Is de kinderdoop Bijbels?

Situaties als hierboven geschetst, vormen de insteek van het boek dat dr. B. Loonstra, predikant van de kerk van Emmeloord, heeft geschreven. Daarmee wil hij laten zien, dat hij heel nadrukkelijk kiest voor een pastorale benadering van het probleem. Het slot van zijn boek wordt dan ook gevormd door een pastorale brief aan “Marlies”, zoals hij het meisje noemt dat zich heeft laten overdopen.

Het boek
Op een zorgvuldige manier gaat collega Loonstra in op de vele vragen die hier rijzen. De wijze waarop hij dat doet en de antwoorden die hij op zijn speurtocht vindt en doorgeeft, maken dat ik dit boek van harte ter bestudering aanbeveel aan kerkenraden en aan gemeenteleden. Maar al te vaak staan kerkmensen met een mond vol tanden wanneer het gaat om het Bijbelse recht en de betekenis van de kinderdoop. Dat neemt niet weg dat ik ook wel vragen heb, vooral wanneer de schrijver de betekenis van de doop voor de kinderen van de gemeente aan de orde stelt. Ik heb de indruk dat br. Loonstra de dingen zegt zoals hij ze zegt, omdat hij heel graag de kinderdoop wil verdedigen en daarom zo nadrukkelijk mogelijk de rijke betekenis van de (kinder)doop wil laten zien. Maar dat neemt de vragen niet weg, vragen waarvoor ruimte is, gelet op de ondertitel van het boek: “gedachten over de doop”. We hebben hier dus niet een complete leer van de doop, een laatste woord. Het zijn gedachten, bedoeld om na-gedacht, bevraagd en eventueel bekritiseerd te worden. Maar wel gedachten die getuigen van een zorgvuldig luisteren naar de Schriften.

De inhoud
De schrijver gaat allereerst in op het bekende argument, dat de kinderdoop niet Bijbels is omdat het Nieuwe Testament er nergens over spreekt. Bestudering van de gegevens over de proselietendoop in de tijd van het ontstaan van het Nieuwe Testament en van de christelijke literatuur van de eerste eeuwen, brengt hem tot de conclusie, dat dat zwijgen juist wijst op een praktijk waarin het normaal was dat de kleine kinderen ook gedoopt werden.
Vervolgens laat hij zien dat het feit dat de doop getuigt van Gods initiatief, alle ruimte laat voor de kinderdoop, alsook dat een beroep op de doop als onderdompeling niet toereikend is om de doop van kinderen door besprenkeling ongeldig te verklaren. Loonstra ontzenuwt al deze argumenten die tegen de kinderdoop gebruikt worden, op een zorgvuldige en overtuigende manier. Alleen daarom al kan zijn boek bij het gesprek over deze dingen een goed hulpmiddel zijn.

In een aantal hoofdstukken komen de Schriftgegevens aan de orde. Besproken wordt wat de Schrift zegt over het ingaan in het Koninkrijk van God en welke plaats de doop daarin heeft. Aan het in dit verband uiterst belangrijke punt van de verhouding van oud en nieuw verbond wordt een hoofdstuk gewijd evenals aan de doop als teken van het nieuwe verbond. Ook de “huisteksten” – teksten waarin we horen dat iemand “met zijn huis” gedoopt werd – komen ter sprake, evenals andere Schriftgegevens die verband houden met de doop.
Kortom, in dit boek ontmoeten we de pastor, die de vragen rond de kinderdoop heeft gehoord en daarop antwoord zoekt te geven.

Vragen
Las ik een groot deel van dit boek dus met instemming, naarmate ik het einde naderde, kreeg ik toch ook vragen. Die vragen raken vooral het punt van de betekenis van de doop voor de kinderen. Loonstra wijst de opvattingen van Kuyper en van Kersten af.
Hij ziet de doop als een teken, dat ook de kleine kinderen, al kunnen zij nog niet geloven, toch tot de gelovende gemeente behoren en zo in het heil van God delen, zolang zij zich niet door ongeloof tegen de doop en de belofte verzetten. Op pag. 125 spreekt hij over een “toegerekend geloof”. Ik begrijp dat Loonstra probeert de tegenstanders van de kinderdoop zoveel mogelijk de wind uit de zeilen te nemen. Hij wil daarom belofte en vervulling zo dicht mogelijk bij elkaar houden, ook als het gaat om gedoopte kinderen. Maar verliest hij zo niet teveel uit het oog het onderscheid dat wij in onze Belijdenis en in onze liturgische formulieren maken tussen “schenking” – in de belofte – en “deelachtigmaking” – in de vervulling? Is de verbondsgemeente de gelovende gemeente, of moet hier toch meer genuanceerd worden gesproken (zie bijv. het onderwijs van de Heere Jezus, 1 Cor. 10 en de brieven aan de zeven gemeenten in Klein-Azië)?
Hier rijzen vragen met het oog op de bearbeiding van de verbondsgemeente, die verder doordacht moeten worden. Een boekbespreking leent zich daar echter niet voor.

Bert Loonstra, Het badwater en de kinderen. Gedachten over de doop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer 2008, € 14,90, 172 pagina’s, ISBN 978 90 239 2307 7

J. Westerink is emerituspredikant en woont op Urk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen