Boekbespreking

H.A.C. van Middelkoop, Kerken onderweg. Geschiedenis van kerken in Nederland. Uitgeverij Vuurbaak, Barneveld 2009, 504 pagina’s gebonden, € 29,90, ISBN 978 90 55604159
Het ontbrak ons al jaren aan een goed overzicht van de Nederlandse kerkgeschiedenis vanaf de Afscheiding van 1834. Aan dat gebrek is nu gelukkig een goed einde gekomen met het boek van mevr. H.A.C. van Middelkoop. De auteur van het boek had al meegewerkt aan de bekende boekjes van ds. C.G. Bos, die ook Nederlandse kerkgeschiedenis wilden zijn, dat voor een deel ook waren, maar toch wat eenzijdig Vrijgemaakt waren. Nu heeft eigenlijk elke christelijke kerk die pretentie wel en zo waren er ook wel andere, kleinere historische overzichten die ook aan het euvel van eenzijdigheid leden. Weliswaar zei niemand het zo ondubbelzinnig en irritant als de vrijgemaakten, maar b.v. hervormden en christelijke gereformeerden dachten er in feite net zo over.
Mevr. Van Middelkoop laat zien dat het ook anders kan. Haar dikke en uitstekend leesbare boek, geeft eerst een beknopt maar helder overzicht van de kerkgeschiedenis van de eeuwen die aan de 19e eeuw vooraf gaan. Daarna worden in afzonderlijke hoofdstukken de ontwikkelingen binnen de Rooms-katholieke Kerk, de Nederlandse Hervormde Kerk en de verschillende afgescheiden kerken verteld. Dat gebeurt op een evenwichtige wijze, met gebruikmaking van citaten uit kerkbladen en jaarboekjes, hetgeen het geheel nog verlevendigd. De lijnen worden doorgetrokken tot in het meest recente verleden en in dat verband is ook het laatste hoofdstuk dat de evangelische beweging behandelt uiterst waardevol. Mevr. Van Middelkoop schrijft merkbaar vanuit betrokkenheid bij en liefde voor de kerk van Christus, maar verliest daarbij de objectiviteit niet uit het oog. En het is haar niet aan te rekenen dat dit soort overzichten ons ook bepalen bij wat er aan onenigheid en verval in het kerkelijk leven kan zijn.
De schrijfster heeft ons verder nog een grote dienst bewezen door bij elk hoofdstuk gespreksvragen te geven zodat het boek ook goed in kringen en verenigingen te gebruiken is. Dat laatste kan ik dan ook van harte aanbevelen, want bestudering van dit werk, dat voor ieder goed toegankelijk is, zal ons helpen elkaar te begrijpen, zal ons nederig maken over wat wij er van gemaakt hebben, maar vooral ook dankbaar dat de Here de kerk in Nederland nog heeft willen bewaren.

H.J. Selderhuis

Ds. A.C. Uitslag, Thuis in de wereld!? Wereldgelijkvormigheid in de gereformeerde gezindte. Uitg. Den Hertog Houten 2009, 163 blz., € 13,90.
Dit boek had al veel eerder in ons blad besproken moeten worden. Dat is echter niet gebeurd, waarvoor excuus aan de schrijver die inmiddels al weer een nieuw boek heeft geschreven. Gelukkig is de houdbaarheidsdatum van deze pennenvrucht van collega Uitslag nog lang niet verstreken. Daarom alsnog aandacht voor dit boek van de Urker predikant.

Dit boek gaat over een levensstijl die zich op Gods Woord zoekt te baseren en dan vooral onder het gezichtspunt van de wereldgelijkvormigheid. Deze invalshoek betekent dat er de nodige confronterende passages in het boek staan. Zo wordt ons een spiegel voor gehouden: is ons leven inderdaad volgens de evangelische regel ‘geheel anders’?
De opzet van het boek is helder. De schrijver loopt allerlei onderwerpen langs die te maken hebben met een christelijke levensstijl, variërend van woningbezit tot huisgodsdienst. Vanuit de Schrift zoekt hij dan aan te geven wat anno 2010 een levensstijl dient te zijn die Christus welbehaaglijk is. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met gespreksvragen, stellingen en een passend citaat, waardoor het boek in groepsverband besproken kan worden.
Al lezend maakte ik best een paar kritische kanttekeningen over dit boek. In het voorwoord presenteert de schrijver zijn boek als ‘een bescheiden bijdrage aan een bewustwordingsproces’. Dat lijkt me wat op gespannen voet staan met al die passages waarin de auteur met de nodige stelligheid opschrijft wat naar zijn overtuiging een christelijke levensstijl is. Is er dan nog genoeg ruimte voor een gezamenlijke bezinning? Verder: de vele praktische voorbeelden zijn in het betoog van ds. Uitslag zeker illustratief, maar zijn ze ook zorgvuldig geformuleerd? Sommige lijken me voor direct betrokkenen erg herkenbaar.
Dat lijkt me niet zo wijs, zeker niet als de voorbeelden in negatieve zin worden aangehaald.
Maar ondanks deze kritische kanttekeningen, is het boek van ds. Uitslag mij op een bepaalde manier sympathiek. Hij zoekt namelijk vanuit Gods Woord het ‘Gij geheel anders’ ten volle te honoreren.

G. van Roekel

Henk Minnen, Wat is daarop je antwoord?! Buijten & Schipperheijn, Amsterdam 2008, 91 pagina’s, € 10,90, ISBN 978 90 5881 380 0.
Dit boekje wordt uitgegeven in de Telosreeks. Het is het resultaat van een aantal cursussen die de schrijver samen met o.a. zijn vrouw heeft gegeven aan christenen die erkennen dat het huwelijk een gave van God is en toch met de gebrokenheid ervan te maken krijgen. Het boekje probeert vanuit de Bijbel aan te geven wat liefde is en wat dat voor ons betekent. Het helpt mensen ook praktisch te investeren in hun relatie.

J.A. Voorthuijzen

Tim Keller, In alle redelijkheid. Christelijk geloof voor welwillende sceptici, Uitgever Van Wijnen Franeker, 304 pagina’s, € 19,95, ISBN 9789051943382
Het zal niet velen zijn ontgaan dat Tim Keller – predikant van de Redeemer Presbyterian Church in New York – een boek heeft geschreven waarin hij laat zien dat het christelijk geloof een zeer plausibel geloof is. Niet voor niets luidt de titel van dit boek In alle redelijkheid.
Keller brengt in dit boek een hoop van zijn kennis bijeen die hij vergaard heeft in vele jaren van contacten met niet-gelovigen. Hij gebruikt voorbeelden uit films, boeken en de actualiteit – kortom: uit al die media die dag in dag uit aanwezig zijn in het leven van Kellers doelgroep. Hij heeft een toegankelijke stijl en geeft gelovigen gereedschap om zich te weren tegen kritische vragen. Na lezing vroeg ik me echter wel af of al deze antwoorden nou overtuigen. Ja – diegenen die overtuigd zijn, maar buitenkerkelijken? Het is hier en daar wel spitsvondig, maar bepaalde, echt grote vragen lost hij op door middel van een aantal vooronderstellingen waarvan hij wel erg gemakkelijk aanneemt dat niet-gelovigen die met hem delen.
Sommige beelden vond ik ook minder gelukkig. Om de leer van de drie-eenheid uit te leggen met het beeld van een dans, vind ik gezocht. De gedachte die Keller ontwikkelt is als volgt: God is in zichzelf gemeenschap en elk van de drie goddelijke personen stelt niet zichzelf centraal, maar stelt in de goddelijke dans de andere twee personen centraal. En wij mensen zijn geschapen om mee te doen in deze dans. Jezus nodigt ons daarom uit om deel te nemen aan deze dans. Los van het feit dat ik het op het randje van blasfemie vind, meen ik dat de ingewikkelde discussies die in de kerk gevoerd zijn voorafgaande aan de vaststelling van het dogma van de drie-eenheid niet recht gedaan worden in deze benadering. En de verzoening is toch ook nog iets meer dan dat Jezus vraagt: mag Ik deze dans van u? Ik mis dan de grimmigheid en de rauwheid die het evangelie ook heeft, juist als het gaat om de verzoening. Wij zijn toch geen danspartners die gezellig op de bank zitten te wachten tot we gevraagd worden? Paulus zegt dat wij vijanden zijn.
Al met al geloof ik zeker dat dit boek z´n waarde zal hebben in contacten me niet-gelovigen, maar naar mijn smaak wordt het evangelie in deze weergave toch iets te veel ontdaan van de scherpe en ongepolijste kantjes waarop ons denken domweg stukbreekt.

C.C. den Hertog

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen