Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Mens, erger je niet

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Mens, erger je niet

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Er gebeurt heel wat in ons leven waaraan we ons kunnen ergeren. We zullen allen van tijd tot tijd een bepaalde ergernis ervaren. Er leeft onbehagen onder de mensen. Onbehagen, dat op een te gemakkelijke manier onder woorden wordt gebracht maar die op de een of andere wijze wel ervaren wordt. De ongrijpbare groei van dit onbehagen is een gevaarlijk verschijnsel. Een christen mag er niet aan meedoen. Een bijbelse raad is: mens, erger je niet!

Bij het lezen van Prediker 7 troffen me de woorden uit de verzen 9 en 10. In de vertaling van het NBG: "Wees niet te spoedig geërgerd in uw geest, want ergernis huist in de boezem van de dwazen. Zeg niet: hoe komt, dat de vroegere tijden heter waren dan deze. Want niet uit wijsheid zou u aldus vragen'. De Statenvertaling spreekt in plaats van ergernis over toorn en de Nieuwe Bijbelvertaling over rusteloosheid. Maar het gaat dan over een boosheid uit ergernis en de rusteloosheid die daaruit voortkomt. De Bijbel kent plaats voor verontwaardiging en boosheid. Bijna niemand ontkomt geheel aan gevoelens die met ergernis te maken hebben.
Maar hoe ga je met zulke gevoelens om? Welke plaats geef je eraan? Weet je jezelf te beheersen?

De vroegere tijden
Opmerkelijk is de verbinding van ergernis met het vragen naar de vroegere tijden. Hoe komt het dat de voorbije tijden beter waren dan deze? Vooral als je ouder begint te worden, komt de neiging op om dit te gaan zeggen. Het is blijkbaar iets van alle tijden dat mensen de neiging hebben om te vragen: hoe komt het toch dat het vroeger beter was?
Het is voor de jonge mensen niet prettig om te moeten horen dat het vroeger allemaal zo veel beter was. Wijze ouders en ouderen zullen daar de jeugd ook niet mee lastigvallen. Want onze kinderen en kleinkinderen kunnen daar weinig mee. Ze kunnen er eigenlijk niets mee. )e zou er bijna een schuldgevoel van krijgen dat je nu leeft; in je eigen tijd en dat je niet in de Middeleeuwen bent geboren.
'Hoe komt het dat de vroegere tijden beter waren dan deze?' Er wordt dus naar de oorzaken gevraagd waarom het vroeger beter geweest zou zijn dan nu.
Maar mag je dat niet vragen? Bij de mogelijkheden van de eigen tijd zijn er toch ook veel zaken en ontwikkelingen die zorg geven. Daar hoef je niet oud voor geworden te zijn. Zaken zoals de praktijk van de abortus, de euthanasie, het homohuwelijk zijn werkelijk geen reclame voor onze tijden. De symptomen die ons laten zien dat onze samen-leving langzaam aan het uiteenvallen is, maken ons er niet vrolijker op. Er is een toenemend egoïsme te constateren. Jongere en oudere mensen zitten vol stress en agressiviteit. Wie dertig jaar lang aan het verkeer heeft deelgenomen, kan er van meepraten. Er leeft veel onbehagen onder de mensen. En waar komt dan onbehagen vandaan? Mensen weten dat zelf niet goed, maar het is er toch.
En dan nog iets: heeft de Here Jezus Christus, hebben de apostelen niet gezegd dat het moeilijke en zware tijden zullen worden in de laatste jaren die aan de wederkomst van Christus voorafgaan? Jezus zegt, dat de liefde van de meeste mensen zal verkillen. Gelukkig niet van alle mensen, maar wel van de meeste. En waar de liefde verdwijnt, komen het onbehagen en de agressie er voor in de plaats; de onmacht om sociaal en verantwoordelijk samen te leven.
En wat Paulus in 2 Timotheüs 3 schrijft over de mensen uit de laatste dagen van de wereldgeschiedenis, liegt er werkelijk niet om. In de laatste dagen zullen de mensen zelfzuchtig zijn, geldgierig..., pochers, vermetel, kwaadsprekers, aan hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, afkerig van het goede, verraderlijk, roekeloos, opgeblazen, met meer liefde voor genot dan voor God.
Je kunt het niet eens in één keer verwerken, zo veel slechts, zo veel negatiefs de apostel over veel mensen in de laatste wereldtijden zegt. En je mag toch echt vragen hoe dat komt!
Het kan echt zo zijn dat de vroegere tijden in bepaalde opzichten beter waren dan onze tijden. En de Prediker bedoelt ook niet te zeggen, dat de volgende tijd altijd beter is dan de voorafgaande. Strikt genomen ontkent Prediker niet dat vroegere tijden beter geweest kunnen zijn dan de huidige. Dus: op grond van de tekst hebben we geen reden om onszelf op de borst te kloppen en te zeggen: we doen het zo gek nog niet in onze tijd. We moeten onszelf geen valse geruststelling aanpraten. Zo in de geest van: ach, altijd heeft men al geklaagd over het verval en het achteruitgaan van de tijden. Dus: maak je over dat geklaag nu maar niet zo druk. Het is net als met de boeren die de neiging hebben om over het weer te klagen. Maar dat betekent niet dat ze nooit gelijk hebben.
En waar moet je op letten om tot het oordeel te komen dat we vergeleken met vroeger achteruit gegaan zijn? Je kunt op zo vele dingen letten. Een vergelijking van het heden met het verleden kan nadelig uitvallen voor onze tijd, terwijl je tegelijk winstpunten kunt noemen. Het is dus gewoon moeilijk om algemeen geldige uitspraken te doen op dit punt.
Maar de teneur van de tekst is: Ga er nu eens van uit dat het waar is dat het vroeger inderdaad beter was dan nu. Wat doen we dan daarmee? Wat hebben wij daar voor vandaag aan? Want wij kunnen de vroegere tijden niet terugroepen. We kunnen eenvoudig niet in het verleden leven. En we kunnen ook niet uit het verleden leven.
Wij leven vandaag, in onze tijd. En daar zit de wil en de bedoeling van God achter. Dat moeten we aanvaarden. We zijn vandaag gemeente midden in de eigen tijd. We kunnen eenvoudig niet anders. Het is een kwestie van eenvoudige wijsheid om dat in te zien. Zeg ook niet dat het kerkelijk vroeger allemaal zo veel beter was.
Een beetje kennis van de kerkgeschiedenis leert ons al anders.
Prediker geeft het advies om niet te spoedig geërgerd in onze geest te zijn. Een leven vol ergernis komt niet voort uit de wijsheid. De ergernis woont juist in de boezem van de dwaze mensen. In het licht van dit advies is het vragen naar vroeger toen de tijden beter leken te zijn, een geërgerd vragen. Vraag niet zo geërgerd: Hoe komt het dat vroegere tijden beter zijn dan deze?
Dus: dat wordt hier gehekeld: al vragend naar het waarom van de eigen tijd kan een mens een brompot en een zuurpruim worden. Je kunt rondlopen in het leven met een diepe onvrede. En onvrede betekent ook altijd ontevredenheid. En het is werkelijk geen kunst om aan de onvrede en de ontevredenheid over de eigen tijd voedsel te geven. Ook in dit opzicht geldt: Wie de hond wil slaan, kan allijd wel een stok vinden.

Het Koninkrijk is er in het heden
En dat noemt de Bijbel dom. Dat is dwaas. Dan handel je niet in de vreze des Heeren. Dan ben je niet bezig in geloof, hoop en liefde. Niet uit wijsheid doe je zoiets en vraag je zoiets. Wie geërgerd rondloopt in de eigen tijd heeft voor God en mensen een verkeerde instelling van hart. Je doet net alsof God vandaag niet leeft en regeert. Alsof het Evangelie van de levende Here Jezus Christus er vandaag niet meer is. Alsof God ons - als gemeente - vandaag geen mogelijkheden meer geeft. Dan ben je dwaas bezig; dat is: zondig.
En dan mis je de boot! De boot van wat de Heilige Geest vandaag en morgen in de wereld wil doen en doet. Als je als een nijdas door de dagen gaat en scheldt op alles wat er mis is en vroeger beter was, dan ga je voorbij aan de opdracht en de mogelijkheden die God ons vandaag geeft. Als je altijd tegen je kinderen zegt: 'Maar in mijn tijd...' dan kun je erop aan dat je kinderen tegen je zeggen: Bekijk het maar. Als u ons niet meer, niet wat anders te zeggen hebt, dan houden wij het voor gezien. Dat is dus een probaat middel om de boot te missen. En je hebt niet door dat het aan je eigen houding en instelling ligt.
Dus: Mens, erger je niet. Christen: erger u niet. Dat betekent niet dat we onze ogen en oren niet open moeten hebben. Dat we geen zorg over onze tijd hoeven te kennen. Dat we daar niet verdrietig over mogen zijn. Maar dat is wat anders dan je steeds te ergeren. Want de ergernis maakt je onbekwaam. Onbekwaam tot het Koninkrijk van God. We mogen hier denken aan het woord van Jezus: 'Niemand die de hand aan de ploeg slaat en ziet naar hetgeen achter hem ligt, is geschikt voor het Koninkrijk van God' (Lucas 9:62).

Dient de Heere met blijdschap
Het gebod om lief te hebben is in alle tijden van kracht. In de wereld zal de liefde van de meeste mensen koud worden. Dat gaat aan de gemeenten niet voorbij. Maar de gemeenten kunnen zich wapenen tegen het verkillen van de liefde. Inderdaad zijn de tijden boos. Wie het ontkent heeft de ogen dicht. Maar de tijden zijn al boos sinds de zondeval in het eerste paradijs. Wie dat gelovig verwerkt zal niet zo spoedig geërgerd zijn over de misstanden in de wereld. Die zullen er blijven. De mooie, goede wereld komt niet door toedoen van mensen. Die was er niet in vroeger tijden, die is er niet in het heden en die zal er niet zijn in de nabije toekomst. De nieuwe wereld komt pas wanneer Jezus Christus terugkomt.
Het komt op onze innerlijke aansluiting op het Woord van God aan. Jezus Christus is gisteren en heden Dezelfde en tot in eeuwigheid. Een christen is niet somber en zwaar, hij of zij is ook niet lichtvaardig en oppervlakkig. De christen kent een eigen wijsheid. En die wijsheid is een voorrecht. Zij doet haar bezitters leven.
Het is niet aan ons om de tijden te veranderen. Het is wel aan ons om Jezus te volgen; zonder ergernis. Dient de Heere met blijdschap. Dat is de diepste wortel van het advies: mens, erger je niet.

J. Jonkman
(Ds. J. Jonkman is predikant te Drachten)

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 augustus 2005

De Wekker | 16 Pagina's

Mens, erger je niet

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 augustus 2005

De Wekker | 16 Pagina's