Help!

Dat zijn de belangrijkste conclusies van een recent gehouden onderzoek in onze kerken. Dat diaconale deputaten van de CGK, NGK en GKv wilden graag weten wat hoe er tegen het diaconaat werd aangekeken en hoe het er uit zou moeten zien in bijv. 2020. De resultaten van het onderzoek daarnaar zijn inmiddels bekend. Ze zijn afgelopen zaterdag 17 mei jl. op een symposium in Veenendaal gepubliceerd.

Belangrijk moment
Het onderzoek markeert een belangrijk moment in de diaconale geschiedenis.
Allereerst ondergaat onze samenleving momenteel een enorme verandering. De intrede van de participatiemaatschappij gaat voor het diaconaat van onze drie kerken zeker gevolgen hebben.
Daarnaast kwamen het afgelopen jaar de diaconale deputaten van de CGK, NGK en GKv onafhankelijk van elkaar tot dezelfde beleidspunten voor de toekomst. Er was verwondering en dankbaarheid over zoveel overeenstemming en herkenning! Dat resulteerde bovendien in een gezamenlijke visie en een gezamenlijk optrekken voor de toekomst.
De derde reden is dat met dit onderzoek ook diakenen en diaconaal betrokken gemeenteleden zich duidelijk hebben uitgesproken over de vraag: wat is er nodig voor een bloeiend diaconaat in 2020? 3200 kerkleden reageerden nl.

Hoofdvraag
Wat is er nodig om in 2020 een bloeiende diaconale praktijk in onze kerken te vinden? Dat was de belangrijke vraag van het onderzoek. Concreet werd daarbij gekeken naar drie verschillende aspecten:
- Hoe krijgt het diaconaat nu vorm?
- Welke rol speelt gerechtigheid daarin?
- Wat is nodig voor 2020?

Conclusies
De details van het onderzoek en de verantwoording kunt u teruglezen in het onderzoeksrapport. Het is te downloaden via www.diaconaat2020.nl. Hieronder vindt u de belangrijkste resultaten in de vorm van een aantal duidelijke conclusies.

Meer diaconaat voor de samenleving
Er is een duidelijk wens om het diaconaat naar buiten sterker vorm te geven. Deze wens wordt, zegt het onderzoek, mede ingegeven door het verlangen om niet alleen in woorden maar ook in daden te laten zien dat we christen zijn. Het is duidelijk: diaconale daden zijn essentieel voor onze uitstraling naar de omgeving.
Overigens moet dit zeker niet ten koste gaan van de onderlinge zorg in de gemeente, zo blijkt ook uit het onderzoek. Verder moet dit diaconaat voor de samenleving wel goed georganiseerd worden. In de ideale situatie is er een sterke zorg voor de eigen gemeente en tegelijkertijd een heldere dienstbaarheid aan de samenleving. Dat is een mooie uitdaging voor ons als kerken en een duidelijke oproep aan onze diaconieën.

Gerechtigheid en duurzaamheid
Als het gaat om gerechtigheid is het opvallend dat er een behoorlijk verschil blijkt te zijn tussen wat mensen vinden en wat ze doen. Het is kennelijk makkelijker te práten over gerechtigheid, dan om ons gedrag erop aan te passen: hoe dichter het bij ons komt, hoe lastiger we die kloof overbruggen.

Uit het onderzoek blijkt ook dat er vanuit het diaconaat weinig tot geen aandacht is voor zorg voor de schepping. Dat is opmerkelijk: enerzijds is er tegenwoordig veel te doen over gerechtigheid en duurzaamheid en anderzijds draagt de Bijbel ons op ‘recht te doen’ aan en te zorgen voor bescherming van de zwakken en het zwakke. Het begrip rentmeesterschap gaat ook over verantwoord omgaan met Gods schepping. Werk aan de winkel dus …

Priori-tijd
“Hoe is ‘t”? “Goed hoor; druk, druk, druk!”. Herkenbaar, toch? Geen wonder dat tijd de grootste remmende factor blijkt te zijn om anderen te helpen. Als de wens bestaat om het diaconaat ook naar buiten vorm te geven, dan roept dat vragen op. Zijn we bereid tot andere keuzes en prioriteiten ook als dat bepaalde consequenties oproept? Spannende vragen die een antwoord zoeken.
Tegelijkertijd blijkt dat het inzetten voor bijv. Present, de Voedselbank of een inloophuis ons makkelijk afgaat en drempelverlagend werkt. Daar liggen dus kansen.

In-gebed
Als het om een bloeiend diaconaat in de toekomst gaat, geven veel respondenten aan dat diaconaat ingebed moet zijn in gebed. Daarnaast begint gemeentebrede bewustwording steeds weer bij het Evangelie. Dat is de bron voor discipelschap en ook voor ons diaconale handelen.

Winst
Hoewel veel gemeenteleden nog denken dat de diaken het diaconale werk moet doen, is toch ook de bewustwording gegroeid dat de diaken niet alleen de uitvoerder is, maar ook gemeenteleden stimuleert en de dienstverlening coördineert, zoals blijkt uit het onderzoek. Dat is pure winst!
Tegelijk wordt duidelijk dat er nog wel de nodige verbetering te realiseren is op het terrein van communicatie: goede communicatie draagt bij aan het stimuleren en coördineren van een diaconale gemeente.

Aanbevelingen
De resultaten van het onderzoek leveren een viertal concrete aanbevelingen op:

1. Diaconaat in de samenleving vormgeven
We hebben als kerk niet alleen een Woord voor de wereld. Er is dan ook een duidelijke wens om het diaconaat niet op te sluiten binnen de kerkmuren. Deze wens sluit mooi aan bij de ontwikkelingen die op ons af komen. Het betekent echter wel een uitbreiding van onze diaconale inzet als gemeente. Dat lukt alleen als we er sámen mee aan de slag gaan! En dus zullen diaconieën nog meer moeten werken aan de inzet van gemeenteleden. Dat betekent ook dat we de vraag eerlijk onder ogen zien hoe we dit met onze volle agenda’s kunnen realiseren en of we hierin andere keuzes zullen moeten maken.
Verder is samenwerking met andere diaconieën en diaconale organisaties essentieel, omdat dit stimulerend en drempelverlagend werkt. Het bundelen van krachten, expertise, vrijwilligers, fondsen, kan allemaal bijdragen aan een sterker diaconaat in de samenleving.

2. Dit goed organiseren
Het is niet voldoende om de huidige activiteiten alleen wat te verleggen. Het gaat om nieuwe activiteiten die een uitbreiding betekenen van wat momenteel gedaan wordt door diaconieën en gemeenten. Juist daarom is het belangrijk om het diaconaat goed te organiseren en heldere keuzes maken. Diakenen zullen zich meer dan tot nu toe moeten toeleggen op coördinatie, netwerken en signalering.
Organisaties zoals Present en de voedselbank zijn stimulerend. Diakenen worden hierdoor geholpen aan contacten buiten de kerkelijke gemeente. En aan gemeenteleden biedt het een georganiseerde vorm om zich in te zetten waarbij diakenen hen kunnen stimuleren om zich bij deze organisaties aan te sluiten.
Uit het onderzoek blijkt dat er slechts kleine verschillen – en vaak helemaal geen verschillen – tussen de drie denominaties gevonden zijn. Dit rechtvaardigt een gezamenlijk optrekken, waarmee de ‘vereiste’ professionaliteit ook beter gewaarborgd wordt.

3. Goed communiceren
Om coördinatie, netwerken en signalering goed vorm te kunnen geven is communicatie cruciaal. Dat daar nog veel te winnen valt blijkt ook uit het onderzoek. Gemeenteleden zijn vaak niet op de hoogte van de diaconale activiteiten die vanuit hun kerk plaatsvinden en de samenwerking die de diakenen daarvoor aangegaan zijn met andere organisaties. Daar vragen gemeenteleden wel nadrukkelijk om!

4. Voeden vanuit Evangelie
Terecht stelt het rapport dat diaconale activiteiten hun voeding moeten vinden in het Evangelie. Of beter gezegd in de Hoofdrolspeler van dat Evangelie. Jezus Christus, die zelf kwam om te dienen en te delen en die daarbij niemand uitsloot. Dat Evangelie gaat vooraf aan elke vorm van organisatie en activiteit van onze kant. Het voedt ons en stuurt ons eropuit. De zondagse erediensten zijn daarvoor een belangrijk vertrekpunt. Daar wordt ons diaconale bewustzijn gewekt, door bijvoorbeeld preken, voorbede voor onze samenleving en in het geld dat we geven aan concrete diaconale doelen. Deze aanbeveling is een belangrijk vertrekpunt voor diakenen.

Ten slotte
Een goed georganiseerd diaconaat voor de samenleving, waarover helder wordt gecommuniceerd en dat steeds weer gevoed wordt vanuit het Evangelie, dat zijn de aanbevelingen van dit unieke onderzoek. Een hele klus waar de diaken en de diaconieën niet alleen voor staan. Het diaconaal bureau – dat hierin nauw samenwerkt met het Diaconaal Steunpunt van de GKv – wil daarbij graag ondersteuning e.d. verlenen. De drie kerken willen via hun samenwerkingsorgaan, het Platform Diaconale Samenwerking, hierin gezamenlijk optrekken. Zo bouwen we samen aan het diaconaat van de toekomst!

Om over door te denken
- In hoeverre herkent u de conclusies van het rapport in uw eigen gemeente?
- Welke van de vier aanbevelingen krijgt bij u al bewust de aandacht?
- En welke blijft achter?
- Welke stappen kunt u al zetten om met deze aanbevelingen aan de slag te gaan?

Derk-Jan Poel, diaconaal consulent GKv
Gé Drayer, secretaris diaconaat CGK

Over het Platform Diaconale Samenwerking
De drie gereformeerde kerken CGK, GKV en NGK vormen samen het Platform Diaconale Samenwerking (PDS). Dit PDS is een soort denktank dat zich intensief zal bezig houden met het vertalen van de gezamenlijke visie op het diaconaat naar de situatie in de praktijk. Het onderzoek “Help!” is uitgevoerd in opdracht van het PDS.

Waar koop jij je kleding?
Eigenlijk vinden we dat onze kleding op een eerlijke manier moet worden geproduceerd. Ondertussen is een winkelketen als Primark heel succesvol terwijl het bedrijf al vaker in opspraak is geweest omdat hun kleding onder slechte arbeidsomstandigheden wordt geproduceerd. Dat ingestorte fabrieksgebouw in de Bangladesh maakte dit pijnlijk duidelijk. Ruim 1.100 mensen stierven er terwijl ze heel weinig verdienden aan kleding voor o.a. Primark. Kleding die misschien ook wel in onze kasten hangt …

99% betrouwbaar
De respons was met meer dan 3200 respondenten zeer hoog. Dit betekent dat een betrouwbaarheidsinterval gerealiseerd kan worden van 99%. Dit wil zeggen dat er slechts 1% kans is dat gevonden verschillen op toeval berusten (onderzoekers accepteren normaliter 95%).

Eensgezind
Opvallend is dat er in de resultaten geen noemenswaardige verschillen zijn gevonden tussen de drie deelnemende kerken. Dat biedt een mooie kans voor verdere nauwe samenwerking op het diaconale terrein.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen