Alcoholgebruik of alcoholgezuip …

Zomaar enkele artikelen, die gaan over de problematiek rondom alcoholgebruik en -verslaving, met name onder de jeugd. Ook in dit artikel gaat het daarover, ook vanuit de Bijbel. Hoewel elke verslaving, of er nu sprake is van een verslaving aan eten, roken, drugs, medicijnen, seks, porno, gokken, gamen, internet, werk of wat dan ook, zijn tol eist, is alcohol hèt probleem van onze tijd. Onze maatschappij en ook kerkelijke kringen staan vaak wel afwijzend ten opzichte van het gebruik van drugs, maar heel liberaal ten opzichte van alcoholgebruik. Jongeren die dronken worden … ach, wij zijn zelf toch ook jong geweest.
Maar feit is, dat alcohol de gevaarlijkste drug is, de drug die de meeste schade aanricht in het persoonlijk leven en in de maatschappij.

Jongeren en alcohol
Het aanbod van alcoholische dranken was vijftig jaar geleden veel overzichtelijker. Naast bier waren vieux (in de volksmond cognac) en jenever de dranken. In de betere kringen dronk men ook (Franse) cognac, whisky en rum.
Nu is er alcohol in een haast niet te tellen aantal variaties. Daarmee wordt het aantrekkelijk voor veel meer doelgroepen. Deinst men b.v. terug voor het drinken van jenever, omdat men dat sterk en niet lekker vindt, in een zoete likeur als Jägermeister zit net zoveel alcohol. Maar het drinkt anders. Onze jeugd wordt gepaaid met een groot aantal mixdranken, shooters, alcopops, en allerlei andere fantasienamen, die wegdrinken als frisdrank en variëren van 5% tot zo’n 30% alcohol.

Voor veel jongeren is alcohol erg aantrekkelijk. Drie factoren werken daaraan mee, nl.:
• alcohol is in onze maatschappij geaccepteerd,
• alcohol is overal verkrijgbaar en
• alcohol is (relatief) goedkoop.

Alcoholgebruik heeft direct gevolgen. Na tien minuten bereikt het de hersenen. Als je binnen een uur twee glazen drinkt, word je enkel vrolijker en spraakzamer. Meer drinken versterkt de effecten, totdat bij meer dan zo’n 20 glazen de situatie levensgevaarlijk wordt. Alcohol kan in de hersenen vitale organen stil leggen, waardoor iemand in coma raakt, men kan overlijden door een ademhalings- of hartstilstand. Het is niet in het algemeen te zeggen wanneer iemand in deze gevarenzone komt, omdat meerdere factoren een rol spelen, waaronder lichaamsgewicht en gewenning aan alcohol. Steeds meer jongeren (zelfs van 11 jaar!) worden in coma opgenomen in het ziekenhuis.

Alcohol werkt verwoestend in de zich ontwikkelende hersenen. Daarom stelt het Trimbos-instituut dat jongeren tot 16 jaar niet moeten drinken, en tot 24 heel matig i.v.m. de kans op blijvende vermindering van de hersenfunctie. Ook loopt de emotionele groei van kinderen deuken op. Extra gevaarlijk wordt het als jongeren naast alcohol drugs gaan gebruiken, tegenwoordig een normaal verschijnsel. De toename van (pogingen tot) zelfmoord onder jongeren is vooral gerelateerd aan alcohol- en drugsmisbruik. En: hoe jonger je begint aan verslavende middelen, hoe groter de kans op verslaving.

Alcohol in de Bijbel
In de Bijbel wordt in de Genesis 9 voor het eerst over wijn gesproken. Noach bedrinkt zich. Een beschamende geschiedenis. De tweede keer gaat het over Melchisedek, die Abram brood en wijn brengt. Hier wordt positief over wijn gesproken.
Honderden keren spreekt de Bijbel over het gebruik van alcohol (wijn en sterke of bedwelmende drank). Wijn maakt zelfs deel uit van de offerdienst. De Bijbel spreekt dus niet negatief over het gebruik van alcohol. Alleen gaat het dan om een weinig wijn (1 Tim. 5: 23).
De Statenvertaling spreekt over sterke drank (b.v. Lukas 1), andere vertalingen vertalen met bedwelmende drank (o.a. NBG). Deze laatste vertaling is in onze tijd beter, omdat het begrip sterke drank in het huidige taalgebruik slaat op gedestilleerde dranken. Dat wordt in de Bijbel echter niet bedoeld, omdat pas zo’n duizend jaar geleden het destilleren van alcohol uit wijn is uitgevonden. In de tijd van de Bijbel, ook van het Nieuwe Testament, zijn gedestilleerde (sterke) dranken onbekend, en zelfs wanneer de Bijbel spreekt over sterke drank is zo’n 15% alcohol het maximale. En dan ook ècht het maximale dat gedronken wordt, want Joden gebruiken in die tijd wijn niet onverdund. Gebruikelijk is dat men 3 delen wijn mengt met 2 delen water, of ook wel 3 delen water en 1 deel wijn. Zelfs als maar 1/10 deel van de drank wijn is (dus met 9/10 water!) spreekt men nog steeds over wijn; als de reuk van wijn nog maar aanwezig is.

De Bijbel spreekt dus in principe positief over wijn, over de vrucht van de wijnstok. Denk dan aan de wijn, zoals die in die tijd werd gebruikt. Een laag percentage in een waterige wijn. ‘Dokter’ Paulus adviseert aan ‘patiënt’ Timotheüs als medicijn een beetje van die wijn te gebruiken, in een tijd waarin veel vervuild water gedronken wordt. Alcohol helpt het aantal bacteriën terug te brengen.
Op veel andere plaatsen verfoeit de Bijbel misbruik van alcohol. Zo gauw alcohol er toe leidt dat mensen teveel drinken is het oordeel glashard. Spreuken 23: 31-33: “Zie niet naar de wijn, wanneer hij roodachtig fonkelt, wanneer hij in de beker parelt; vlot glijdt hij naar binnen, ten slotte bijt hij als een slang en spuwt gif als een adder. Dan zien uw ogen vreemde dingen en uw hart spreekt wartaal.”
In Spreuken heeft het oordeel vooral een morele kant. Het Nieuwe Testament gaat een dimensie dieper; het zegt ons dat geloof en alcoholmisbruik elkaar niet verdragen. Het gaat niet om een heksenjacht op een glaasje wijn, maar om misbruik. Dronkenschap wordt altijd veroordeeld. Paulus zegt in Galaten 5 dat mensen die leven in dronkenschap, brasserijen en dergelijke het Koninkrijk van God niet zullen beërven! Ditzelfde hoofdstuk, Galaten 5 plaatst dronkenschap en brasserijen onder werken van het vlees. “Maar de vrucht van de Geest is liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, goedertierenheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid, matigheid (zelfbeheersing, HSV).”

De christelijke gemeente en alcohol
Wij zeggen vaak dat de Bijbel het richtsnoer is voor ons leven. Maar …, hoe is het dan als ook onder ons de schouders opgehaald worden als jongeren dronken thuiskomen. “Ach, ze zijn maar één keer jong.” “Ze moeten toch ook wat hebben.” De tolerantie naar “zuipketen”, waar jongeren zich indrinken voor het stappen is soms verbazingwekkend.
Paulus spreekt anders. Hij kent de gebruiken in zijn tijd, hij weet dat drankmisbruik ook de christelijke gemeente raakt. In zijn tijd was de waarschuwing van Paulus actueel. In onze tijd is de dreiging anders, maar zeker niet minder. Paulus spreekt duidelijke taal naar de christenen. Hij spreekt anders dan veel christenen in onze tijd, die alcoholmisbruik tolereren of goedpraten. Paulus spreekt heel concreet tot de gemeenten van het eerste uur, maar de Heilige Geest heeft het nodig geacht dat dit in de Bijbel, het Woord van God staat. Opdat wij er naar horen. We horen het misschien liever niet, maar de Bijbel zegt ons dat wanneer we leven in dronkenschap, brasserijen en dergelijke het Koninkrijk van God niet zullen beërven!
Het is nodig dat we als christelijke gemeenten ons bezinnen op wat de Bijbel met het oog op alcohol ons te zeggen heeft. Hier ligt een aandachtspunt voor predikanten, voor kerkenraden, voor ouders en voor de jeugd. Wij kennen de praktijk van onze tijd. Laten we het licht van de Bijbel daarover laten schijnen. “Gij geheel anders”, zegt Paulus.
Als aanzet voor een gesprek kunnen wellicht de volgende vragen dienen:

Vragen:
• Komt in onze gemeente alcoholmisbruik voor?
• Hoe gaan we om met ouderen en jongeren, die teveel drinken, c.q. die moeite hebben met een verslaving?
• Wat zijn de consequenties van het serieus nemen van Bijbelteksten uit het Oude en Nieuwe Testament voor de gemeente van nu?
• Hoe is mijn alcoholgebruik? Besef ik, dat veel anderen (jongeren, nietchristenen) dit ook zien? Ben ik een voorbeeld, c.q. moet ik een voorbeeld zijn?

E. Hekman
(Ing. E. Hekman was directeur in het voortgezet onderwijs en is nu (vrijwillig) medewerker van de Stichting Voorkom!)

De Stichting Voorkom! is een organisatie die geheel gericht is op het voorkomen van verslavingen. Om dat doel te bereiken wordt vanuit een christelijke levensvisie preventieve voorlichting gegeven over de thema’s alcohol, drugs, gokken, internet en roken.
De doelgroepen zijn: jongeren in de leeftijd van 11 t/m 18 jaar; ouders van opgroeiende jongeren; docenten, jeugd- en jongerenwerkers en kerken. Nadere informatie: www.voorkom.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen