Zelf sturen a.u.b! (Missionair gemeente zijn 2)

Het navigatiesysteem verovert in de kerk ook meer plaats. We hebben onze eigen Truzen en Henken, hoewel de laatsten nog ver de overhand hebben. De één leunt op het Amerikaanse navigatiesysteem van een Bill of een Rick. Een ander kiest voor een meer continentaal systeem van een Orlando of een Jaap. We zoeken naar het geheim van de ander en zijn geïnteresseerd in de succesformule van een groeikerk. Of we doen ons best om onze kerk net zo stevig te leiden als een vermaard collega dat doet. Soms is het gemakkelijk en slim. We mogen best van elkaar leren en waarom zou je het wiel twee keer uitvinden? Maar op de lange duur is er een sluipend gevaar. Als we voortdurend leunen op de koers van een ander en meeliften met diens gedachtegoed, verliezen we de vaardigheid om zelf onze koers te bepalen en bewust leiding te geven. En voor een toekomstgericht instituut als de kerk is dat funest!

Ontdekkende vragen
Als missionair consulent heb ik het voorrecht met heel wat verschillende kerkenraden op te mogen trekken. Regelmatig stel ik vragen als: ‘welk percentage van uw vergadertijd besteedt u aan gebed?’ of ‘Hoe vaak doet u samen als broeders een bijbelstudie?’ of ‘Welk deel van uw vergaderingen bezint u zich op uw missionaire roeping en mogelijkheden?’ of ‘Hoe regelmatig praat u samen over uw eigen geestelijk leven, uw omgang met God?’ of ‘Wat is uw visie voor de toekomst van deze kerk?’
Inmiddels verrassen de antwoorden me niet meer, maar ik blijf het schokkend vinden. Veel kerkenraden vullen het grootste deel van hun tijd met managementachtige dingen. De organisatie moet lekker lopen, de dingen moeten gedaan worden, materiële zaken moeten goed behartigd. We lijken ons soms te verstoppen achter documenten en schema’s, of te verdrinken in problemen van leden.
Ik moet toegeven: het is ook niet niks om als vrijwilliger, naast je gewone werk, ook nog een kerk te besturen. Na een drukke werkdag fris zijn om met moeilijke problemen om te gaan en het kerkschip op koers te houden, dat valt niet mee. Zeker in deze complexe tijd waarin de ontwikkelingen elkaar niet bij kunnen houden en de kloof tussen oud en jong, tussen binnen en buiten alleen maar wijder lijkt te worden. De enorme druk verleidt menig ambtsdrager tot wat gemakkelijker oplossingen. Op de winkel passen bijvoorbeeld. Zonder veel nadenken de patronen en gewoonten van vroeger kopiëren. Of aan de andere kant: klakkeloos nieuwe lichten nalopen die het geheim van succes kennen of precies weten hoe je een groeikerk maakt. Het zijn ‘shortcuts’, wegafsnijdingen die tijdwinst beloven, maar uiteindelijk verlies opleveren, omdat de eigen verantwoordelijkheid naar achteren schuift.

Zelf verantwoordelijk
We komen hier bij een heikel punt. Het geestelijk leiderschap waartoe ambtsdragers geroepen zijn, is een persoonlijke zaak. Ieder moet straks voor zichzelf rekenschap afleggen voor zijn doen en laten, tegenover de Opperherder. Iedere ambtsdrager heeft zelf geloof en verstand ontvangen en God wil dat die gaven optimaal benut worden in de specifieke post waar deze man staat. De ouderling is geen verantwoording schuldig aan Westerink of Hybels, maar aan Christus. En de Heiland doet niets liever dan Zijn onderherders bij de hand nemen, de oudsten van de gemeenten helder, persoonlijk instrueren (zie Openbaringen 1-3). In een wonderlijk proces van samen bidden, samen zoeken, samen praten werkt God dan in de kerkenraad een eenheid en visie uit die Hem behagen. Daarom verontrust het me als leidinggevenden weinig samen bidden, bijbelstudie doen en in elkaars hart (laten) kijken. Als dat gemist wordt verkilt de kerkenraad. Dan wordt vergaderen geen vreugde, maar een last.

Visievorming is nodig en nuttig
Geestelijk leiderschap vereist een nauwe en persoonlijke omgang met de Heere. Hij weet als Enige de weg, veel beter dan welk kerkelijk navigatiesysteem ook. Geestelijk leiderschap vraagt een heel open, liefderijke, kwetsbare en transparante omgang met de broeders. Afstemming op God, op elkaar, op het kompas van de Schrift en op de kliffen van de maatschappij. Geestelijke stuurmanskunst vraagt om visie. Een ambtsdrager die geroepen is tot regeren, moet weten wie hij is voor God, wat de Heere met Zijn kerk wil en welke koers God behaagt. Hij zal daar met zijn broeders op zijn minst over na moeten denken. Gelukkig merken we als consulenten dat steeds meer kerkenraden die fundamentele vragen weer oppakken. Visievorming is geen modegril, maar een eeuwenoud vereiste voor geestelijk leiderschap. Zelf nadenken mag weer.
Visievorming doet recht aan de geestelijke dimensie van leidinggevenden. Het benadrukt de afhankelijkheid van God, het herstelt ambtsdragers in waardigheid en versterkt hun roepingbesef en verantwoordelijkheidsgevoel. En het behoedt voor een gemakzucht die uiteindelijk de doodsteek voor de gemeente is. Visievorming kost energie, maar is absoluut de moeite waard. Centraal in de visievorming staat de vraag: ‘Waar wil de Heere Jezus dat Zijn kerk mee bezig is?’
Brandende vraag is wel hoe die visievorming kan worden aangepakt. Twee woorden wil ik daarbij toelichten: afhankelijkheid en eenheid.

Afhankelijkheid en eenheid
Fundamenteel is het besef dat de kerk Gods kerk is en de oogst Gods oogst. Hij is de Heer van de oogst en wij zijn op zijn best werknemers. Dat betekent dat we ons afhankelijk moeten opstellen van Zijn wil en Hem vragen: ‘wat wilt U dat we doen zullen?’ Het ‘zelf sturen’ in de kop van dit artikel bedoeld dus niet een eigenmachtig regeren, maar wel afhankelijk van God het stuur ter hand nemen. Ik denk dat we als broeders meer samen moeten bidden. Handelingen 6: 4 noteert dat als primaire taak van de leiding! Meer samen op de knieën om van Hem leiding te ontvangen. Meer samen de Bijbel opendoen om inzicht te ontvangen in Gods bedoeling met kerk en wereld. Onlangs heb ik met een kerkenraad een bijzonder boeiende dag gehad rondom twee heel heldere bevelen van de Heiland: het grote gebod en de grote opdracht. Dat blijkt dat allerlei wezenlijke aspecten op te leveren van kerk-zijn. De broeders zagen door de Schrift ineens veel duidelijker wat God met zijn kerk, dus ook met deze lokale gemeente, wil. Het bleek zeer vruchtbaar en zegenrijk om de visie te verwachten van God en Zijn Woord. Diepe afhankelijkheid brengt een heldere visie met zich mee. Meer gebed en meer samen bijbelstudie doen is dus een aanrader. Maar het is niet zonder risico. Ook gebeden kunnen stollen of tot sleur worden en Bijbelstudie doen kan verworden tot een intellectueel steekspel. Daarom is eenheid een tweede belangrijke voorwaarde.
Hoe komen we als broeders op één lijn als het gaat om het ontdekken van Gods wil voor onze gemeente? Een serieuze vraag, omdat in veel kerkenraden vleugels voorkomen en de scheidslijn door belangengroepen of achterbannen wordt gevormd. Op een teamdag met een kerkenraad kwam de schoonmaakster even de zaal inwandelen. Het werd koud in de nacht en ze was bezorgd over de waterleiding. Ze zei: ‘zorg voor voldoende warmte, anders knapt de leiding!’ Woorden met een enorm diepe impact voor die dag! Inderdaad, als het in de kerkenraad ontbreekt aan warmte, aan emotionele band, aan geestelijk meeleven, aan kwetsbaarheid en openheid, dan knapt de leiding. Dan valt de kerkenraad uiteen en kan ze hooguit achter een masker de schijn van beminnelijke broederschap nog ophouden, terwijl ze zelf wel beter weet. Serieus werken aan eenheid, aan een diep verstaan van elkaar, brengt ongedachte zegeningen. Het werk wordt lichter en de vreugde groter naarmate de vriendschap toeneemt. Het is de eenheid die, als ze zichtbaar wordt, ook een enorme missionaire kracht heeft (Joh 17: 20,21). Het loont om hier aan te werken! Als je elkaar dieper kent en vertrouwt kun je sneller tot besluiten komen…

Inhoud
Het zal u opgevallen zijn dat ik in dit artikel over basisvoorwaarden voor visievorming geen voorbeeldvisie heb uitgewerkt. Wellicht kan ik in een later artikel wat opmerkingen plaatsen, maar het past niet in de lijn van dit betoog. In de eerste plaats draait het om het proces en de procedure en veel minder om een bepaald document als concreet resultaat. Ik ben er van overtuigd dat een zorgvuldig proces waarin de afhankelijkheid van God sterker wordt beleefd en de eenheid met elkaar hartstochtelijker wordt nagestreefd, zal leiden tot een goede visie in uw kerkenraad voor uw gemeente. Zorg vooral voor voldoende warmte (in uw relatie met God en elkaar), anders knapt de leiding!

Bram Dingemanse
(Bram Dingemanse is missionair consulent in dienst van deputaten evangelisatie.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen