Psalm 65 (3): 10-14

Die verwondering over de regen spreekt ook uit het derde deel van Psalm 65. Dat het regent, wordt hier breed uitgemeten. En doordat er allerlei beelden worden gebruikt, worden we gedwongen mee te kijken. De taal vertraagt, zet ons stil, en bepaalt ons zo bij de regen. Volwassenen negeren de regen vaak, of klagen erover. De Heilige Geest kan regen ook gebruiken om ons terug te brengen bij God. Zo functioneert de regen en het spreken over de regen in deze Psalm.

Zegen
U zag om naar het land, vertaalt de HSV het begin van vers 10. De Statenvertaling heeft: Gij bezoekt het land. Het beeld is dat van de Heere God die uit zijn hoge woning naar deze aarde komt: op bezoek. Dat kan op een heel angstwekkende manier, denk aan de tien geboden: Die de misdaad der vaderen bezoekt aan de kinderen, (Ex. 20: 5 SV). Hier is het anders: waar God komt, neemt Hij zegen mee.

Wat is er dan concreet gebeurd? Het heeft geregend, en niet zo’n beetje ook. Het droge, begerige land wordt verrijkt (vers 10). Het wordt zelfs dronken, verzadigd (vers 11). Met water (druppels, vers 11). Ja zoveel water, dat de sluizen van de hemel open gaan: de rivier van God is vol water (vers 10). Regen geeft zegen. En van die regen en die zegen zingt David hier.

Nu heeft regen in Israël een andere lading dan bij ons. Twee keer per jaar was er een regenperiode (de vroege en de late, de ‘spade’ regen). De ‘kroning van het jaar’ kan een aanduiding zijn voor de herfst, de tijd waarin de late regen viel. Van die twee regenperiodes hing de oogst af. Regen is dus veel minder overvloedig aanwezig dan bij ons. Begrijpelijk dus dat een regenbui eerder wordt gezien als een wonder van de Heere God.

Vaak gaat men er vanuit dat dit derde deel van de Psalm de aanleiding is voor het hele lied. De regen is gekomen en die heeft de dichter en de zangers bepaald bij Gods goedheid. Dat ziende en ervarend, gaan zij naar de tempel en zingen de lof op de Heere. Het is dan ook niet zo raar dat men gedacht heeft dat dit lied is gezongen op één van de feesten die van oorsprong een verbinding kennen met de oogst: Pascha, Pinksteren of Sukkoth. Feesten waarbij vooruit of terug werd gekeken op de oogst, de pelgrimstocht naar de tempel werd ondernomen en Israël Gods grote daden gedacht. Vooral wanneer aan de Grote Verzoendag wordt gedacht zou vers 3-5 in een sprekende context staan.

Verdieping
Bedenk daarbij dat de voorgaande Psalmen klaagliederen zijn. Er is veel leed, er is veel schuld, er is veel zonde. En die leiden af van God. Maar de dichter wordt stil gezet door Gods vaderlijke hand. Letterlijk stil: de lofzang is in stilheid tot U, o God. De regen doet Hem ophouden met klagen. En (even ervan uitgaand dat dit lied aan een feest verbonden is) de oogst brengt hem met het bondsvolk in Gods huis. Verplicht. Maar daar leert Hij de God die in de natuur spreekt in het hart kijken. De regen maakt de dichter wakker uit zijn klacht en richt zijn aandacht op de Heere. Dan trekt hij naar de tempel waarde Heere zich openbaart als de God die vergeeft, die leeft en die nabij wil zijn. Ook wij hebben zulke momenten: de zondag, bid- en dankdag, het kerkelijk jaar. Bepalen ze ons bij de Heere en trekken ze ons, bekeren ze ons van de klacht?

Misschien vergis ik me maar als ik kijk waarover wordt geschreven en geblogd in christelijk Nederland dan is het eerder Gods regering en leiding dan Gods zorg in de dagelijkse dingen. Wat moet ik doen, wat is Gods weg, dat zijn de vragen. Heel begrijpelijk in een wereld vol keuzestress. In de dogmatiek is er echter een onderscheid tussen Gods regering en Gods onderhouding van de wereld. Hebben we nog wel oog voor die onderhouding?

Deze Psalm helpt dan door zijn veelheid aan beelden om wat wij heel gewoon vinden te benoemen als een wonder. Wij leven in de wereld van apps als buienradar waardoor we heel precies kunnen zien of en wanneer er een bui zal vallen. Deze Psalm roept door zijn poëtische taal en beelden een andere wereld op: de wereld van verwondering.

Misschien durven wij niet zo stil te staan bij Gods zorg, omdat we niet zo goed weten hoe die zorg werkt. Er zijn andere mechanismen die voor de regen zorgen. We kunnen alles natuurwetenschappelijk verklaren. Maar voor ons is de overgave niet moeilijker dan voor de oude Israëliet.

Er zit namelijk nog een andere lading in deze verzen. Baäl is óók de God van de regen. In de confrontatie tussen Baäl en de HEERE op Horeb onder leiding van Elia (1 Kon. 18) draait het uiteindelijk ook om water: het einde van een lange droogte. En er zijn liederen voor Baäl die verwantschap vertonen met Psalm 65 wat betreft de gebruikte beelden. In die liederen worden dus dezelfde beelden gebruikt om de kracht en de gave van Baäl te bezingen.

Die Israëliet kon dus óók alles door andere mechanismen (Baäl) verklaren – en dat deed hij dan ook regelmatig (dat is het hele probleem dat leidt tot de ballingschap). De regen kan ons de ogen openen, maar Gods karakter leren we kennen in de tempel. In nieuwtestamentische perspectief: op Golgotha horen we Gods diepste woord voor met schuld beladen zondaren. In deze Psalm wordt de HEERE niet gesteld tegenover Baal. De Heere hoeft het niet te winnen van Baal. Hij is meer dan de schenker van regen, Hij is de God die zondaren doet naderen, de God die de bewoners van de einden der aarde vrezen.

De aanleiding voor de Psalm is de regen (vers 10-14). Wonderlijk, de Heere grijpt in, ook vandaag. Het gevolg is een zoeken naar Hem en het ontdekken van zijn verzoening (vers 2-5). En de uitwerking is een tasten naar woorden om Gods liefde en macht te bezingen (vers 6-9).

Gespreksvragen
1. Zoek tijdens een regenbui een weiland op, liefst pas geploegd, en verwonder u over ’s Heeren werken.
2. Wat is voor u de waarde van bid- en dankdag?
3. Waar bent u meer mee bezig: de regering of de onderhouding van uw leven?
4. Is er één van de drie delen van deze Psalm dat in uw leven aandacht behoeft? Bid de Heilige Geest om geopende ogen, om bekering en een luisterend hart om de Heere te kennen zoals Hij is.

D.J.T. Hoogenboom
Ds. D.J.T. Hoogenboom is predikant te Utrecht-West

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen