Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Misbruikpraktijken in RKK vragen om bezinning

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Misbruikpraktijken in RKK vragen om bezinning

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Sinds een kleine twee weken verkeert de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland in een ernstige crisis. De aanhoudende stroom van meldingen van seksueel misbruik binnen die kerk heeft niet alleen enorme media-aandacht gekregen, maar de kerk ook in grote verlegenheid gebracht. Dat vraagt om bezinning. Ook in onze kerken.

Het begon twee weken geleden. Toen verschenen in de pers berichten dat paters in het Don Ruaklooster in ’s Heerenberg in de jaren zestig en zeventig zeker drie, maar mogelijk meer kinderen seksueel hadden misbruikt. Daarna kwam een stroom van meldingen en berichten op gang die nog niet gestopt is. Afgelopen weekend stond de teller bij de stichting Hulp & Recht, waar slachtoffers van misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk hun verhaal kunnen doen, al op 600. Normaal waren dat er tien tot twintig in een heel jaar. Ook al zal niet elke klacht voldoende grond hebben, duidelijk is wel dat het gaat om misbruikpraktijken op behoorlijk grote schaal.
Niet alleen deze omvang is schokkend. Schokkend zijn ook de verhalen van de slachtoffers die – soms na jaren van stilzwijgen – met hun verhaal naar buiten (durven) komen. Aangrijpend was de reactie van Pierre die in het Reformatorisch Dagblad zijn verhaal deed over het misbruik door de pastoor van de parochie. ‘Ik was een kind en wist niet beter.’

Reactie RKK
De reactie van de Rooms-Katholieke Kerk was helder. De bisschoppen nemen de kwestie uiterst serieus. Seksueel misbruik werd krachtig veroordeeld omdat het in strijd is met het evangelie en de waardigheid van de menselijke persoon. Er werd schuld beleden en meeleven met de slachtoffers betuigd. En een breed, extern en onafhankelijk onderzoek onder leiding van oud-kamervoorzitter Wim Deetman aangekondigd. Ook heeft de kerk pastoraal werkers aangetrokken om slachtoffers hulp te kunnen bieden. En in de kerken van het bisdom Haarlem-Amsterdam werd afgelopen zondag een brief van bisschop Punt voorgelezen waarin de geestelijke wonden die de slachtoffers zijn toegebracht, worden erkend.

CGK?
Ondertussen is het niet goed de blik alleen op de Rooms-Katholieke Kerk te richten. We moeten ook aandacht (durven) hebben voor het eigen kerkverband. Hoe liggen deze dingen in de Christelijke Gereformeerde Kerken?
Officiële cijfers over de vorige eeuw zijn er niet, althans voor zover mij bekend. Maar als de berichten die ik als pastor hoorde of waar ik mee te maken kreeg – hetzij direct, hetzij zijdelings – juist zijn en als die berichten illustratief zijn voor het geheel van de kerken, kwam seksueel misbruik door kerkelijke leidinggevenden toen ook in onze kerken voor.
Over de laatste jaren zijn iets meer gegevens bekend. In 2001 besloot de generale synode tot het instellen van een klachtencommissie met betrekking tot misbruik van pastorale en andere kerkelijke gezagsrelaties. Deze commissie behandelde over de periode 2001-2004 negen zaken. Over de periode 2004-2007 geen enkele. Dat lijkt dus mee te vallen, al voeg ik er gelijk aan toe dat elke gegronde klacht er een teveel is.
Maar is dat ook de werkelijkheid? Of is het misbruik verborgen gebleven? Uit onderzoek is gebleken dat seksueel misbruik iets is van alle tijden en culturen. En ook onder priesters, predikanten en andere kerkelijke gezagsdragers voorkomt. Bovendien: misbruik, zo blijkt uit ander onderzoek, komt vooral voor bij mensen die worstelen met zichzelf, met seksualiteit en met emotionele intimiteit. En dat komt ook ‘onder ons’ voor. Ook al is de opbouw van het kerkelijke leven in onze kerken anders dan in de Rooms-Katholieke Kerk – onze kerken kenden geen kostscholen, seminaries en celibaat (de bewuste keuze om ongehuwd te blijven) – er is geen enkele reden om aan te nemen dat seksueel misbruik binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken niet of slechts zeer sporadisch zou voorkomen, hoezeer dit misbruik ook haaks staat op de boodschap die in de kerken wordt verkondigd.

Klachtencommissie
In dit verband is het goed nog eens het werk van de al eerder genoemde Klachtencommissie onder de aandacht te brengen. De synode van 2001 besloot tot het instellen van deze commissie, aanvaarde een gedragscode als morele richtlijn en stelde een klachtenprocedure vast. Ook is een beroepsprocedure vastgesteld. Slachtoffers van misbruik kunnen bij deze Klachtencommissie een klacht indienen zolang de aangeklaagde op zijn verantwoordelijkheid kan worden aangesproken.
De Klachtencommissie heeft ook een brochure uitgegeven over de procedure en alles wat daarmee samenhangt. Deze brochure is, net als de tekst van de klachtenprocedure, de beroepsprocedure en de gedragscode op te vragen bij het Dienstenbureau in Veenendaal. Het adres daarvoor is: Postbus 334, 3900 AH, tel. 0318-582350, e-mail: lkb@ckn.nl. ** De adresgegevens van de Klachtencommissie zijn te lezen in de tekst die in een apart kader bij dit artikel staat afgedrukt.

Ook is te wijzen op het Meldpunt seksuele intimidatie en misbruik binnen pastorale c.q. kerkelijke relaties. Het Meldpunt is als particulier initiatief ontstaan vanuit de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Inmiddels zijn de kerken via deputaten diaconaat bij het Meldpunt betrokken. Het meldpunt geeft informatie, advies en begeleiding.
Slachtoffers kunnen, als ze dat willen, bij het Meldpunt anoniem blijven. Ook de gegevens van het Meldpunt staan in het aparte kader bij dit artikel.

Bezinning
In alle publiciteit rond het seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk is tot nu toe één aspect onderbelicht gebleven. Dat is vraag hoe de kerk vandaag haar verantwoordelijkheid verstaat om seksueel misbruik in eigen kring zoveel mogelijk te voorkomen.
Onze tijd is weliswaar een heel andere dan de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, zelfs een andere dan de jaren tachtig. De opvoedingscultuur is drastisch veranderd. Er is openheid gekomen in het spreken over seksualiteit. Kinderen en tieners zijn veel mondiger geworden. Maar ook nu zijn er mensen die een geestelijke gezagspositie bekleden en die positie kunnen misbruiken. En nog altijd geldt onverminderd dat de seksuele drang in iemands leven sterk kan zijn, zoals trouwens ook uit Gods Woord al bekend is. Alle reden dus om als kerken ook in 2010 alert te zijn. Het misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk dat nu openbaar komt roept om interne bezinning op concrete vragen.
Op vragen als: zou het niet goed zijn als kerkenraadsleden met elkaar spreken over de verleidingen die zich in pastorale contacten kunnen voordoen en hoe daarmee om te gaan? Zou het niet goed zijn als kerkenraden bij de benoeming van jeugdleiders zich afvragen of deze gemeenteleden voldoende uitgerijpt zijn tot evenwichtige mensen? Zou het niet goed zijn als kerkenraden met jeugdleiders doorspreken over de verantwoordelijkheid die jeugdleiders ook in dit opzicht dragen? En moeten gemeenteleden niet meer gestimuleerd worden om eventueel misbruik te melden?
Allemaal vragen die wat mij betreft nopen tot bezinning. De tijd om het probleem te bagatelliseren is voorbij.

Kan de Klachtencommissie de kerken niet dienen met een stuk bezinning?


Klachtencommissie inzake misbruik pastorale en andere kerkelijke gezagsrelaties
Secretaris van deze commissie is mevr. A.W. Westerveld (arts). Zij is bereikbaar via post en e-mail.
Haar gegevens: mevr. A.W. Westerveld, Harstawei 23A, 9173 GA Hegebeintum, e-mail: awwesterveld@hetnet.nl. **

Meldpunt seksuele intimidatie/ misbruik binnen pastorale c.q. kerkelijke relaties
Bij het Meldpunt kunnen mensen (eventueel anoniem) terecht die slachtoffer zijn geworden of dreigen te worden van seksuele intimidatie en/of misbruik door iemand die binnen de kerkgemeenschap een bepaalde functie bekleedt.
Het Meldpunt is alle werkdagen tussen 9.00 uur en 17.00 uur bereikbaar onder telefoonnummer 038-423 21 25. Of via e-mail: info@meldpuntmisbruik.nl of c.blijdorp@meldpuntmisbruik.nl

G. van Roekel
Ds. G. van Roekel is predikant te Putten.

** CORRECTIE EN/OF WIJZIGINGEN (02/04/2010)
In het vorige nummer van De Wekker stond een artikel over seksueel misbruik binnen de kerken. Daarin stonden helaas twee onjuiste mailadressen.
Het mailadres van het Dienstenbureau is: lkb@cgk.nl.
Het mailadres van de secretaris van de Klachtencommissie is: awesterveld@hetnet.nl

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 19 maart 2010

De Wekker | 20 Pagina's

Misbruikpraktijken in RKK vragen om bezinning

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 19 maart 2010

De Wekker | 20 Pagina's