“Iets simpels als voorlezen kan veel betekenen”

Tussen muren met schuimrubber, in de studio waar mevrouw De Jong zojuist De Wekker heeft opgenomen, vertelt ze enthousiast waarom ze dit werk doet. “Een collega van me is langzaam blind geworden. Ik heb hem een tijd lang vakliteratuur voorgelezen toen hij steeds slechter ging zien. Op een gegeven moment ging dat niet meer en is hij gestopt met werken. Regelmatig ging ik nog bij hem thuis langs om voor te lezen. Als je het proces van zo dichtbij meemaakt, zie je pas wat een handicap het is wanneer je niet meer kunt zien. Dat heeft me geraakt. Het is niet alleen dat mensen niet meer kunnen zien, maar wanneer je met een blinde op straat loopt, spreekt men altijd de begeleider aan. Zo verliezen die mensen hun zelfstandigheid. Ik heb ervaren dat zoiets simpels als voorlezen van de krant heel veel kan betekenen.”
Toen bijna twintig jaar geleden in De Wekker een oproep verscheen voor vrijwilligers om het blad in te lezen voor de blindenbibliotheek, reageerde ze dan ook meteen. “Er waren acht mensen die zich hadden aangemeld. Allereerst werd onze stem getest, om te kijken of hij prettig in het gehoor lag. Een zeurstem of een hese stem is natuurlijk niet fijn om naar te luisteren. Daarna kregen we een cursus. Je moet verstaanbaar en boeiend leren lezen; niet alsof je een lesje voorleest.”
Naast De Wekker leest mevrouw De Jong ook Contact in, het blad van de vrouwenbond. Tot enkele jaren geleden las ze ook boeken in, maar inmiddels is haar stem daarvoor te oud. “Boeken vond ik ook ontzettend leuk om in te lezen, maar de kwaliteit van je stem is bij een boek (dat natuurlijk niet fijn om naar te luisteren. Daarna kregen we een cursus. Je moet verstaanbaar en boeiend leren lezen; niet alsof je een lesje voorleest.” Naast De Wekker leest mevrouw De Jong ook Contact in, het blad van de vrouwenbond. Tot enkele jaren geleden las ze ook boeken in, maar inmiddels is haar stem daarvoor te oud. “Boeken vond ik ook ontzettend leuk om in te lezen, maar de kwaliteit van je stem is bij een boek (dat úren duurt) nog veel belangrijker.”

Wybert
In de jaren dat ze De Wekker inleest, zag mevrouw De Jong het een en ander veranderen bij de CBB. “Vroeger lazen we het blad met zijn tweeën en was er een technicus die de kwaliteit van de opname in de gaten hield. Tegenwoordig zit ik alleen in de studio. Ik moet dus mijn eigen versprekingen corrigeren. Dat betekent de opname stopzetten, terugspoelen tot een goed punt om aan te sluiten in de tekst en weer opnieuw lezen.”
Om te veel van dit soort onderbrekingen te voorkomen is de opnamestudio uitgerust met een grote kan water en Wybert om de keel te verzachten. “Bij kuchen of een overslaande stem moet het ook over, dus dat water is geen overbodige luxe. Je stem moet af en toe gesmeerd worden. Ik heb trouwens nog een paar foutjes uit je vorige artikel gehaald”, grapt mevrouw De Jong. Ze is misschien wel de meest nauwkeurige Wekker-lezeres. Voordat ze de artikelen kan inlezen, verricht ze heel wat voorwerk. “Als ik de artikelen hardop voorlees, ontdek ik meestal wel een paar kleine taalfoutjes. Dat kan ik niet pas tijdens de opname ontdekken, want dan moet ik steeds opnieuw beginnen. Om in het vuur van mijn lezen geen onnodige fouten te maken, heb ik van tevoren De Wekker goed doorgelezen.” Dat is te zien; op een lessenaar ligt het weekblad met de nodige aantekeningen en pijlen die de leesvolgorde aangeven tussen korte berichtjes.
Daarnaast maakt mevrouw De Jong thuis een uitgebreide inhoudsopgave, die ze vervolgens inspreekt. “Als wij een tijdschrift lezen, kijken we het meestal eerst door. Een blinde kan door de inhoudsopgave als het ware De Wekker ‘doorbladeren’ en vervolgens de artikelen beluisteren die hij of zij wil horen. Vroeger was dit nog niet mogelijk, omdat de tijdschriften werden ingesproken op een band en daarna werden overgezet op cassettebandjes. Deze konden alleen maar helemaal worden afgeluisterd of doorgespoeld. Tegenwoordig worden cd’s gebruikt en kan je meteen naar bepaalde tracks zoeken. Abonnees mogen de cd-roms nu ook houden. De cassettebandjes werden hergebruikt en moesten worden teruggestuurd. Dat is nu verleden tijd – en dat is wel zo leuk, dan kun je ook eens oude artikelen ‘herluisteren’. De gesproken Wekker lijkt zo steeds meer op de papieren versie.”

Prikbord
Als haar gezondheid het toelaat, wil mevrouw De Jong zich blijven inzetten als vrijwilliger bij de CBB. “Het is belangrijk werk. Ik ben gelukkig nog gezond en kan heel veel. Ik vind dat ik het moet blijven doen zolang ik er de gaven en mogelijkheden voor heb. Natuurlijk vind ik het ook leuk om te doen. Maar het is geen tijdverdrijf: ik houd altijd in mijn achterhoofd waarom ik het doe – en voor wie.”
Toch heeft ze geen contact met de rond de vijfentwintig Wekker-abonnees. “Hier in de bibliotheek hangt een prikbord met briefjes van luisteraars, maar er is nog nooit gereageerd op De Wekker, dus ik weet totaal niet of mensen tevreden zijn. Het inlezen is een eenzaam werk”, lacht ze. “Maar ik zou het wel aardig vinden om te weten hoe de gebruikers de gesproken Wekker ervaren.”
Vijfentwintig abonnees vindt mevrouw De Jong relatief weinig. “Op het totaal van het ledenbestand van onze kerken zijn er vast wel meer blinde of slechtziende mensen. Ik zou graag zien dat er door ambtsdragers bijvoorbeeld op huisbezoek ook gewezen werd op de mogelijkheid om de gesproken Wekker te ontvangen. Het belangrijkste van dit hele interview is dat mensen weten dat de mogelijkheid er is om een gesproken exemplaar te ontvangen”, besluit ze het gesprek. Nog even bevlogen als aan het begin.

Blindenbibliotheek
De CBB is een zelfstandige bibliotheek voor blinden en slechtzienden met een protestantschristelijke levensbeschouwing. De bibliotheek stelt boeken, tijdschriften en andere lectuur beschikbaar in aangepaste leesvormen zoals braille en grote letter of in gesproken vorm.
Voor de collectie van gesproken boeken werkt de CBB samen met andere blindenbibliotheken in Nederland, maar met name in het aanbod van tijdschriften wordt aandacht besteed aan de eigen identiteit.
Verschillende christelijke kranten en tijdschriften zijn beschikbaar in gesproken vorm. Deze worden geproduceerd door de CBB zelf dankzij de inzet van een groot aantal vrijwilligers zoals mevrouw De Jong. De ingesproken bestanden worden automatisch op zogenaamde Daisy cd-roms gebrand. Abonnees hebben dus een Daisyspeler nodig om deze te kunnen beluisteren. Dit apparaat wordt in de meeste gevallen vergoed door de zorgverzekering.

Subsidie
Dit jaar is een nieuwe regeling ingegaan voor blindenbibliotheken. Per 1 januari 2007 zijn de algemene bibliotheektaken van de CBB en de andere bibliotheken overgedragen aan de Stichting Loket aangepast-lezen. Dit loket behandelt alle aanvragen van boeken, kranten en tijdschriften uit de algemene collecties. Ook ontvangt de CBB geen subsidie meer van de overheid. U kunt het werk steunen door donateur te worden.
Kijk voor meer informatie op www.cbb.nl of bel met de klantenservice van de CBB: 0341-565 499.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen