Impressie van de ambtsdragersconferentie van 5 april 2008 te Nijkerk

Meerdere vergaderingen
Eerst iets over de zogenaamde meerdere vergaderingen. Wat zijn meerdere vergaderingen? Het zijn niet anders dan vergaderingen waarin een aantal kerken bij elkaar komt om over kerkelijke zaken op kerkelijke wijze te spreken. Zij mogen en moeten besluiten nemen in zaken die de kerken gezamenlijk aangaan en die op kerkelijke wijze op de agenda van de vergaderingen zijn terechtgekomen. We kennen drie soorten meerdere vergaderingen: die van de classis, de particuliere synode en de generale synode. Het woord ‘meerdere’ in de term meerdere vergadering moet niet verstaan worden in de zin dat de ene vergadering kan bepalen wat een mindere vergadering moet doen. In artikel 36 van de Kerkorde staat dat de classis over de kerkenraad hetzelfde gezag heeft als de particuliere synode over de classis en de generale synode over de particuliere.

Beginselen van het gereformeerde kerkrecht
Over de aard van besluiten is wel iets principieels te zeggen. Het formele beginsel van het gereformeerde kerkrecht is het Schriftbeginsel. Wat zegt de Schrift? Dat is uitgangspunt van alles wat we doen. Maar wat de Schrift zegt is nog niet altijd zo maar om te zetten in concrete besluiten van een kerkelijke vergadering over concrete zaken. Dat hangt mede van de aard van de onderwerpen af. Het materiële beginsel van het gereformeerde kerkrecht is dat van de volledige alleenheerschappij van Christus. Het kerkrecht bedoelt niet anders dan de heerschappij van Christus te waarborgen en vorm te geven in het leven en samenleven van de kerken. Christus is het Hoofd van de gemeente. Zijn heerschappij geldt in de plaatselijke kerk maar zij geldt evenzeer in het kerkverband. Daarom is een grondregel in het gereformeerde kerkrecht dat geen kerk over andere kerken enige heerschappij zal voeren. Geen dienaar voert heerschappij over andere dienaren, geen ouderling of diaken over andere ouderlingen of diakenen (artikel 86 van de Kerkorde). Dit artikel legt het fundament voor de gereformeerde kerkregering. Deze bepaling is de hoeksteen van het gereformeerde kerkrecht.

Het kerkverband
Als nu alles in de plaatselijke gemeente toe dient te gaan in gehoorzaamheid aan en afhankelijkheid van de Schrift, komt de vraag op: wat doen dan nog de meerdere vergaderingen? De plaatselijke kerk kan immers alles zelf besluiten wat tot haar welzijn dient? Jawel, maar in de omgeving – dichtbij en verder weg – zijn ook andere kerken van Christus. Ook daar is het Hoofd van de gemeente bezig zondaren tot de zaligheid te brengen. En alle gelovigen zijn leden van Christus en dus leden ten opzichte van elkaar. Zij hebben met elkaar te maken. Ze staan voor vragen die met het kerk zijn gegeven zijn. Er zijn dingen die boven het belang en de macht van een plaatselijke kerk uitgaan. Het is goed om zulke vragen en zaken samen te bespreken en indien nodig er besluiten over te nemen. De plaatselijke kerken gaan vrijwillig met elkaar een verband aan: het kerkverband. Allen die van Christus zijn hebben een band aan elkaar en staan in een verband met elkaar. Het gereformeerde kerkverband is het antwoord op de moeilijke en principiële vraag hoe aan deze eenheid van alle gelovigen in Christus organisatorisch gestalte is te geven, met volledig behoud van de zelfstandigheid van de plaatselijke kerken.

Hoe ver moeten besluiten reiken?
Hier verschijnt voor ons een heel moeilijk punt ter zake van de besluitvorming van de meerdere vergaderingen. We zagen die spanning bijvoorbeeld bij de besluitvorming in de synodale besluitvorming over het kerkelijke lied en onlangs bij het besluit over de Nieuwe Bijbel Vertaling. Het gebruik ervan in de kerkdiensten wordt met klem ontraden. Hoe men daar verder ook over denkt en hoe men de Nieuwe Bijbel Vertaling ook taxeert, dit besluit zal het niet houden. Nu is het waar dat besluiten in dergelijke zaken veel tijd en studie vergen. Dat een vergadering niet in één keer uit een moeilijke kwestie komt daarvoor bestaat in de kerken begrip. Maar men moet dan wel naar de kerken duidelijk uitleggen waarom men een besluit op dit moment neemt.

Dit alles leidt mijns inziens onontkoombaar tot de stelling dat de agenda van een kerkelijke vergadering zo sober mogelijk moet blijven. We hebben in de kerken dat ook altijd proberen vorm te geven. Desondanks is het papierwerk ter synode enorm uitgedijd. Dat is een tendens in de hele maatschappij en het is tekenend dat ook de kerken meegaan in deze trend.

Besluiten zijn bindend
Wij moeten blijven bij het aloude en beproefde uitgangspunt van het gereformeerde kerkrecht, dat de besluiten van een meerdere vergadering meer inhouden dan alleen een advies. In het algemeen heeft een besluit een bindend karakter. Als we dat loslaten dan zal een meerdere vergadering degraderen tot een soort praatclub. Dat kan niet de bedoeling zijn. Dat is volledig in strijd met de waardigheid van de kerkelijke vergadering, die immers in de Naam van de Heere bijeenkomt en waarover de Naam van de Heere wordt aangeroepen en uitgeroepen. Dat bindende is er omdat en voor zover het besluit op Gods Woord gegrond is. Het komt voor dat iemand van een besluit meent dat het niet geheel recht doet aan het Woord van God. Die ruimte heeft het kerkrecht altijd gelaten. Er is het recht van appel waarover artikel 31 van de Kerkorde spreekt.

Een synode kan er soms niet aan ontkomen om bepaalde zaken te laten in de vrijheid van de plaatselijke kerken. Dat kan alleen als men uitgaat van het vertrouwen in elkaar. Dat elke kerkenraad serieus omgaat met het Woord van God en met zaken uit de belijdenis en ook met de kerkorde

Laten we dus in de kerken het werk en het gezag van de meerdere vergaderingen hoog houden. Want we hebben geen beter alternatief. Er ligt beproefde historiciteit achter het fenomeen van de kerkelijke vergaderingen. Het kerkverband is een wezenlijk element voor het bestaan en het vruchtbare voortbestaan van een gereformeerde kerk.
Een generale synode wil de kerken bewaren bij de vrijheid die ze in Christus hebben. Daarom is het nodig dat we voor elke meerdere vergadering bidden om de leiding van de Heilige Geest. We mogen geloven dat de vergadering leiding van de Geest ontvangt.

God geve dat de kerkelijke vergaderingen mogen functioneren tot Zijn eer en tot opbouw van de gemeente. We staan in dienst van Christus! Met deze laatste zin is alles gezegd.

(Br. P. van Duijvenbode is vice-voorzitter van het landelijk comité ter voorbereiding van ouderlingen- en diakenenconferenties.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen