Nieuwe media in een oude kerk. Wat moeten we ermee?

Voor predikanten geldt dat hun werkterrein ook is verlegd. Vragen van gemeenteleden worden gesteld via e-mail en een gedachte over de preek van zondag is zo verstuurd. De dominee op zijn beurt is weer in staat om terug te mailen en zo in de gelegenheid om direct contact met zijn gemeente te onderhouden. Vragen of e-mails die een predikant krijgt, kunnen door een predikant weer gebruikt worden om zelf over te schrijven en dat op internet te plaatsen op zijn weblog of twitter. Zo ontstaat een hele dynamische keten.
Het is om die reden goed voor de kerk, dat ze weet dat de wereld as we speak aan verandering onderhevig is. In de vorige eeuw is zorgvuldig een traditie opgebouwd binnen de kerk. Maar omdat de tijden sneller lijken te veranderen dan in vorige eeuw, moet je als kerk haast automatisch gaan nadenken over de tradities die zo ingeburgerd zijn. Als kerk kom je dan voor dilemma’s te staan, want de oudere mensen denken of willen wat anders dan de jongere generaties binnen de gemeente. Hoe moet je daar nu mee omgaan, en welke stem weegt zwaarder? Mooi dus, die e-ontwikkeling, of niet?

Oude kerk, nieuwe media
Sinds 1953 organiseert de vereniging van Regionale Christelijke Gereformeerde Studiekringen bijeenkomsten. In 2007 was er een conferentie gewijd aan het thema ‘Oude kerk, nieuwe media.’ De bijdragen aan deze conferentie zijn onlangs gebundeld en in brochurevorm verschenen. Eén van de predikanten die meeschreef is ds. Erjan van der Linde, predikant van de samenwerkingsgemeente Alexanderpolder in Rotterdam. De vraag is hoe hij drie jaar na zijn lezing aankijkt tegen nieuwe media binnen de kerk.

Dominee Van der Linde, in 2007 schreef u dat het belang van nieuwe media binnen de kerk groter en groter wordt. Hoe kijkt u daar nu tegenaan?
“Het belang van de nieuwe media lijkt me niet minder geworden sinds 2007. Je ziet bijvoorbeeld dat een medium als Twitter steeds gangbaarder wordt. Meer en meer predikanten gaan dat gebruiken. Ook heb ik in het artikel destijds geschreven over het gebruik van nieuwe media binnen de eredienst, daarin zie ik ook wel een toename. Om me heen hoor ik dat teksten of Bijbelgedeeltes integraal worden afgedrukt en worden getoond door middel van een beamer.”
“Natuurlijk kom je wel voor vragen te staan. Je ziet bijvoorbeeld dat door het gebruik van een beamer mensen makkelijk hun Bijbel thuis laten. De vraag is of je dat wilt en daarom is het goed om daar over na te denken. Dat soort discussies zijn goede discussies en het is ook nodig om die blijvend te voeren. Laat die ook maar gevoerd worden. Persoonlijk ben ik blij dat er binnen de kerk nagedacht wordt over de manieren die mogelijk zijn qua vormgeving.” “Natuurlijk moeten we het belang hiervan ook weer niet overdrijven. Belangrijk is echter wel hoe we de aandacht vast kunnen houden binnen de eredienst. We leven in een snelle tijd, waarin mensen veel tijd achter de computer doorbrengen en veel visuele informatie krijgen te verwerken.”

Tweespalt
Zorgt dit alles niet voor tweespalt binnen de gemeente? Met andere woorden, leven de ouderen binnen de gemeente niet op een andere golflengte dan de jongeren?
“Ik denk dat een groot deel van de mogelijkheden van de nieuwe media de ouderen inderdaad ontgaat. Op zich is dat ook niet erg. Toch merk je ook wel dat oudere mensen meegaan met deze tijd. Een actueel voorbeeld is dat mijn schoonouders met mijn zoon meeleven nu hij in zijn examenperiode zit. Dit doen ze door hem een sms-je te sturen. Het zijn berichtjes waarin gezegd wordt dat ze meeleven en ook voor hem zullen bidden. Dat is natuurlijk erg mooi, maar bij de vraag over technologische ontwikkeling binnen de kerk ook een signaal: de oudere mensen blijven niet per se achter.”

Hoe moet je dan uiteindelijk omgaan met het pastoraat binnen de gemeente?
“Dat zijn boeiende vragen. Je ziet sowieso dat de onderlinge betrokkenheid tussen gemeenteleden versterkt kan worden door het gebruik van internet. Zo heb ik een voorbeeld uit mijn eigen gemeente van een vader die een tumor achter zijn longen zou hebben. Zijn dochter is daarop een nieuwsbrief gestart die digitaal naar de gemeenteleden werd verstuurd. Zo kon men meeleven en meebidden. Gelukkig bleek het geen tumor te zijn en zo kon via de nieuwsbrief gemeld worden dat er dankbaarheid was en was ook de hele gemeente dankbaar.”

Wanneer u kijkt naar de inrichting van de eredienst, in hoeverre kunnen nieuwe media daarin betrokken worden? Zou daar in de breedte van de kerk over nagedacht moeten worden?
“Het lijkt me lastig om hier landelijke regels voor te formuleren. Het ligt voor een groot gedeelte aan de visie van de predikant in hoeverre hij nieuwe media zal gebruiken. Het maakt voor mij wel een verschil of je de tekst van een lied projecteert of filmpjes gaat laten zien. Maar bijvoorbeeld het afbeelden van een hert in de dienst wanneer het gaat over Psalm 42 lijkt me juist een goed gebruik van de beamer.”

Gelijkenissen van Jezus
“Kijk, Jezus gebruikte ook alledaagse beelden in zijn gelijkenissen. Hij trok de beelden door naar de goede herder en zo ook terug naar Psalm 23. Wat ik wel nodig vind om te zeggen is dat Romeinen 10 voor mij heel belangrijk is. Het geloof is uit het gehoor, maar zonder Romeinen 10 in mindering te brengen zeg ik dat het goed is om beelden te gebruiken binnen de kerk. Ik ben niet beducht voor de beeldcultuur en ik denk dat dit ook niet nodig is.”

Maar de kerk van de Reformatie dan? Er is niet voor niets een beeldenstorm geweest?
“Ja, daar heb je gelijk in, maar het is wel zo dat de kerk na de Reformatie versoberde en versoberde. Daarin zou je ook kunnen zeggen dat er doorgeschoten is in de versobering. Nogmaals, Jezus gebruikte ook veelvuldig beelden in de verhalen en gelijkenissen die hij vertelde. Zouden wij dat voorbeeld dan niet kunnen volgen? De Schepper is ook niet sober. Kijk naar al de geuren en de kleuren om je heen. Ik weet dat het er niet om gaat, maar dat is op zich geen reden om bloemen of beelden weg te laten binnen de kerk.”

Zijn er nog dingen waar u in uw eigen gemeente mee bezig bent momenteel op het gebied van nieuwe media?
“We zitten momenteel als gemeente te kijken of het mogelijk is om ook beeld op te nemen van de dienst. Nu is het zo dat wij onze diensten op Audioserver aanbieden om na te luisteren, maar geluid is toch maar ééndimensionaal als je het goed beschouwt. Als je het beeld rustig opneemt, niet door de kerk heen gaat lopen met camera’s, maar gewoon achterin een camera op een statief hebt staan, dan kan dat ook een enorme meerwaarde vormen voor oudere mensen die niet meer naar de kerk kunnen komen, maar die zo wel de dienst van nog dichterbij mee kunnen maken. Het is een mooie mogelijkheid voor erbij.”

Oude Kerk, Nieuwe Media: de brochure

De brochure Oude Kerk, Nieuwe Media is te downloaden via de landelijke website www.cgk.nl. Klik dan op ‘Documentatie’ (dit is van de rij icoontjes links; het vierde icoontje van boven). De brochure staat online in de vorm van een pdf-bestand.

Naast ds. Erjan van der Linde schreven ook drs. Jan Noorlandt en dr.ir. Jan van der Stoep een bijdrage voor de bundel. Noorlandt schetst in ‘Beamer of beamer’ een overzicht van de eredienst inrichting in de vorige eeuw en hij geeft tips voor het maken van een goede website voor de gemeente. Voor hem geldt in ieder geval de beamer (biemer) geen technisch grapje moet zijn, maar dat het de gemeente moet dienen (beamen).

In het artikel van dr.ir. Jan van der Stoep wordt een schets gegeven van de relatie samenleving versus techniek. Vervolgens past hij die relatie toe op de erediensten. Zijn conclusie: “Maak vrijmoedig gebruik van de mogelijkheden die de nieuwe media als computer, internet en mobiele telefonie bieden, maar vergeet daarbij niet waar het in de prediking en het kerkelijk leven werkelijk om draait.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen