Hoe gaat het verder?

De Afscheiding
Wanneer wij als Christelijke Gereformeerde Kerken deze ontwikkelingen zien, doen we dan vanuit een stuk betrokkenheid. Het zou beslist geen goede houding zijn om alleen maar de houding van een toeschouwer aan te nemen, die op een afstand ziet wat er gebeurd. Laten we nooit vergeten dat we als kerken voortkomen uit de Afscheiding van 1834 en dat deze historische gebeurtenis ons ook bindt aan wat met name in de Hervormde Kerk gebeurd.

Wie de Acte van Afscheiding of Wederkeer leest, proeft het verlangen van de leden van de kerk van Ulrum dat de situatie in de Hervormde Kerk zo zal veranderen dat er sprake is van terugkeer tot de waarachtige dienst des Heeren en terugkeer mogelijk wordt. We zijn geen toeschouwers die ontwikkelingen binnen de Hervormde kerk alleen objectief en zakelijk bekijken, maar we zijn een kerk die met betrokkenheid deze ontwikkelingen op zich afziet komen.
Echter, de Acte van Afscheiding spreekt niet alleen over de Hervormde Kerk, maar ook over de gemeenschap die men wil "uitoefenen met alle ware Gereformeerde ledematen". Deze uitdrukking geeft aan dat we als kerken ons verbonden weten met allen die van harte de gereformeerde belijdenis liefhebben. Ook dat maakt onze betrokkenheid uit bij de kerkelijke ontwikkelingen van vandaag. We kijken dan in de richting van hen binnen de Hervormde Kerk die de grondslag van de gereformeerde belijdenis willen handhaven en van hen die binnen de Gereformeerde Kerken opkomen voor de gereformeerde belijdenis. Uiteraard geeft deze genoemde uitdrukking uit de Acte van Afscheiding ook aan dat we als kerken altijd zullen zoeken naar de ware eenheid van allen die naar Schrift en belijdenis kerk willen zijn.
Naast deze haast vanzelfsprekende betrokkenheid krachtens onze historie, zien we ook hoe ingrijpend de huidige situatie is. Er is sprake van een kerk die ontstaat door de samenvoeging van drie kerken in Nederland. Zoals we weten is met name binnen de kring van de Gereformeerde Bond ook een grote verdeeldheid is ten aanzien van de houding die nu moet worden ingenomen. De officiële lijn van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond is dat men ondanks alle bezwaren en moeiten met het SOW-proces toch mee zal gaan. Daarnaast is er de opstelling van het Comité tot behoud van de Hervormde Kerk, waarvan de ondertekenaars hebben aangegeven niet mee te zullen gaan. Dat houdt in dat er bij de huidige stand van zaken en bij de officiële vereniging in december een grote breuk geslagen wordt in het gereformeerde deel van de Hervormde Kerk. Een deel gaat mee met Samen op Weg. Een ander deel gaat niet mee en komt buiten de nieuwe kerk te staan.
We weten ons als Christelijke Gereformeerde Kerken geestelijk verbonden met dit gereformeerde deel van de Hervormde Kerk. Op onze laatste Generale Synode zijn in de verhouding tot de Gereformeerde Bond besluiten genomen die getuigen van geestelijke herkenning en verbondenheid en zoeken van wegen om ook aan die verbondenheid gestalte te geven. Op vele plaatsen zal er tussen christelijk gereformeerden en hervormd-gereformeerden een zekere mate van herkenning zijn. Wanneer je samen rond 31 oktober een gezamenlijke hervormingsavond hebt, merk je hoe dicht je bij elkaar staat ondanks de verschillende visie op de kerk.

Belijdenis en verbond
Het is natuurlijk niet aan mij uit te maken welke opstelling binnen hervormd-gereformeerde kring de juiste is, afgezien van de vraag of het mogelijk is een keuze te maken. Toch wil ik op enkele punten ingaan vanuit het perspectief van een afgescheidene en vanuit de hartelijke verbondenheid met de hervormd-gereformeerden.
Voor velen binnen de Hervormde Kerk is het een zwaarwegende zaak dat de gereformeerde belijdenis in de nieuwe kerk en in de nieuwe kerkorde een andere plaats heeft gekregen. In de reacties van het Comité is men van mening dat er naast de gereformeerde belijdenis ook andere vormen van belijden een legitieme plaats hebben gekregen, ook al zijn die tegenstrijdig met wat in de gereformeerde belijdenis wordt verwoord. De opvatting van het Comité is dat nu de grondslag van de kerk wordt gewijzigd en ook de gereformeerde belijdenis niet langer de enige belijdenis is, het de roeping is om niet mee te gaan met de kerk die straks ontstaat, maar hervormd te blijven.
We begrijpen deze broeders wanneer zij de gereformeerde belijdenis willen handhaven en we zijn er dankbaar voor dat zij het alleenrecht van de gereformeerde belijdenis sterk beklemtonen. Maar wanneer wij als afgescheiden kerken ons bezinnen op ons eigen bestaansrecht dan heeft dat ook te maken met de plaats van de belijdenis in het Hervormde Kerk.
Naar onze overtuiging heeft de gereformeerde belijdenis ook nu niet de unieke plaats die deze belijdenis moet hebben. Naast de gereformeerde belijdenis zijn er nog tal van theologische opvattingen en visies die toch ook wettig een plaats hebben gekregen binnen die ene Hervormde Kerk, al wordt in de grondslag nu dan nog alleen verwezen naar de gereformeerde belijdenis. Het Comité geeft aan dat er nu wezenlijk wat verandert in de grondslag van de kerk en dat dit voor hen reden is om niet mee te gaan. Dit standpunt heeft mijn waardering en begrip, omdat deze broeders op deze wijze gestalte geven aan hun trouw aan de gereformeerde belijdenis. Al teken ik daarbij aan dat de plaats van en de binding aan de gereformeerde belijdenis in de tegenwoordige Hervormde Kerk voor onze kerken altijd genoegzame grond geweest is om als afgescheiden kerk naast de Hervormde Kerk te bestaan.
Het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond wil naar mijn gedachte niet minder de trouw aan de gereformeerde belijdenis gestalte geven. Zij benaderen de kerk ook vanuit het verbond. Het verbond is voor hen nauw verbonden met de vaderlandse kerk vanuit historisch oogpunt. U zult van mijn niet verwachten dat ik dit standpunt huldig. Maar de positie die de Gereformeerde Bond altijd al heeft ingenomen in de Hervormde Kerk, verklaart voor mij ook de houding van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond en is ook te verdedigen in het licht van de historie van de Bond.

Onze positie
Het gaat mij er niet om op dit moment om een keuze te maken voor een van deze beide standpunten. Dat wordt ook niet van mij gevraagd en onze hervormd-gereformeerde broeders en zusters zitten daar ook niet op te wachten. Ze worstelen voor Gods aangezicht met de weg die zij moeten gaan. Ze worstelen biddend met de vraag wat ze moeten doen om trouw te zijn aan de gereformeerde belijdenis die hen lief is. Dat verbindt ons zo sterk aan elkaar en dringt ons tot de voorbede voor hen opdat zij de wijsheid van Gods Geest mogen ontvangen hoe zij verder moeten. Het is werkelijk niet eenvoudig om aan te geven hoe het verder moet, nu scheuringen en breuken werkelijkheid dreigen te worden en een grote verantwoordelijkheid op hen af komt. Het laat ons ook niet los, omdat we ook om de eventuele gevolgen niet heen zullen kunnen. Wat zal ons positie zijn ten opzichte van hen die hervormd blijven en niet meegaan? Ook binnen de Gereformeerde Kerken worden breuken zichtbaar Wat wordt er van ons gevraagd als de kerkelijke kaart er zo heel anders uit komt te zien? Niemand van ons die daarop nu een antwoord kan geven. We bidden voor elkaar opdat de Koning van de Kerk ons leidt door Zijn Woord en Geest. Te midden van alle kerkelijke onzekerheid, belijden we op grond van het Woord dat de Kerk in handen is van Christus. Hij heeft immers Zijn leven gegeven om Zijn Kerk tot Zijn eigendom te maken. Het is ook alleen deze Koning van de Kerk Die uitkomst kan geven en die weet hoe het verder moet in kerkelijk Nederland. Moge onze verlegenheid ons brengen aan de troon van deze Koning, Die meer dan eens betoond heeft dat Hij verrassend voor Zijn Kerk zorgt. Zijn Kerk ligt vast in Gods handen, in Zijn genadige verkiezing. Dat maakt onze verantwoordelijkheid niet minder, maar doet ons wel in deze onzekere tijden de rust en de vastheid vinden in Christus.

H. Polinder
(Ds. H. Polinder is predikant van de gemeente Urk-Maranatha)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen