Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Tussen waardering en vervreemding

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Tussen waardering en vervreemding

Ds. Korving over Thomas à Kempis en het Avondmaal

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Citaat:  ‘Wat wint gij er bij, de viering van het heilig Avondmaal lang uit te stellen?’

Wie:  Thomas à Kempis

Waar:  De navolging van Christus, Houten, 1986, blz. 146

Wie is Thomas à Kempis?
Thomas is geboren rond 1379 in het plaatsje Kempen in het Rijnland, ten oosten van Venlo. Hij vertrok op zijn dertiende naar Deventer. Daar had je de kring van de Moderne Devotie, een religieuze beweging in de kerk van de middeleeuwen. Het woord devotie geeft aan waar het om ging: toewijding, innerlijkheid, spirituele zaken. Modern betekent zoiets als actueel.

Hoe is de Moderne Devotie ontstaan?
Er bestond grote verwarring in de kerk van die dagen. De paus kreeg te maken met een tegenpaus en moest zijn heil zoeken in Avignon. Dit leidde tot een kerkschisma. Volgelingen van de twee pausen werden over en weer in de ban gedaan. Het was een tijd van intern verval. De Moderne Devotie is te zien als een tegenbeweging van inkeer en concentratie op het wezenlijke. Een 2e factor is het rondwaren van de pest in Europa die ontzettend veel slachtoffers eiste. Dit bracht mensen ook tot bezinning. De Moderne Devotie sloot aan bij het algemeen verlangen naar geestelijke verdieping en verinnerlijking. De 3e factor is de opkomst van machtige steden. In verband met handel en ambachten ontstaan daar handelsgilden. Ook geestelijke organisaties komen op. De Moderne Devotie past in dat beeld. Ten slotte kan je de Moderne Devotie ook zien als een reactie op de verstandelijke, scholastieke benadering van de theologie.

Wat heeft Thomas betekend voor de Moderne Devotie?
Na een opleiding tot kopiist (overschrijver van boeken) is hij naar Zwolle gegaan om in te treden in het Augustijner klooster. Daar is hij in 1414 tot priester gewijd. Vrijwel zijn hele leven is hij daar gebleven, op de Agnietenberg bij Zwolle. Hij is subprior en meester van de novieten (aspirantmonniken) geworden. Zijn boek over de navolging heeft hij geschreven vóór zijn 40ste levensjaar, kort na zijn priesterwijding. Hij schreef het speciaal voor jonge mensen, als antwoord op de geestelijke vragen die ze hadden. In 1471 overleed hij, uitzonderlijk oud voor die tijd.

Waar stond Thomas theologisch?
Hij was ongetwijfeld heel erg ‘rooms’, ook al waren er in die tijd binnen de wereldkerk tal van variaties mogelijk. In zijn kloosterorde werd Augustinus hooggehouden en bestudeerd. Hij kwam in aanraking met de bruidsmystiek van Bernardus van Clairvoux. De Moderne Devotie sloot sterk daarbij aan. Een reformatorisch theoloog als Voetius heeft de ‘Navolging’ heel positief gewaardeerd. En Teellinck, een ‘oude schrijver’ uit de Nadere Reformatie, heeft hele passages uit Thomas’ boek overgenomen en ‘verprotestantiseerd’.

Wat vindt u van Thomas’ geestelijke leiding rondom het Heilig Avondmaal?
Hij bespreekt het Heilig Avondmaal als een middel dat de Heere heeft ingesteld tot versterking van het zwakke geloof. Op pastorale manier gaat hij in op vragen rond deelneming aan de eucharistie, het ‘Heilig Maal’. Daarin zie ik wel veel positiefs; hij wil mensen helpen die aarzelen, die zitten met vragen over hun onwaardigheid, zondigheid. Daar gaat hij op een heel vriendelijke en zorgzame manier mee om. De teneur is: deelneming aan het Avondmaal is bedoeld om de zwakke ter hulp te komen.

Kunnen wij dat overnemen?
In zijn algemeenheid wel. Als het gaat om geloofsversterking dan herkennen wij dat ook. Maar, hoewel Thomas de vroomheid benadrukt, heeft hij het niet zozeer over de persoonlijke kennis van Christus in zijn lijden, sterven en opstanding als Borg voor onze ziel. Zijn visie op Christus is sterk exemplarisch: Christus is ons voorbeeld, niet zozeer de Middelaar die alles volbracht heeft. Het is één en al heiliging wat de klok slaat, terwijl de rechtvaardiging uit het geloof ontbreekt. De navolging staat niet los van verdienstelijkheid en wordt gezien als een goed werk. Dat werkt door op zijn visie op het Avondmaal: de genade die men daar ontvangt is helpend. De rechtvaardiging is in zijn theologie de optelsom van de heiliging, niet het fundament ervan. Zonde is bij Thomas eigenlijk: falen in de heiliging.

Ziet u een parallel tussen onze tijd en die van Thomas?
Zoals de tijd van Thomas rijp was voor lectuur als De Navolging, zo is het geestelijk klimaat in onze tijd ook weer rijp voor lectuur die nadruk legt op vroomheid en spiritualiteit.


Paspoort drs. H. Korving
Leeftijd: 56
Burgerlijke staat: gehuwd, acht kinderen, vier kleinkinderen
Kerkelijke gemeente: Urk-Maranatha
Taken in kerkverband: lid deputaatschap Buitenlandse kerken, voorzitter deputaten Zending
Hobby’s: voorzitter Stichting Shaare Zedek

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 29 april 2011

De Wekker | 20 Pagina's

Tussen waardering en vervreemding

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 29 april 2011

De Wekker | 20 Pagina's