Ingeboekt

H. van Dam, In het rechte spoor, de Heidelbergse Catechismus aan jongeren uitgelegd. Uitgeverij Den Hertog, Houten, 2005, € 17,90, 236 pag., ISBN 90.331.1872.6
De schrijver, die vooralsnog het meest bekend is door zijn kinderbijbels, heeft reeds eerder een uitleg van de catechismus geschreven voor kinderen in de leeftijd van 8-12 jaar. In dit nieuwe boek probeert hij een uitleg te geven voor jongeren vanaf 12 jaar. In korte stukjes wordt de catechismus vraag voor vraag uitgelegd. Bij iedere vraag worden de hoofdthema's die de schrijver wil uitleggen aangegeven door tussenkopjes. De uitleg is er vooral op gericht dat jongeren de tekst van de catechismus gaan begrijpen. Aan iedere zondagsafdeling is een tiental vragen toegevoegd aan de hand waarvan jongeren de stof nog eens kunnen overdenken en bespreken. De intentie van de schrijver om de inhoud van de catechismus over te brengen op jongeren deel ik volledig, maar bij de manier waarop hij dat doet wil ik een paar opmerkingen maken. Allereerst had de uitleg concreter en praktischer kunnen zijn zonder tekort te doen aan de inhoud van de catechismus. Ten tweede blijft, de manier waarop er over de weg van het heil gesproken wordt, teveel in het beschrijvende hangen. Daardoor blijft de inhoud van het boek teveel op afstand van jongeren, terwijl er vanuit de catechismus zelf een heel sterk appèl, juist ook op jongeren, gedaan wordt. Ten derde gaat de schrijver op sommige punten wel erg kort door de bocht. Schrijnend voorbeeld daarvan vond ik de bespreking van de uitleg van het zevende gebod. In een bestek van één bladzijde gaat het over echtscheiding, prostitutie, homoseksualiteit en seksualiteit in de verkeringstijd. Dit had of niet genoemd moeten worden of de schrijver had er uitgebreider en meer genuanceerd op moeten ingaan!

J.L. de Jong

J. van der Graaf, Passie voor het evangelie. Leven en werk van ds. G. Boer (1913-1973), uitg. Groen, Heerenveen, 2005, 428 blz.; €37,50, ISBN 90 5829 094 8.
'Als u maar één keer per zondag naar de kerk gaat, hoe vaak denkt u dat uw kinderen nog zullen gaan?' Ds. G. Boer kenmerkte zich door een directe benadering. Onlangs publiceerde dr.lr. J. van der Graaf een biografie van deze hervormd-gereformeerde predikant. Vaak voert hij Boer sprekend in. Treffend is diens priesterlijke gunning en profetische bezieling. Op geladen toon en in bewoordingen die niet nalaten indruk te maken diende hij het evangelie in tal van gemeenten, in bestuurlijke verbanden en als publicist. 'Wie voor God staat, blijft alleen de schreeuw om genade over' En: 'Zoals Berkhof zijn Crisis der middenorthodoxie schreef, zo kan vandaag een boek over de crisis der gereformeerde gezindte geschreven worden' (299). Boer stond midden in zijn tijd. Over geloof en natuurwetenschap, huwelijk en gezin, de plaats van de vrouw in de kerk, de verzoening door voldoening, de geestesdoop en -gaven etc. Het hij zijn licht schijnen.
Passie voor liet evangelie is een boeiend boek. Het geeft een uitstekend beeld van het functioneren van één van de voormannen van de Gereformeerde Bond in de jaren vijftig tot zeventig van de twintigste eeuw. Via ds. Boer blikt de lezer in het kerkelijk leven binnen en bulten de Bond in de Ned. Herv. Kerk. De contacten daarbuiten komen slechts fragmentarisch aan de orde, hoewel volstrekt duidelijk wordt dat Boer een breed opererend figuur was. Daarbij had hij een open oog voor de schuld van de Hervormde Kerk aan Afscheiding (1834) en Doleantie (1886). Niettemin debiteerde hij op zijn tijd historische onzin; 'De afgescheiden kerken zijn gesticht, maar de hervormde kerk is geboren' (100). Overigens leert mijn afgescheiden hart daaruit dat de Hervormde Kerk voor deze Bonder dus zowel moeder als kind was. Maar ik slik mijn neiging in om deze metaforen onder handen te nemen. De realiteit in de afgescheiden kerken noopt steeds meer tot het respecteren van deze moedergevoelens en kindergevoeligheid.
Minder aangenaam is dat het boek wel heel uitvoerig is geworden. Een wat strakkere schrijfstijl en een meer synthetische aanpak zouden het boek beter leesbaar hebben gemaakt. Nu moet de lezer zelf een beeld reconstrueren op basis van gesprekken en herinneringen die eenvoudigweg achter elkaar op papier gezet zijn (bijv. 38vv, 313vv). Meerdere malen zijn slepend leesbare ingezonden herinneringen van a tot z opgenomen. Jammer genoeg ontbreekt feitelijk een evaluatie van de interne kritiek op het benauwende klimaat in de Bond, al ontkomt de lezer niet aan de indruk dat de schrijver zich geestverwant weet met zijn hoofdpersoon en de richting in de Gereformeerde Bond die deze vertegenwoordigde. Al met al is dit boek echter vooral een mooi monument voor een respectabel predikant.

Niels van Driel

Begin eens met Calvijn
Je zou kunnen zeggen: begin met de Schrift. Wie niet met het Woord van God Zelf begint komt nergens! Maar een goede handleiding om dit Woord met vrucht te lezen is van belang. Calvijn, die nog maar kort daarvoor tot bekering was gekomen, ontdekte dat er in Frankrijk een werkelijke honger en dorst naar het evangelie was. In die situatie wilde hij eenvoudig onderwijs bieden, op de manier van een catechismus. Met de eerste uitgave van zijn Institutie van 1536 heeft hij velen een onschatbare dienst bewezen. Aan dit boek dat in 1559 tot een uitgewerkte en definitieve uitgave tot stand kwam, heeft hij zijn hele leven gewijd. Maar de grondgedachten treffen we in dit kortere boek aan, dat intussen meer dan 300 pagina's in beslag neemt. Dit werk schreef deze belangrijke reformator toen hij nog maar 27 jaar was.
Professor van 't Spijker, die een Nederlandse vertaling van dit werk verzorgde, heeft ons een grote dienst bewezen met deze uitgave, die hij zelf als volgt samenvat: Een catechismus, een theologisch handboek in wording, een apologie in de sfeer van de kerk en de staat.
In 1992 verscheen de eerste druk. Met dankbaarheid is te melden dat er nu een tweede druk moest en kon verschijnen. Onze emeritushoogleraar laat weten dat de eerste reden is om dit boek te laten verschijnen om daarmee de hele Calvijn te herkennen. De tweede reden is dat Calvijn de dingen hier zo ongecompliceerd naar voren brengt. En de derde reden is dat mensen die behoefte hebben aan een korte samenvatting met deze kleine Institutie een helder inzicht bieden in het wezen van de christelijke religie. Is er nog meer aanbeveling nodig om je met deze uitgave te verrijken? Zeker voor ambtsdragers geldt dit.
Wie Calvijn nog sneller wil leren kennen kan goed terecht in een boekje dat voor het eerst in het Nederlands verscheen. Dr. W. de Greef, die zich door de jaren heen heeft verdiept in wat deze reformator voor de kerk heeft betekend en nog betekent, heeft De eerste catechismus van Calvijn van 1537 uit het Frans vertaald en ingeleid. Ook nu treft het ons dat dezelfde volgorde als in de Institutie het grondpatroon is: gebod, geloof, gebed. Uitgeverij Den Hertog verzorgde ook deze uitgave. In Genève was men ervan overtuigd dat er een korte, eenvoudige samenvatting van het geloof opgesteld zou moeten worden die de ouders kunnen gebruiken om hun kinderen in het geloof te onderrichten, op weg naar het doen van belijdenis van het geloof. Calvijn heeft al vroeg het belang ingezien van een goede catechese en ook daarin kunnen we veel van hem leren. In 1542 verscheen zijn Catechismus van Genève. Dr. de Greef legt uit dat in Calvijns Onderricht en belijdenis van het geloof van 1537 dat het accent valt op de catechismus als geloofsbelijdenis. Vandaar dat hij als titel koos: Het geloof dat wij belijden. Niet alleen ouders, maar ook anderen kunnen er hun winst mee doen.
N.a.v. Johannes Calvijn, Institutie 1536, Uitgave van Den Hertog, Houten 2005, € 29,90, 326 pagina's, gebonden, ISBN 90 331 1891 2;
Johannes Calvijn, Het geloof dat wij belijden. Uitgave van Den Hertog, Houten 2003, € 9,50, 69 pagina's, gebonden, ISBN 90 331 1702 9

Van Amstel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen