Wegwijzer voor de Calvijnstudent

Die vraag is enigszins vergelijkbaar met de vraag waarmee Calvijn zich geconfronteerd zag bij zijn colleges waarin hij de Bijbel uitlegde. Bijbelkennis was niet direct het punt waarin zwaar was geïnvesteerd in de Rooms-katholieke catechese en veel van Calvijns studenten hadden dus behoefte aan stevig Bijbelonderwijs om zo de weg te vinden binnen de Schriften. Om die lessen – en de commentaren die daaruit voorvloeiden – vrij te houden van allerlei dogmatische excursen, schreef Calvijn zijn Institutie: als een soort wegwijzer bij het lezen van de Bijbel. De redacteur van het Calvijn handboek – prof.dr. H.J. Selderhuis – zegt in zijn Woord vooraf dat hij hoopt dat zo dit Handboek ook zal werken als een gids bij het bestuderen van het werk van Calvijn.

Veel informatie
De lezer van dit boek krijgt in één band enorm veel informatie in huis. Calvijnkenners van over de hele wereld hebben hun medewerking gegeven, zodat je kunt zeggen dat de huidige stand van het Calvijnonderzoek hier wel bijeengebracht is. Het boek valt uiteen in vier delen. Het eerste deel geeft een oriëntatie. Prof. Selderhuis zegt iets over het beeld dat Calvijn van zichzelf had en dat anderen van hem hebben. Vervolgens wordt helder aangegeven welke middelen ter beschikking staan bij de bestudering van Calvijn: uitgaven en hulpmiddelen worden genoemd.

Vervolgens wordt in deel twee de persoon van Calvijn beschreven: men vindt een beschrijving van Calvijns leven, de relaties waarin hij stond met andere christenen en de gesprekspartners met wie hij in zijn leven in gesprek is geweest. Deel drie gaat in op het werk van Calvijn. De literaire nalatenschap van Calvijn bestaat uit verschillende zaken: preken, catechismi, commentaren, de Institutie en brieven. Vervolgens worden belangrijke thema’s uit al die verschillende werken beschreven. Je zou kunnen zeggen dat de theologie van Calvijn in deze 14 subparagrafen beschreven wordt. Dit is wat mij betreft wel het hart van het boek! Vervolgens wordt in het vierde deel ingegaan op de doorwerking en de verwerking van Calvijns werk. Eerst wordt zijn invloed op thema’s als liturgie en politiek beschreven. Ten slotte sluit het boek af met paragrafen over de doorwerking van Calvijn in verschillende periodes van de geschiedenis en in verschillende werelddelen. Het boek presenteert zich nadrukkelijk als naslagwerk en het kan als zodanig ongetwijfeld goede diensten verrichten. Het lijkt me veelzeggend dat vertalingen in het Duits, Engels en Italiaans aangekondigd staan. Daarmee zal het internationaal gezien ook wel een standaardwerk worden.

Inbreng Apeldoorn
De inbreng vanuit Apeldoorn is in deze bundel nadrukkelijk aanwezig. Ik richt me daar nu met nadruk even op, maar wil wel gezegd hebben dat de kwaliteit van eigenlijk alle artikelen hoog is. De Apeldoornse artikelen vallen wat dat betreft niet uit de toon! Het begint al bij het redactionele werk van prof. Selderhuis die een prestatie levert door zoveel scribenten bijeen te brengen en zelf ook de nodige artikelen te leveren. Verder schrijft één van de docenten, drs. A. Huijgen – die een proefschrift voorbereidt over Calvijn – een interessant artikel over de receptie van Calvijn in de negentiende eeuw. Ten slotte vinden we in het hart van het boek een prachtig artikel van prof.dr. A. Baars. Hij beschrijft de leer van de drie-eenheid in de theologie van Calvijn. Dat is exact het thema van zijn indrukwekkende proefschrift uit 2004. In dit artikel presenteert hij in kort bestek de uitkomsten van wat hij in zijn boek uitvoerig heeft uiteengezet. Het kan niet anders of de lezing van dit stuk zal theologen die het Nederlands niet machtig zijn extra nieuwsgierig maken naar de vertaling van Baars’ boek in het Engels.

Het niveau van de bundel ligt hoog. Maar wie bereid is om af en toe een zin eens twee keer te lezen en van tijd tot tijd bij de eigen predikant na te vragen wat de precieze betekenis is van bepaalde termen, vindt hier veel. Hij of zij kan bovendien een hoop van de populairdere werken laten liggen. Aanbevolen dus!

H.J. Selderhuis (red.), Calvijn Handboek. Uitgever: Kok, Kampen 2008, € 89,–, 653 pagina’s, ISBN 9789043514361

C.C. den Hertog
(Ds. C.C. den Hertog is predikant te Surhuisterveen.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen