Boekbespreking

Dr. H.J. Selderhuis (red.), Sterven in bijbels licht. Apeldoornse studies nr. 65. Uitgave Theologische Universiteit, Apeldoorn, 2015, € 9,95; 147 pagina’s, ISBN 978 90 75847 42 0.
Dat ons denken over de dood verandert, zijn we ons niet zo vaak bewust. Het gebeurt echter wel. Dat illustreert drs. C.T. de Groot duidelijk aan de hand van verschillende begrafenissen die hij in de loop van zijn leven meemaakte. Bezinning op ons spreken over het levenseinde is daarom niet onnodig en deze bundel met integratiecolleges en lezingen over sterven en dood kan daar zeker bij helpen.

Wel moet gezegd worden dat enige theologische voorkennis gewenst is voor de bijdragen van prof.dr. J. Dekker en dr. T.E. van Spanje over de dood in respectievelijk het Oude en Nieuwe Testament. In beide bijdragen valt op hoe persoonlijk de Schrift over de dood spreekt. Het gaat niet allereerst om een theorie, maar om het verstaan van het eigen bestaan tegenover God. Zo worstelen Bijbelschrijvers met angst, sterfelijkheid en zondigheid en zoeken zij troost bij de eeuwig Levende. Zo is het Nieuwe Testament doorgloeid van de verwachting van de wederkomst en het eeuwige leven.

De combinatie van persoonlijke worsteling én verwachting komt ook terug in de uiteenzettingen over de werken van Calvijn (prof. dr. H.J. Selderhuis) en Bach (dr. A. van der Dussen). Wij weten hoe ziekte en sterven in hun tijd nog veel ‘tastbaarder’ aanwezig waren dan in onze dagen. Dat leidt echter bij hen niet tot fatalisme of een goedkope hoop dat het later wel goed zal komen, maar tot een dieper verstaan van tegenslag en sterfelijkheid in het licht van de openbaring.

In die geest pleit dr. M.J. Kater er ook voor om in de prediking het stervensuur met regelmaat aan de orde te stellen. Omdat anders woorden als oordeel, zonde, verlossing en verwachting alle gaan verbleken. Profetische scherpte dient daarbij samen te gaan met priesterlijke bewogenheid. Pas dan leren we om de grote Koning tegemoet te reizen.

L. Voorthuijzen, Sliedrecht

Johan Graafland, En God schiep. Over dieren en rentmeesterschap. Uitgeverij Jongbloed, Heerenveen, 2015, € 12,50; 206 pagina’s, ISBN 978 90 8897 118 1.
Vele eeuwen zijn mensen afhankelijk geweest van hun dieren. Zij leefden vaak in één ruimte. Een gezonde koe betekende overleven in de winter. Naar die tijd hoeven we niet terug te verlangen. Maar de huidige geïndustrialiseerde veeteelt maakt dat de meeste mensen ver af staan van hun medeschepselen. Daarom is het goed dat dit boek er is.

Het eerste deel bestaat uit enkele theoretische hoofdstukken waarin de auteur nagaat wat de waarde is van gangbare ethische modellen voor het bepalen van onze verantwoordelijkheid tegenover dieren. Opmerkelijk vond ik te lezen dat denkers uit het utilisme (waarin nut en welzijn centraal staan bij ethische afwegingen) als eerste dierenleed aan de orde hebben gesteld.

In het tweede en meest uitvoerige deel bespreekt Graafland verschillende Bijbelse gegevens over dieren. Alleen al door de breedte aan onderwerpen is dat interessant: schepping en zondeval, het dier als bedreiging, als productiemiddel, als offer, het leed van dieren en de vele voorbeelden en metaforen die aan het dierenrijk worden ontleend.

In het derde deel komt de actualiteit erbij. Daarin wordt ingezoomd op de hedendaagse veeteelt en op de effecten van onze economie en levensstijl op de biodiversiteit. Ook al doen wij persoonlijk geen vlieg kwaad, de westerse welvaart brengt met zich mee dat wij de aarde uitputten. Daardoor moeten planten en dieren wijken, helaas ook regelmatig met soorten tegelijk.

De conclusie van dit boek is dat het dier in een christelijke ethiek niet mag ontbreken. De schrijver verbindt de Bijbelse gegevens aan deugden zoals ijver en moed (bedreigde dieren redden), zelfbeheersing (denk aan Bileam en zijn rijdier), en rechtvaardigheid (dieren dienen te delen in de oogst waaraan zij hebben bijgedragen). Want uiteindelijk wordt de waarde van een dier niet door de mens bepaald, maar door de Schepper.

L. Voorthuijzen, Sliedrecht

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen