Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Henny en zijn weesgegroetje

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Henny en zijn weesgegroetje

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

De serie 'Henny (Huisman) zoekt God' heeft veel tongen losgemaakt en veel pennen in beweging gezet. Bij de montage ervan heeft de Evangelische Omroep een 'weesgegroetje' van Henny, die van rooms-katholieke herkomst is, uit de uitzending geknipt en dat is logisch, vinden we. Want dit 'gebed' (het Ave Maria) dat sinds de elfde eeuw in de r.-k. kerk wordt gebeden, luidt: 'Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met u. Gij zijt de gezegende onder de vrouwen en gezegend is Jezus, de vrucht van uw schoot. Heilige Maria, moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood'.

Over Henny Huisman wil ik het verder niet hebben en me beperken tot de Mariaverering. Betitelingen van Maria in de roomse kerk zijn behalve Moeder Gods: middelares van alle genaden, koningin des hemels, altijd maagd (de broers en zussen van Jezus zouden dan andere verwanten zijn). En zij zou, net als haar Zoon, ten hemel gevaren zijn.
Toch wordt ze niet aanbeden, alleen vereerd, beweert de kerk. In de volksdevotie voelt men het kennelijk wel als aanbidden aan. De priester Antoine Bodar beweerde dat het gezegde 'door Maria tot Jezus' voor 'sommigen' van zijn geloofsgenoten nauwelijks opgaat en dat het bidden tot Maria voor hen voldoende is.
Toch waren en zijn er vooraanstaande protestanten van mening dat de Mariaverering bij ons ten onrechte verdrongen is en die voor haar terugkeer pleit(t)en. Ik hoor sommigen al hardop denken:

Wat krijgen we nou?
Schrikt u niet: het betreft hier de bijbelse verering n.a.v. Lukas 1:28 (de groet van Gabriël) en Lukas 1:42 (de groet van Elizabeth), zonder de roomse toevoegingen.
Prof. Herman Bavinck (1854-1921) zegt: 'Zij heeft eene eere ontvangen, welke aan geen ander schepsel te beurt is gevallen. Hoog gaat zij in onverdiende gratie, haar geschonken, alle menschen en engelen te boven. Wie dat ontkent maakt geen ernst met de vleeschwording Gods"

En prof. H.J. Selderhuis zegt: 'Ik heb het altijd vreemd gevonden dat Maria er zo negatief op staat bij de protestanten. De reformatoren hadden grote waardering voor haar. Dit geldt voor Luther maar net zo goed voor Calvijn. Die vond dat Christus op de eerste plaats moet blijven staan, maar stelt Maria bepaald niet op één lijn met andere vrouwen vanwege de unieke eer dat zij voor de wereld Gods Zoon mocht baren. We moeten bedenken hoezeer God daarin Maria geëerd heeft, zegt Calvijn'.

Na de reformatie
Er zijn psalmboekjes bekend uit de Franse reformatie waar achterin tussen de berijmingen van de Tien Geboden, het Onze Vader en gebeden voor en na het eten - bijna argeloos - een Ave Maria staat. Het is een achtregelige berijming door Clement Marot van de eerder genoemde bijbelteksten. Zij stoelt op de hieronder genoemde uitgave, echter zonder de daarin gepleegde verwijdering van het Ave Maria. In 1543 gaf nl. de gemeenteraad van Geneve achteraf toestemming tot het drukken van een bundel psalmen van Marot, maar het Ave Maria moest eruit gehaald worden. (Kerk en staat (stad) waren niet gescheiden.) Een nederlaag voor Calvijn, die bij de samenstelling van de bundel betrokken was?
Niet onwaarschijnlijk, gezien zijn opvattingen zoals door prof. Selderhuis verwoord. Er waren tientallen aanvaringen tussen de kerk en de stad Geneve. In 1538 werd Calvijn zelfs voor twee en een half jaar verbannen.
In 1563, bijna 40 jaar na Zwingli's reformatie werd in Zürich (Zwitserland) het Ave Maria in de kerkdienst nog gebruikt. In Duitsland zijn tal van Lutherse kerken die Mariakerk heten.

Luther zegt: 'We moeten van het Ave Maria geen gebed noch een aanroeping maken. Niemand moet zijn vertrouwen stellen op de Moeder Gods of haar verdienste, want zulk vertrouwen is alleen God waardig en de verheven dienst is alleen aan Hem verschuldigd. Prijs en dank God veeleer door Maria en de genade aan haar gegeven. Loof en bemin haar eenvoudig als degene die zonder verdienste zulke zegeningen van God ontving, puur uit genade, zoals zij zelf getuigt in het Magnificat' (De lofzang van Maria).

Persoonlijk vind ik 'Moeder des Heren' (nl. van de Here Jezus) verkieslijker dan 'Moeder Gods' (zie ook Lukas 1:43).
Vermeldenswaard is nog, dat in de eerste protestantse psalmberijming in de Nederlanden (de Souterliedekens) het Ave Maria een plaats had.

Conclusie
Ook na de reformatie heeft het Ave Maria nog geruime tijd een plaats gehad in de erediensten. Dit onderscheidde zich echter van het roomse gebruik door zich te beperken tot: 'Wees gegroet, gij begenadigde, de Here is met u' (Gabriël) en tot: 'Gezegend zijt gij onder de vrouwen en gezegend is de vrucht van uw schoot' (Elizabeth, vol van de Heilige Geest).
Vooraanstaande protestantse theologen mogen dan voor een terugkeer ervan pleiten, om b.v. gezongen te worden in de adventstijd, toch zie ik het nog niet opgenomen tussen de 'Enige gezangen'. Bij voldoende draagvlak voor het standpunt van de reformatoren zou opname in een of andere bundel een mogelijkheid bieden. Bij voorbeeld in een volgende uitgave van 'Uit aller mond'. Naar mijn mening zou dat de onberijmde bijbeltekst moeten zijn, zoals ook bij het Ere zij God. (Geen discussies over de berijming). Een bekwame componist zou dan de muziek moeten verzorgen.
We zouden dan onze stem kunnen voegen bij die van 'alle geslachten die haar zalig zullen prijzen.' (Lukas 1:49).

(B. Visser sr. (83) uit Huizen was jarenlang kerkenraadslid in Huizen en heeft een bijzondere interesse voor kerkgeschiedenis)

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 13 februari 2004

De Wekker | 16 Pagina's

Henny en zijn weesgegroetje

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 13 februari 2004

De Wekker | 16 Pagina's