Cursusdag burnoutpreventie

Op 31 augustus jl. vond in De Fontein in Bunschoten een cursusdag plaats over burnoutpreventie speciaal voor predikanten. De dag was georganiseerd door de 'Stichting ter behartiging van sociale belangen van Christelijke Gereformeerde predikanten e.a. in Nederland', in samenwerking met J.H. van Duuren Assurantie-adviseurs te Rotterdam en Pro Life Zorgverzekeringen. De inhoud van de dag werd verzorgd door de Stichting Eleos in Amersfoort. 28 Christelijk-gereformeerde en Nederlands-gereformeerde predikanten waren aanwezig. In het plenaire gedeelte hielden de psychologen Johan Vreugdenhil, Roel Timmerman en Lianne de Visser inleidingen over burnout in het algemeen en de risico's voor predikanten in het bijzonder. Er werd een indringende videofilm vertoond, waarin Adrian Verbree sprak over zijn burnoutperiode van vijf jaar. 's Middags werden drie workshops gehouden over cognitieve therapie, conflicthantering en timemanagement. Hier volgt een korte impressie van de dag, toegespitst op wat in het plenaire deel aan de orde kwam.

'Een stil en gerust leven'
In zijn openingswoord wees de voorzitter drs. G. van 't Spijker op 1 Timotheüs 2:1-7. Een stil en gerust leven, dat is een leven in vertrouwen op God, is een belangrijke zaak!

Wat is burnout?
Burnout is "een totale uitputting van lichaam en geest als gevolg van jarenlange structurele overbelasting." Burnout leidt meestal tot bepaalde blijvende beschadigingen. Wie het altijd maar druk heeft en druk blijft houden, loopt een flinke kans op burnoutklachten. Die klachten kunnen van alles zijn: lichamelijk, psychisch, veranderd gedrag, problemen in relaties. In de loop van de tijd nemen de klachten toe; je zit dan op de burnoutroute. Hoe sterker je bent, hoe langer je het op die route volhoudt. Intussen wordt je blikveld steeds nauwer. Je zit in een fuik en moet maar doorgaan, je wordt erin gezogen en ziet geen uitweg. Leven wordt proberen te overleven. "Het enige waar we nog mee bezig zijn, is bezig zijn." Tot het lichaam het opeens opgeeft. De stekker wordt er als het ware uitgetrokken.

Wie lopen het risico van een burnout?
Niet de mensen die snel klagen of de kantjes eraf lopen, maar juist degenen die zich sterk verantwoordelijk (beter: oververantwoordelijk) voelen, de doorzetters. Zij pakken op wat een ander laat liggen en worden daarom doorgaans zeer gewaardeerd. Het zijn de mensen die hoge eisen aan zichzelf stellen.

De Bijbel en arbeid
Werken hoort bij het menszijn, al vanaf de schepping. Maar na de zondeval is arbeid een weerbarstige zaak geworden: we moeten harder werken en willen door werken onze positie zeker stellen. Gelukkig stelt God beperkingen aan onze drang tot werken: de sabbat, het sabbatsjaar en het jubeljaar. Wie altijd maar werkt, is een slaaf. God bevrijdt ons echter uit het slavenhuis van het altijd maar bezig zijn. Let wel: wij worden niet bevrijd van de arbeid; dat is een wereldgelijkvormig ideaal. Wij worden bevrijd van de arbeid van de slavernij.

Wat zijn in het bijzonder de stressfactoren voor predikanten?
De eerste factor is erg aards: geld. Echter, veel predikanten hebben het financieel (zeer) zwaar. Kerkenraden, wees hier attent op; spreek hierover met uw predikant! Een tweede factor is de onduidelijkheid over wat van een predikant wordt verwacht. Welke taken heeft hij? Hoeveel dagdelen werk wordt er in een week van hem verwacht; is daar een norm voor? Ook hier ligt een duidelijke taak voor de kerkenraden! Maak duidelijk wat u van uw predikant verwacht (en wat dus niet). Let u ook op de speciale kwaliteiten van uw predikant? Waar is hij goed in en waarin niet? Daar komen als derde factor nog bij de vele problemen waarmee een predikant te maken krijgt. De geheimhoudingsverplichting kan voor een predikant een zware last zijn!

Hoe doorbreek je het patroon van altijd maar werken?
Wie altijd maar werkt, zit in een patroon van zelfverwaarlozing. Eigen behoeftes en verlangens worden verwaarloosd. Maar wie zichzelf verwaarloost, verwaarloost uiteindelijk de ander. Dit patroon kan alleen worden doorbroken, als je eerlijk je eigen situatie onder ogen ziet. Maak eens, op basis van zelfrespect, een analyse van je eigen situatie. Vraag thuis eens hoe ze u vinden; vinden ze u (nog) leuk? En, zo werd door één van de predikanten opgemerkt: de Here Jezus gebiedt ons onze naaste even lief te hebben als onszelf; niet minder dan onszelf maar ook niet meer! Zoek als je het moeilijk hebt praktische en emotionele steun, want steun is van levensbelang. Kerkenraden zouden er goed aan doen om een functioneringscommissie in te stellen, waar de predikant in kleiner verband de moeiten die hij in zijn functioneren ondervindt aan de orde kan stellen en steun kan zoeken.

Hoe ga je om met stress en voorkom je het?
Je kunt voor de stress weglopen, maar dat doen burnoutpatiënten niet. Je kunt de 'verbanddoos' gaan hanteren: medicijnen, roken, alcohol; een oplossing bieden deze 'geneesmiddelen' niet. Beter is het de stress te hanteren door meer beweging, een goed dieet en een gezonde leefstijl, kortom door goed voor jezelf te zorgen. Wie nog verder wil gaan en de stress zelf wil aanpakken, moet deze bij de bron bestrijden: bespreek conflicten, zoek duidelijkheid over je taken en werkbelasting, ontspan je regelmatig, zoek steun en verhoog zo nodig je bekwaamheden door bijscholing en intervisie.

Een vervolg?
Eleos zal bij voldoende belangstelling een vervolgcursus voor predikanten geven over burnout en daarmee samenhangende problematieken (6 bijeenkomsten). Hebt u interesse? Meldt u dan aan bij:
Eleos
Printerweg 21-23
3821 AP Amersfoort
telefoon: 033 - 455 94 09
e-mailadres: erica.drewes@eleos.nl.

J.Th. Weijenberg,
secretaris van de stichting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen