Zeewolde: er is recht gedaan

De kerkelijke kant
Iedereen heeft het recht tegen een beslissing van een kerkelijke vergadering bezwaar aan te tekenen. Dat heet het recht van appel (art. 31 van onze kerkorde). Dat moet dan bij de opvolgende meerdere vergadering worden ingediend ter beoordeling. Hier kreeg dus ook de particuliere synode van het Oosten ermee te maken. De betrokken predikant diende vele bezwaarschriften in bij de PS, die alle door haar werden beoordeeld en voor het overgrote deel verworpen, naar eer en geweten. De predikant doorliep echter niet de gehele kerkelijke procedure: hij had het recht om, wanneer hij met de uitspraak van de PS niet tevreden zou zijn, opnieuw appel aan te tekenen, en wel bij de opvolgende meerdere vergadering: de generale synode. Aanvankelijk deed hij dit ook. Echter … op een gegeven moment zegde de predikant zijn vertrouwen in de kerkelijke rechtsgang op en wendde zich met zijn ongenoegen daarover tot de burgerlijke rechter.

De civielrechtelijk kant
Toen kwam er een heel ingewikkelde en tijdrovende procedure op gang. De rechter merkte in hoger beroep in zijn arrest op 19 januari 2010 op dat de kerkelijke gang van zaken sneller afgewikkeld is dan de gang naar de (kanton)rechter – waarvan akte, met dank! Wanneer de betrokkene de kerkelijke procedure had vervolgd, had hij in kerkelijk ‘hoger beroep’ eind 2004 - begin 2005, geweten waar hij aan toe was. Nu duurde de uitspraak in hoger beroep voor de burgerlijke rechter tot januari 2010. Kerkelijke molens werken dus niet zo langzaam als men wel eens denkt!

Van meer belang is de inhoud van de klachten die bij de rechter werden neergelegd. Die kunnen tot drie hoofdpunten worden samengebracht:
1. de predikant heeft een arbeidsovereenkomst met zijn kerkenraad;

2. de kerkelijke rechtspraak is onzorgvuldig omdat in de hele appelprocedure de klagers niet bij de behandeling aanwezig zijn, maar de aangeklaagde partij wel (in dit geval 7 leden uit de classis Amersfoort, die lid zijn van de PS);

3. de kerkelijke rechtspraak is onzorgvuldig, omdat niet alle stukken door de klager kunnen worden ingezien die wel door de betrokken kerkelijke vergadering worden bekeken.

Afweging van de kantonrechter
In eerste instantie diende deze zaak bij de rechtbank in Lelystad. En de rechter deed een uitspraak, die met name als het gaat over de vraag of een predikant een arbeidsverhouding heeft met zijn kerkenraad daarop bevestigend antwoordde.
Deze uitspraak was niet alleen voor onze kerken, maar voor àlle kerken van groot belang. Het was in tegenspraak met de lijn die altijd heeft gegolden en ook altijd (tot zelfs bij de Hoge Raad, rond de kwestie ‘Kruis - ’s-Hertogenbosch’ in onze kerken) door het burgerlijk recht is onderschreven. Als het ging over de punten 2 en 3 had de rechter wel een aantal aanmerkingen op de kerkelijke rechtsgang. Dit alles leidde tot een uitspraak waaraan een relatief bescheiden bedrag tot schadevergoeding gekoppeld was.
Zowel de (inmiddels afgezette) predikant als de kerken lieten het er niet bij zitten; er volgde hoger beroep, voor het hof in Arnhem. Deze heeft uiteindelijk nu in een uitgebreid en zeer gedetailleerd arrest op 19 januari 2010 uitgesproken dat betrokkene de gang van het kerkelijk recht had moeten vervolgen, tot het eind aan toe. En dat er geen reden is, alhoewel over details opmerkingen gemaakt kunnen worden, om te stellen dat de kerkelijke rechtsgang onzorgvuldig is. En dat altijd nog onverhoopt de weg naar de generale synode openstond.

Conclusies
1. De laatste tijd hoort men vaker dat kerkleden met (gedeeltelijk) voorbijgaan van de kerkelijke weg dreigen met de gang naar de burgerlijke rechter. Met deze uitspraak van de rechter moet men zich dan toch nog maar eens goed bedenken.

2. Onze kerkelijke rechtspraak kan de toets van de kritiek van rechtswege doorstaan. Dat is een steun in de rug voor de kerken, en met name voor hen die daar, door de kerken geroepen, veel tijd en energie in stoppen. Zeker na de aanscherpingen na 2004 kunnen we er met grote overtuiging mee werken.

3. Wel is daarbij bij lezing van het arrest duidelijk geworden dat onze kerkelijke vergaderstructuur voor buitenstaanders ingewikkeld en moeilijk inzichtelijk te maken is. In ieder geval moet duidelijk zijn: al zit de aangeklaagde partij bij een meerdere kerkelijke vergadering, dan houdt deze op dat moment de mond en stemt ook niet (art. 33 K.O.)!!

4. Eén punt blijft liggen: de verhouding predikant-kerkenraad. De discussie daarover zal doorgaan, maar wat ons – en andere – kerken betreft: er is geen sprake van een arbeidsverhouding.

D. Quant
Ds. D. Quant, predikant te Huizen, schrijft dit art. namens deputaten kerkorde en kerkrecht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen