Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Vreemdelingschap

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Vreemdelingschap

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het is vakantietijd en veel mensen pakken hun spullen om een tijdje vrijwillig ‘in den vreemde’ te bivakkeren. Voor een paar weken leven we als vreemdelingen op een andere plek, met andere gewoonten en misschien zelfs met een andere taal.

Vrijwillig een paar weken als vreemdeling leven is zo erg nog niet. We kiezen er zelf voor. Anders wordt dat wanneer we gedwongen in den vreemde moeten leven als vluchteling of asielzoeker. Zonder dat je het zelf wil moet je huis en haard, ja zelfs je vaderland verlaten om in een vreemd land je toevlucht te zoeken. Vreemdeling zijn is dan bepaald niet makkelijk. Je bent ‘anders’ dan de mensen bij wie je terechtgekomen bent. Ze praten anders, ze gedragen zich anders en ze zien er anders uit. En bovendien weet je nooit hoe die mensen op jou als vreemdeling zullen reageren. Als vreemdeling krijg je tenslotte vaak te maken met een vijandige houding.

Hebreeën 11
De Bijbel spreekt op veel plekken en verschillende manieren over vreemdelingen. Eén van de aspecten is dat de Bijbel gelovigen ‘vreemdelingen’ op deze aarde noemt. We vinden die gedachte bijvoorbeeld heel duidelijk in Hebreeën 11: 8-16.
In dit bekende hoofdstuk noemt de Hebreeënschrijver een hele rij zogenaamde ‘geloofsgetuigen’. Eén van die geloofsgetuigen is aartsvader Abraham, die ons als voorbeeld wordt voorgehouden.

Abraham heeft zijn oorspronkelijke woonplaats verlaten, om als vreemdeling in het beloofde land Kanaän te gaan wonen. Dat Abraham als een vreemdeling in Kanaän heeft gewoond, blijkt volgen Hebreeën 11 daarin dat hij altijd in tenten is blijven wonen. Een tent heeft altijd iets vergankelijks, iets voorbijgaands: vandaag staat hier nog een compleet ingerichte woonplek, morgen resteert er slechts een lege plek.
Abraham bleef in tenten wonen -vers 10- omdat hij een stad verwachtte ‘die fundamenten heeft’, namelijk het nieuwe Jeruzalem. Op deze wijze heeft -vers 13- Abraham ‘beleden dat hij een vreemdeling en bijwoner op de aarde was’. Als voorbeeld voor de gelovigen laat Abraham hiermee zien dat hij op aarde zijn vaderland nooit heeft gevonden, omdat hij zijn leven lang naar dit hemelse Vaderland heeft uitgezien.

De eeuwen door
De christen is een vreemdeling in deze wereld, onderweg naar een hemels Vaderland. Die gedachte komt breed in de Schrift terug. In de eerste eeuwen van de kerkgeschiedenis is dit vreemdelingschap voor de kerk ook praktijk. In het Romeinse rijk vindt men het christenendom een vreemde godsdienst, en ook de christenen zelf worden daarom vaak als ‘vreemd’ gezien.
De kerk krijgt te maken met vervolging waardoor ze vaak in een soort isolement terecht komt.
Met Constantijn als keizer verandert de situatie drastisch. Het christendom wordt een toegestane religie, en later zelfs de bevoordeelde godsdienst in het Romeinse rijk. Daarmee is christen-zijn niet langer ‘vreemd’ maar wordt het de norm. Je bent juist vreemd als je géén christen bent. Hierdoor wordt het vreemdelingschap van de gelovige veel minder vanzelfsprekend.

Onze tijd
Anno 2013 leven we in een tijd waarin de ontwikkeling in ons land en werelddeel radicaal de andere kant op gaat. Steeds minder mensen in onze samenleving zijn christen en steeds meer mensen lijken het vreemd te vinden als je het wél bent.
Hoewel die ontwikkeling op zichzelf heel verdrietig is, stelt ze ons wel in staat om (opnieuw) te ontdekken wat de Schrift bedoelt als ze spreekt over het vreemdelingschap van Abraham en alle gelovigen die na hem gekomen zijn. Of we het leuk vinden of niet: de wereld gaat de christen hoe langer hoe meer als ‘vreemd’ ervaren. En de vraag aan ons is: hoe gaan wij met die ontwikkeling om?

Onze reactie
Hoe reageer je als kerkmens op een wereld die jou in toenemende mate vreemd vindt? De eerste neiging zal zijn: aanpassen. Het aanpassen zit ons mensen in het bloed. We zullen al snel willen benadrukken dat een christen niet wezenlijk van een buitenkerkelijke verschilt en laten zien dat we als kerk zeker niet wereldvreemd zijn.
Dit lijkt de makkelijkste reactie te zijn. En tot op zekere hoogte is deze reactie ook nodig. Wanneer je onnodig aanstoot geeft aan de wereld, kan dat een blokkade zijn voor de verkondiging van het evangelie.
Maar in het licht van het evangelie is aanpassen lang niet altijd de juiste weg. Vaak zal een christen een koers moeten varen die tegen de lijn van de wereld ingaat. Daarmee ontstaat een stukje vreemdelingschap dat niet altijd makkelijk is maar wel heel heilzaam kan zijn.

Kenmerk van het evangelie
Het evangelie is zelf namelijk ‘vreemd’. Paulus schrijft -Galaten 1: 11- dat het evangelie ‘niet naar de mens is’. En ook zegt hij -I Korinthe 1: 23- dat de gekruisigde Christus ‘voor de Joden een aanstoot en voor de Grieken een dwaasheid’ is. Het evangelie van de gekruisigde Christus is dus zélf ‘een vreemde’ in deze wereld. Die aanstoot is door ons niet weg te nemen zonder het evangelie geweld aan te doen. Hier ligt de basis van het vreemdelingschap van de gelovige. Een christen is een vreemdeling in deze wereld omdat hij gehoorzaam is aan het evangelie dat haaks staat op deze wereld. De gekruisigde Christus is zó vreemd aan deze wereld, dat de gelovige dat noodzakelijk óók zal zijn.
Dat betekent tegelijk dat een christen in zijn vreemdelingschap daarmee dus een kenmerk van het evangelie belichaamt. Wanneer de christelijke gemeente het vreemdelingschap tot uitdrukking brengt, maakt ze het vreemd-zijn van het evangelie zélf zichtbaar.

Levenswijze
Juist in de levenswijze wordt iets van het vreemdelingschap van de christen zichtbaar. Als we van deze wereld belijden dat ze in de zonde ligt, kan dat ook niet anders. Iemand die door de Heere is gegrepen en uit Zijn genade mag leven, wordt namelijk door de Heilige Geest ook veranderd in zijn doen en laten. Zijn ‘werken’ worden anders dan de ‘werken’ van de wereld om hem heen. En dat zal moeten opvallen.
We lezen daarvan voorbeelden bij de eerste christengemeente te Jeruzalem. Hun veranderde levenswijze viel bij de buitenwacht op. En daar ging vervolgens ook een aantrekkingskracht van uit. Vreemdelingschap als missionair motief!

Nu de kerk meer en meer een minderheid begint te worden, zal ze meer en meer in haar levenswijze keuzes moeten maken die haaks staan op wat de samenleving doet. Dat zal ongetwijfeld tegenstand oproepen en daarmee ontstaat als vanzelf een stukje vreemdelingschap.
Tegelijk kan in dat stukje vreemdelingschap de kerk een boodschap hebben voor de wereld. Op het moment dat de buitenwacht ziet hoe het Woord en de Geest werkelijk mensen veranderen, is dat een prediking voor hen. En hoe mooi zou het zijn als de wereld verbaasd van de kerk moet zeggen: ‘ziet hoe lief ze elkaar hebben’. Daarin ligt een hoge roeping voor de christelijke gemeente!

Toekomst
Het laatste dat ik aan wil stippen is het zicht op de toekomst. Heel duidelijk komt dat naar voren in Hebreeën 11. Abraham bleef als vreemdeling in tenten wonen, omdat hij vol verwachting uitkeek naar ‘de stad die fundamenten heeft’. De tentstokken herinnerden hem er dagelijks aan dat hij nog niet thuis was, maar dat hij slechts onderweg was.
Wanneer we als vreemdeling leven in deze wereld, kiezen we daarmee niet de makkelijkste weg. Wie bewust een vreemdeling op deze aarde blijft, wordt nooit een vriend van deze wereld. En dat heeft consequenties voor de manier waarop de wereld met je om gaat! Maar juist daardoor worden we er als christen – net als Abraham – aan herinnerd dat we nog niet thuis zijn, maar slechts onderweg.
Wie de weg van het vreemdelingschap kiest – kan een christen anders? – richt daarmee zijn kompas op een hemels Vaderland:

Door de wereld gaat een woord
en het drijft de mensen voort:
‘Breek uw tent op, ga op reis
naar het land dat Ik u wijs.’

Heere God, wij zijn vervreemden
door te luist’ren naar Uw stem.
Breng ons saam met Uw ontheemden
naar het nieuw Jeruzalem.

Meer over het thema ‘vreemdelingschap’ is te vinden in: G.C. den Hertog en H.G.L. Peels (red.), Vreemdelingen en bijwoners. Opstellen rond een urgent theologisch thema [Apeldoornse Studies 59] Apeldoorn 2012.

A.D. Fokkema
Ds. A.D. Fokkema is predikant in de kerk van Eemdijk.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 augustus 2013

De Wekker | 16 Pagina's

Vreemdelingschap

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 augustus 2013

De Wekker | 16 Pagina's