Kerkelijk zegel

Ons kerkelijk zegel is geen wonder van artistieke schoonheid en ook niet direct doorzichtig. Dat zal niet als typering van de kerken bedoeld zijn. Er wordt dan ook aan gewerkt om het zegel grafisch eenvoudiger en duidelijker te maken.
Het zegel geeft Mozes weer, die voor de brandende braamstruik staat. Het randschrift is de Latijnse tekst ‘nec tamen consumebatur’, ‘en toch niet verteerd’, wat in Exodus 3: 2 over de doornstruik wordt gezegd.

Invoering
Het kerkelijk zegel is ingevoerd op de generale synode van 1947. Vóór die tijd stond er op het Jaarboek ook een zegel van een toren met de (Latijnse) tekst ‘de naam des HEEREN is een sterke toren.’ Dat was echter niet een officieel kerkelijk zegel. In 1947 – toen een synode nog vijf dagen duurde en de acta 35 pagina’s telden – kwam dat er wel. Bijna aan het einde van de synode wordt besloten: ‘Kerkelijk zegel. Ten slotte werd nog besloten een kerkelijk zegel in te voeren, naar een ontwerp, zoals de kerk van Ulrum thans in gebruik heeft.’
Omdat er niets vermeld wordt over de motivatie van dit besluit, is het de vraag of er allerlei diepe gedachten achter zaten. Wellicht was er vlak na de Tweede Wereldoorlog herkenning in de woorden ‘en toch niet verteerd’. Mogelijk speelde ook sympathie mee voor Ulrum als bakermat van de Afscheiding. De brandende braambos als kerkelijk symbool komt overigens al voor bij de Hugenoten in 1583 en sinds de jaren 1690 bij de Schotse kerken. Het is momenteel het symbool van een tiental kerken wereldwijd.

De Naam
Bij de braamstruik staat Mozes persoonlijk voor Gods aangezicht. Hij wordt geroepen om Israël uit Egypte te leiden. Daarbij openbaart God Zijn naam. Jhwh, HEERE, Ik ben die Ik ben. Hij is de God van de vaderen, de God die met Zijn volk is. De levende God kiest een slavenvolk uit om het te maken tot Zijn volk. Tegelijk zit er in Zijn naam ook een element van verberging. ‘Ik ben die Ik ben’ is geen definitie; de naam geeft ook iets aan van Gods vrijmacht en geheimenis.

Kerk in het vuur
Al zijn de historische redenen voor ons kerkelijk zegel niet zo helder, toch is het een mooie typering van de kerken. De doornstruik is een symbool voor de kerk, die toch niet verteerd wordt. De kerk is dus als brandbaar materiaal, waarvan je zou verwachten dat het zo verdwenen is. Dat is een heel bescheiden beeld van de kerk en van ons mensen. Of dat altijd goed functioneert, is een tweede. Wellicht is ons zegel eerder roeping dan realiteit.
Vervolgens is de kerk in het vuur. Daarbij kunnen we denken aan het vuur van moeite en vervolging; het zou goed kunnen dat de Hugenoten daaraan dachten in een tijd van vervolging. Maar in Exodus 3 gaat het in het vuur vooral om de aanwezigheid van God zelf. Als we het zegel zo opvatten, gaat het om de levende God zelf die in de kerk aanwezig is – en toch verteert zij niet. In het kleine, onaanzienlijke (de kerk) woont Gods heiligheid, en toch wordt het door de heilige God niet verteerd.
Ons kerkelijk zegel is bij alle artistieke gebrekkigheid (ook dat kun je symbolisch zien) toch heel mooi. Het presenteert niet wie wij zijn, maar spreekt van onze afhankelijkheid van de levende God. Zonder Hem is het zo voorbij. Er klinkt ook verwondering in door: ‘en toch’ niet verteerd. Dat zou je menselijk gezien verwachten, door vervolging of door het oordeel van God. Toch niet: dat is verwondering over Gods trouw. Levend uit die afhankelijkheid en verwondering kunnen we als kerken verder.

A. Versluis

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen