‘Ik hoop dat er snel een opvolger komt’

Voor de pastorie staat een auto met een Belgisch kenteken. Natuurlijk, ds. Groeneveld is een Belg en blijft een Belg, ook al is hij nu emerituspredikant. Hij woont samen met zijn vrouw Inge nog in de fraaie pastorie naast de kerk, maar zodra er een nieuwe predikant komt verhuizen zij naar Wommelgem, een dorpje even buiten Antwerpen.
“Zolang er geen opvolger is, heb ik toegezegd elke eerste zondag van de maand voor te gaan, plus op feestdagen en in rouw- en trouwdiensten. En ik doe twee dagdelen per week pastoraal werk en verzorg de preekvoorziening, maar als er een opvolger komt hoop ik mij in stilte terug te trekken.”

Bakkerszoon
De zoon van bakker Groeneveld uit Werkendam wilde predikant worden. Het Evangelie uitdragen lag op zijn hart. Toen dat via Apeldoorn niet lukte, ging Kommer in België studeren en evangelisatiewerk doen. Zo ging ongemerkt een wens van professor Wisse in vervulling, die wilde dat er zending bedreven werd in België.
Op de eerste zondagse ‘dienst’ in 1971 kwamen vier mensen af. “Het zijn er nooit minder geweest,” stelt ds. Groeneveld.

Toen hij in 1982 in Antwerpen bevestigd werd als predikant, wist hij: hier sta ik tot mijn emeritaat.
“Ik heb tijdens het classisexamen gezegd dat ik mij geroepen weet voor Antwerpen. Het was voor mij duidelijk dat ik mijn leven lang in Antwerpen en Vlaanderen zou werken. En dan komt er een moment dat je je af moet vragen of je fysiek en mentaal nog in staat bent om dát te leveren waar de gemeente recht op heeft. Ik ben nu 67 jaar en ik denk dat de tijd rijp is om van mijn emeritaatsrechten gebruik te maken.”

Evangelisatie
Op de gevel van het moderne kerkgebouw staat niet: ‘Christelijke Gereformeerde Kerk’, maar ‘Evangelisch Centrum‘. Dat zegt iets over de gemeente als eilandje in een grote stad, waar laagdrempeligheid belangrijk is.

Ds. Groeneveld: “Dat eilandje is maar betrekkelijk, want er zijn in Antwerpen zo’n 125 protestants-evangelische kerken. Dat zijn voor een grote meerderheid Afro-kerken, met name charismatische pinksterkerken en kerken uit Oost-Europa. Er is de laatste jaren een toestroom geweest van vooral Afrikanen die hun kerk meebrachten.

Door de toenemende secularisatie zijn de Belgen steeds minder bereikbaar. Ze zijn vriendelijk, maar afstandelijk. De manier van evangeliseren is in de afgelopen veertig jaar enorm veranderd. Vroeger had je tentevangelisatie, openluchtsamenkomsten en lectuurwerk. Dat is achterhaald en werkt niet meer.
Een paar jaar geleden zijn we gestart met zondagmiddaglezingen. Dat heeft een hele tijd goed gewerkt. Vooral als je met thema’s komt als ‘De Bijbel of de Koran’. Als je dan Herman Takken laat spreken, zit de kerk ’s middags afgeladen vol. Ook met mensen van buiten de kerk, maar ook dat wordt minder. Men weet het nu wel zo’n beetje. Verder doen we kinderwerk en een paar keer per jaar de vakantiebijbelclub.
Je moet altijd weer zoeken naar nieuwe manieren en niet automatisch dingen doen die je vorig jaar ook al gedaan hebt.”

Gemeente
De gemêleerde gemeente van Antwerpen-Deurne bestaat uit honderdveertig (doop) leden.
Ds. Groeneveld: “Over het algemeen hebben de mensen die uit Antwerpen zijn overgekomen, geen christelijke-gereformeerde wortels. De kerkenraad bestaat uit vier personen: één Ghanees en drie Belgen. Die Belgen waren vijf jaar geleden evangelisch, zijn naar onze gemeente overgekomen, hebben catechese gevolgd, belijdenis gedaan en zitten nu in de kerkenraad. Zij hebben er geen flauw benul van hoe onze kerken in elkaar steken en vooral wat de gevoeligheden en eigenaardigheden van onze kerken zijn. Maar dat hoeft op zich geen nadeel te zijn.

Eind jaren zeventig had ik studieverlof en ik hoefde zesentwintig zondagen niet voor te gaan. Toen preekte hier elke zondag een Nederlandse collega.
Er kwam een dominee in driedelig zwart, streepjesbroek, las uit de Statenvertaling, liet uitsluitend psalmen zingen, en men vond het zo mooi. Wat een prachtige preek. De volgende zondag kwam er een dominee in een lichtgrijs kostuum, blauw overhemd, rode stropdas, en men vond het zo mooi, geweldig. Er werd totaal niet op uiterlijkheden gelet. Men zag in kleding en vormgeving ook niets van ‘ligging’ of zo. Men hoorde alleen de boodschap.
Ik mag zelf de preekvoorziening regelen en ik heb een breed scala van collega’s uitgenodigd om voor te gaan. De beperking hierbij is de afstand, niet de ‘ligging’.”

Contact
In een seculiere omgeving is het belangrijk dat christenen elkaar opzoeken. Er is dan ook een goed contact met andere kerken. “We hebben hier het Gereformeerd Overleg Vlaanderen (GOV). Dat is een koepel van kerken die de gereformeerde belijdenis onderschrijven. Via het GOV hebben we contact met de overheid.
Jaren geleden hebben we als gemeente een verzoek om subsidie ingediend. In 2013 heeft de stad Antwerpen de aanvraag na onderzoek goedgekeurd. De provincie heeft het ook goedgekeurd, nu ligt het bij de minister van binnenlandse aangelegenheden en de minister van justitie. Die moeten hun handtekening nog zetten. Op 25 mei waren er verkiezingen. En als je weet hoe lang de coalitiebesprekingen vorige keer geduurd hebben, dan is te vrezen dat die erkenning er niet op korte termijn komt.
Maar wanneer die erkenning afkomt, verandert onze financiële situatie. Dat betekent dat de overheid 75 à 80 procent van het predikantssalaris gaat betalen.”

Heeft de overheid dan ook invloed op het kerk-zijn?
“Ze heeft wel invloed. Alle religies vallen onder dezelfde regels, en dat houdt in dat alle Vlaamse diensten in het Nederlands moeten worden gehouden. Dat geldt zeker voor de islam, maar ook voor ons. Inhoudelijk is er geen invloed. Problemen moeten getoetst worden aan eigen kerkordelijke regels.”

De kerk in Antwerpen-Deurne onderschrijft ook drie belijdenisgeschriften: Catechismus, Dordtse Leerregels en de Confessio Belgica. Dat laatste moet ds. Groeneveld eens uitleggen.
“De officiële naam van de Nederlandse Geloofsbelijdenis is Confessio Belgica. De oorspronkelijke naam is ‘Antwerpse Geloofsbelijdenis’, omdat het geschrift van Guido de Brès op de pinkstersynode van 1563 te Antwerpen voor het eerst als belijdenisgeschrift is aanvaard. De naam was toen ‘Confession d’Anvers’. Ik denk dat Antwerpenaren gewoon zeiden: ‘Antwaarpse Geloofsbelijdenis’. De Nederlanders hebben er ‘Nederlandse Geloofsbelijdenis‘ van gemaakt. Het is dus hetzelfde.”

Financiën
“Ik hoop van harte dat er zo snel mogelijk een opvolger komt. En dat het financieel mogelijk is om te beroepen. We hebben jarenlang steun gehad van ‘onderlinge bijstand en advies’. Binnenkort hebben we een gesprek met deputaten om te zien hoe het verder moet. Totdat we overheidssubsidie krijgen, willen we de inkomsten aanvullen met een predikantenfonds. We gaan contact zoeken met kerkenraden, particulieren en bedrijven om een fonds te vormen voor maximaal zes jaar om het bedrag van ‘onderlinge bijstand en advies’ aan te vullen tot een volwaardig traktement. Maximaal zes jaar, omdat we ervan uitgaan dat we de komende tijd toch een keer die erkenning krijgen. Als die er komt, kan het fonds worden opgeheven.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen