrukt, terwijl ook andere zaken van groot belang zijn. Zo is het ook het aspect van werkgelegenheid van belang, dat zo'n bedrijf soms wel voor tienduizenden gezinnen voorziet in het levensonderhoud. Dat zijn natuurlijk ook criteria die niet direct in de beurswaarde tot uitdrukking komen, maar die voor mij toch zeker wel meespelen voor de waardering voor zo'n bedrijf en dus ook voor mijn beleggingskeuze."

Kunnen ondernemingen eigenlijk wel zonder het geld van de particuliere belegger?
"Ik denk dat dat nog wel meevalt, aangezien de pensioenfondsen waarin wij deelnemen, veruit de grootste beleggers zijn. Dat is inmiddels de duizend miljard euro gepasseerd, en dat is vele malen meer dan wat alle individuele beleggers bij elkaar beleggen."

Dus we beleggen ook via ons pensioenfonds?
"Ja, en ik denk dat de meesten van ons daar nauwelijks bij stilstaan. Iedereen die deelneemt in een pensioenfonds is in feite een behoorlijke belegger. Dit pleit er denk ik voor om eens na te denken hoe wij, misschien door de handen ineen te slaan, meer invloed kunnen uitoefenen op het bestuur van deze pensioenfondsen. Het blijkt bijvoorbeeld dat het CNV ook vanuit haar achtergrond probeert haar leden in het stichtingsbestuur van pensioenfondsen te krijgen om zo het beleggen in duurzame fondsen aan de orde te stellen. En ze hebben daar toch al een aantal resultaten mee bereikt. Overigens ook in financieel opzicht. Duurzaam wil echt niet per definitie zeggen dat het ook minder oplevert. En rendement wordt in de praktijk natuurlijk vertaald in financiële termen, maar dat is echt te smal. Je moet ook nadrukkelijk naar milieu-effecten en duurzaamheid kijken."

Verantwoordelijkheid
Dus is het ook zaak om, wanneer je gaat beleggen, je te verdiepen in de achtergrond van het bedrijf de markten waarop het bedrijf actief is en de toekomstverwachtingen, en niet willekeurig aandelen te kopen op de beurs?
"Ja, maar dan niet in de eerste plaats om een zo hoog mogelijk rendement te behalen. Wat ik belangrijker vind, is dat je toch wel een stukje verantwoordelijkheid draagt voor het bedrijf waarin je belegt. Wat is de doelstelling van het bedrijf waar staat het bedrijf voor, met welke producten en dienstverlening houdt men zich bezig? Formeel gezien geldt toch dat je als aandeelhouder een stukje mede-eigenaar bent van zo'n onderneming. Ik denk zelfs dat je je principieel af moet vragen of er überhaupt fondsen zijn op de beurs waar je helemaal achter kunt staan. Als je dan kritisch kijkt naar het reclamebeleid, het milieubeleid, maar ook het personeelsbeleid - denk aan zondagsarbeid - dan wordt het heel moeilijk."

En als we kijken naar zgn. duurzame beleggingsfondsen, zoals die van de ASN Bank en de Triodos Bank, die heel bewust sociaal-ethische en milieudoelstellingen hanteren. Bieden deze fondsen volgens u goede alternatieve beleggingsmogelijkheden?
"Ik denk zeker dat je daar als belegger, vanuit je principe van rentmeesterschap, bewust naar zou moeten kijken Maar bij het beleggen blijkt toch in de praktijk vaak het rendement de doorslag te geven. En voor de ASN Bank en Triodos Bank geldt dat het rendement lager is, omdat een gedeelte opzij gelegd wordt voor de ideële doelstelling.
Wat deze fondsen heel duidelijk doen is het milieu meewegen en het sociaal beleid, maar wat ik mis zijn bijvoorbeeld ethische criteria voor het marketingbeleid of voor zondagsarbeid. Toch denk ik dat het heel goed is om wat nadrukkelijker te kijken naar die fondsen die vanuit een ethische doelstelling beleggen."

Ik denk dan bijvoorbeeld ook aan Oikocredit, een stichting die vanuit de kerken is opgericht om kleinschalige projecten in ontwikkelingslanden te financieren. Tegenwoordig kunnen ook particulieren beleggen in certificaten van Oikocredit, en krijgt men afhankelijk van het behaalde resultaat een rendement. Is zo'n belegging wellicht een beter alternatief?
"Nou, het is in ieder geval een alternatief waarin je naast het creëren van een stukje rendement ook nadrukkelijk een andere doelstelling mee laat spelen, namelijk dat het geld wordt ingezet om aan de laagste sociale klasse middelen van bestaan te geven. En deze doelstelling zou als het goed is voor ons belangrijker moeten zijn dan de hoogte van het rendement. Zo bezien is het zgn. sociaal-ethisch beleggen te prefereren boven beleggen in gewone aandelen."

Beleggingscommissie
En als we nu kijken naar onze eigen kerken, naar ons financieel beheer en de kerkelijke kassen. In hoeverre kunnen we als kerk ook beleggen en hoe zouden we dit verantwoord kunnen doen?
"Met name als we kijken naar de emeritikas is er sprake van een behoorlijk belegd vermogen. Aangezien het zo langzamerhand om substantiële bedragen gaat, zou het goed zijn om hiervoor aanvullende beleidscriteria te ontwikkelen. Je zou hiervoor een beleggingscommissie kunnen samenstellen, met zowel financieel deskundigen als predikanten. Zij kunnen dan criteria ontwikkelen, waarbij je niet alleen kijkt naar het financieel rendement, maar ook heel duidelijk naar sociaal-ethische en milieu-doelstellingen. Vanuit ons rentmeesterschap moet dit, zeker waar het om kerkelijke gelden gaat, een belangrijk aandachtspunt zijn."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen