Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Genade

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Genade

In gesprek met ds. J.M.J. Kieviet over Caspar Olevianus

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Citaat:
“Voegen wij nu alles samen, dan is het gehele wezen van het verbond onverdiende genade. (…) Zo is het ook zeker dat dit gehele verbond uitsluitend een genadeverbond is en niet rust op enige voorwaarde van onze krachten, maar op de genadige barmhartigheid van God in Christus, aangenomen door het geloof, dat Hij Zelf schenkt.”

Wie:
Caspar Olevianus (1536-1587)

Waar:
Het wezen van het Genadeverbond, in: Geschriften van Caspar Olevianus, blz. 140 (Den Haag, 1963).

Kunt u iets vertellen over het leven van Caspar Olevianus?
Caspar von der Olewig, zijn oorspronkelijke naam, wordt in 1536 in Trier geboren. Als hij studeert aan het Collegium van Sankt German is het een priester die hem nadrukkelijk wijst op de verzoeningsdood van Christus als de enige troost in leven en sterven. Een radicale omkeer vindt in hem plaats nadat hij in 1550 tijdens zijn studie in Bourges ternauwernood aan de verdrinkingsdood ontkomt. Hij promoveert tot doctor in de rechten en vestigt zich in Trier. Hij onderneemt daar een poging tot reformatie, die echter mislukt. In 1560 haalt keurvorst Frederik III hem naar Heidelberg. Hij wordt daar hoogleraar in de dogmatiek. Olevianus heeft veel betekend voor de zaak van de Reformatie in de Duitse landen. Waarschijnlijk heeft hij een aandeel gehad in de tekst van de Heidelbergse Catechismus. Ook ons Avondmaalsformulier heeft Olevianus samengesteld. In 1587 sterft hij te Herborn.

Wat is de bijdrage van Olevianus aan theologie en prediking geweest?
Hij heeft ons diverse geschriften nagelaten. Onder meer verklaringen van enkele brieven van Paulus, waaronder die aan de Romeinen en de Galaten. Vooral drie geschriften van zijn hand zijn belangrijk gebleken. (1) De vaste grond, een uitleg van de zondagen 5 t/m 24 van de Catechismus. Over de inhoud van het geloof dus. Hij schreef dit boek met het oog op wankelende gelovigen, om hun troost uit Gods Woord te bieden. (2) Verklaring van de apostolische Geloofsbelijdenis; een samenvatting van het eeuwig verbond tussen God en de uitverkorenen. Hij schreef dit diepgravende boek vooral met het oog op aanstaande predikanten. (3) Tot slot een boek in twee delen: Over het wezen van het Genadeverbond tussen God en de uitverkorenen. En over de middelen waardoor dit wezen aan ons wordt meegedeeld. Het eerste gaat over de inhoud van de zaligheid. Het tweede betreft de manier waarop het tot zondaren komt.

Opvallend dat twee van deze drie titels het woord verbond in zich meevoeren …
Dat is heel kenmerkend voor de theologie van Olevianus. Hij is een echte verbondstheoloog. De leer van het christelijk geloof wordt door hem geplaatst in het verband van het verbond. Hij beschouwt het hele terrein van Gods openbaring vanuit het gezichtspunt van Gods verbond. “De Heere gaat met zondaren om op de wijze van het verbond.” Zoals uit de titel van het laatstgenoemde boek blijkt, maakt hij een tamelijk scherp onderscheid tussen het wezen en de bediening van Gods verbond met de mens. Het blijkt ook uit de verdere inhoud van zijn geschriften.

Leg eens verder uit, als u wilt.
In de beschouwing van Olevianus heeft de Heere Zijn verbond opgericht met alleen de uitverkorenen. Hij was, zo denk ik, misschien wel de eerste die het zo stelt. Olevianus baseert zich ervoor op Jeremia 31: 31-34. Hij kiest voor deze benadering omdat hij boven alles het genadekarakter van het verbond wil laten uitkomen. Genade is bij Olevianus ook echt eenzijdige genade. Hij schrijft: “Om Zijn besluit in ons uit te voeren, belooft Hij dit te doen op zulk een wijze, dat de kracht en de werking daarvan niet van de verdorven mens maar alleen van Hem zou uitgaan …” (pag. 139).
Denk echter niet dat Olevianus de hoorders van het Evangelie tot passieve en afwachtende mensen wil maken. Integendeel. Met handhaving van het grote accent op Gods eenzijdige genade, schrijft hij in het tweede deel van zijn boek met evenveel passie over de bediening van het Genadeverbond. Inclusief de plicht van geloof en bekering.

Zijn wij gebonden aan deze manier van uitdrukking ‘wezen en bediening van het verbond’? Kunnen wij ervan leren?
Mannen als Calvijn en Bullinger spraken op een iets andere wijze over deze dingen. Hetzelfde geldt van onze Catechismus (antwoord 74). Toch zou ik het goed recht van deze onderscheiding willen verdedigen. Als ‘wezen en bediening van Gods verbond’ dichtbij elkaar gehouden worden, krijgen beide zijden van Gods verbond nadruk: 1. het wezen: de belijdenis dat Gods ontferming over de mens pure en onverdiende genade is, gegrond op Christus’ werk. En 2. de bediening: dat de Heere zijn genade en de zaligheid hartelijk aanbiedt aan alle hoorders, met bevel van bekering en geloof.

Meer weten en verder lezen:
• G. Bouwmeester, Caspar Olevianus en zijn reformatorische arbeid (’s-Gravenhage, 1954)
Geschriften van Caspar Olevianus (Den Haag, 1963)
• Caspar Olevianus, De vaste grond (Urk, 1980)

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 4 september 2009

De Wekker | 16 Pagina's

Genade

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 4 september 2009

De Wekker | 16 Pagina's