Op de leerschool van de genade (2)

Drie woorden
Zoals gezegd de catechismus is er naar ingedeeld. Is dat schematiseren?
Als we daar op een menselijk logische manier mee omgaan, dreigt dat gevaar zeker. Maar de belijdenis wil het gelovig antwoord zijn op Gods openbaring. Daarom klinkt vanuit de Schrift het geloofsakkoord van ellende, verlossing en dankbaarheid. liet zijn de drie hoofdsnaren op het muziekinstrument van Gods openbaring. Voor dit 'basispakket' is te wijzen op de inhoud van de Psalmen. Men kijkt er de gelovigen in het hart. Te denken is ook aan de opbouw en de inhoud van Paulus' brieven aan de Romeinen en de Efeziërs. Ellende is in onze tijd een bekend woord. De media berichten er dagelijks over. En we zijn er van onder de indruk. Op de school van de Heilige Geest leert een mens zijn eigen ellende kennen. Die is geestelijk van aard en betreft zijn verhouding tot God. Hier wordt gestudeerd op de beginklanken van het Evangelie. 'Door de zonde van één mens is de dood tot alle mensen doorgegaan.' (Rom. 5) Zonde als bewuste misstap vanuit een verdorven aard.
Daarom zijn Gods kinderen geestelijk dood. (Ef. 2) Geen vezel van het menselijk bestaan vraagt naar de Heere. Hoe komt een mens daar achter? De Heilige Geest leidt daarin binnen. De Heere Zelf is de Leermeester voor de klas. En Zijn Woord het lesboek. Wanneer het licht van Zijn zuivere maatstaf valt in het donker van de verlorenheid komt het tot de confrontatie. Dan wordt schuld schuld en zonde zonde. Donkere, klagende tonen stijgen op in de belijdenis ervan. Er komt een levend missen van de Heere. En dat door eigen schuld. Het wordt overgenomen: 'Ik heb gedaan wat kwaad was in Uw oog! Daarom ben ik, o Heere, Uw gramschap dubbel waard!'

Twee wegen
De jaren door is er in de theologie een discussie gevoerd hoe die drie kernbegrippen zich onderling verhouden. Is het een logische orde? Is het een tijdsorde? Dan zijn deze geloofswoorden te vergelijken met het beeld van een lange rechte spoorbaan. Daaraan liggen op enige afstand van elkaar drie stations: ellende - verlossing - dankbaarheid. Je moet eerst door heel de ellende heen om het volgende station te kunnen bereiken. Praktijk in deze visie is veelal dat de trein blijft staan op het station ellende.
Zo is er sprake van schematisering.
Deze logica heeft verstrekkende gevolgen voor het geestelijke leven. De ellendekennis raakt namelijk los van Christus' werk. Kennis van de persoonlijke doodsstaat wordt in deze visie voorbereiding op en zo ook voorwaarde voor de kennis van de zaligheid. Ellendekennis is niet meer dan 'nabij-komend werk', voorportaal voor de geestelijke tempel van de verlossing. De mens is er in op zichzelf aangewezen. En wordt op zichzelf terugverwezen. Ellendekennis wordt ellendige kennis. Dat is rampzalig. Zij brengt de wanhoop nabij. Wie kan zijn zonden (leren) kennen zonder de Heere?
Dat is onmogelijk!
Schriftuurlijke kennis van de ellende is de geestelijke inhoud van het levende geloof.
De volle ontdekking aan zonde en ellende gaat niet noodzakelijkerwijs aan het geloof vooraf. Zij is er in opgenomen. Let nog eens op het beeld van de spoorbaan. Die moet in een cirkel gedacht worden om als beeld te kunnen dienen van deze geloofsinhoud. De trein komt steeds weer langs elk station voor wie dit geloof mag beoefenen. En gaandeweg het geloofsleven is er groei in de drie samenstellende delen ervan. Ellende, verlossing en dankbaarheid: het is een geloofseenheid. Scheiding maakt het zaligmakend geloof. Wie dat niet kent, is op de brede weg. Je kunt daarop wel praten over de kennis van de ellende. Maar het blijft dorre beschouwing. Je vlucht er niet uìt tot Christus. Omdat het wonder van de genadige ontdekking aan het zondaar-zijn voor God ontbreekt. Dat wonder is er alleen op de smalle weg, achter de Heere aan. Onder leiding van de Heilige Geest en om Jezus" kruisverdienste.

Eén waarheid
De drie stukken zijn geen brokstukken. Ze zijn de ene Waarheid in Christus door Zijn Geest.
Paulus spreekt vanuit de levendige ontdekking aan zijn ellende goed van het werk van de Vader en de Zoon. (Rom. 7) De belijdenis getuigt juist in het gedeelte van de dankbaarheid over het steeds dieper leren kennen van mijn zondige aard. Zodra het wonder van de levendmaking gewerkt is, is daar de zwarte draad van de ellendekennis, de rode draad van de verlossing en de witte draad van de dankbaarheid. Als het koord van Gods reddende goedertierenheid in een zondaarsleven.
In het begin heeft wellicht de zwarte draad de overhand. Maar rood en wit ontbreken niet. Dan krijgt het rode koord de overhand - maar het zwarte blijft de achtergrond en het witte doel.
En in de opwas in de genade en kennis van Christus komt meer en meer die witte draad boven te liggen. Al vergeten we onze afkomst niet; noch het geheim van zalig worden en zalig leven: de dure prijs van Christus' bloed.
U bent bang dat de kennis van uw ellende niet diep genoeg is? De enige maatstaf van oprechte zondekennis is of u er mee naar Christus vlucht! Voor het eerst en steeds opnieuw. Zeker, onder Zijn ogen wordt het zwart van de zonde nog zwarter. Maar het volkomene van Zijn offerande is er ruim genoeg en wordt er ontvangen. Zodat juist daar beleden mag worden: nu ken ik die waarheid zo vast en gewis, dat Christus alleen mijn gerechtigheid is.

H.H. Klomp
(Ds. H.H. Klomp is verbonden aan de kerk van Nunspeet.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen