Verlangen

Analyse
Bij ‘secularisatie’ moeten we volgens Paul denken aan harten die vol zijn met van alles en nog wat dat (steeds) belangrijker dan de Here God wordt. De diepste oorzaak van de secularisatie is dan ook het verlangen van een mens dat te veel gericht is op deze wereld, en niet op de komende. Verlangen dat gevangen wordt in de tijd, en nauwelijks meer besef heeft van eeuwigheid. En wie zal durven beweren dat dat alleen voor mensen buiten de kerk geldt? Juist als we behoren tot de kerk, zal het ons bekend zijn dat vanuit de Bijbel naar ons toekomt dat we allemaal in de kern bedorven mensen zijn. We doen niet alleen zonde, we zijn tot in onze diepste binnenkant zonde. Dus ook onze verlangens zijn bedorven en kunnen geen norm zijn voor wat goed of fout is. Ook de verlangens van gedoopte kerkmensen kunnen ten kwade geseculariseerd zijn. Vooral gericht op wat van deze wereld is. Dat is een onthutsende analyse.

Heilig Avondmaal
Als we ervan uitgaan dat ons verlangen geseculariseerd kan zijn, zoals hierboven beweerd is, dan weten we nooit zeker of ons verlangen wel het goede verlangen is, of dat er toch nog te veel van deze wereld in zit. Dat is ingewikkeld. Want hoe zit dat dan met betrekking tot het Heilig Avondmaal? Dat is toch een concrete handeling die het Woord van God vergezelt als teken en zegel? Je zou het zelfs een ritueel kunnen noemen. Hoe zit het met ons verlangen om de maaltijd van de Here te mogen vieren? Is het niet geweldig dat de Here God al voorzien heeft in onze behoefte aan iets zichtbaars? En moeten we daar juist niet naar verlangen? Maar kunnen we wel vertrouwen op de oprechtheid van dat verlangen als het zo kwetsbaar is? Zijn we niet al te zeer vatbaar voor verlangens die ons van de dienst aan de Here wegtrekken? Als gelovigen kunnen we met die vragen heel wat te stellen hebben.

Lukas 22
In Lukas 22 gaat het ook over begeerten en verlangens. De tafel staat aangericht voor de maaltijd met de Heiland. Alle dingen zijn gereed. De discipelen zitten aan tafel. En waar gaan hun gesprekken over? Over wie van hen de belangrijkste in het Koninkrijk van God zal zijn. Over macht en invloed. Over dingen van dit saeculum, over alles wat zich hier en nu aandient. En zo komt het hier, zo dicht bij brood en wijn, naar voren, dat zelfs discipelen van Jezus geseculariseerde verlangens hebben.

Wat zegt de Here Jezus daarvan? Hoe taxeert Hij de situatie? Hij spreekt over de satan. Die heeft ook een groot verlangen. Een dringend, eisend verlangen, namelijk om de volgelingen van de Here Jezus te ziften als de tarwe. Hij ijvert om mensen bij God vandaan te trekken en werkt daarom in hun harten en vult die met wereldse begeerten. Huiveringwekkend. Laten we maar eerlijk zijn. Ook in ons hart zijn van die verlangens die sterker zijn dan het verlangen bij Jezus te zijn. Er is alle reden om ons voor God te verootmoedigen, juist in de week van voorbereiding op het Heilig Avondmaal. Dit alles mag ons ook wel heel bescheiden maken in ons spreken over ons verlangen om avondmaal te vieren. Wat is er aan onze kant veel onzuivers en veel halfbakken geloof dat een volmaakte viering in de weg staat.

Jezus’ verlangen
Maar de discipelen en de satan zijn niet de enigen met een verlangen. Jezus verlangt ook. Hij begeert zelfs vurig. Eigenlijk staat er: ‘Ik heb met begeren begeerd’. En wat begeert Hij dan? Om het Pascha met Zijn discipelen te vieren! Dat is toch onbegrijpelijk! Een wonder! De volmaakte Heiland, die op het punt staat als het ware Paaslam geslacht te worden, wil met zulke discipelen aan tafel. Met mannen die helemaal niet bezig zijn de zondaarsliefde van de Heiland te aanbidden, maar die gericht zijn op hun eigen verlangens. Met mensen die geen volkomen geloof hebben en er niet toe komen God met zo’n ijver te dienen als zij verplicht zijn, maar juist dagelijks strijd hebben te voeren met de zwakheid van het geloof en hun verdorven vleselijke begeerten. En toch: zo’n sterk verlangen is er bij de Heiland, dat Hij als het Lam van God ook die schuld op Zich wil nemen. En zo’n sterk verlangen om met hen aan de tafel van het verbond te kunnen zitten.

Dienen
In dat verlangen van de Here Jezus en de weg waarin Zijn verlangen vervuld wordt - namelijk de weg naar Golgotha - komt het helemaal naar voren dat Hij niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen. Hij verlangt er niet naar om als Koning te heersen over een koninkrijk - zoals de discipelen dat verlangden. Integendeel - Hij ziet er juist naar uit dat de Zijnen, die zo aards gezind zijn en zo bezig met de tegenwoordige tijd, bij Hem in het Koninkrijk Gods zullen zijn. Daarom zegt Hij het ook tegen Simon Petrus: ‘Ik heb voor u gebeden, dat uw geloof niet zou bezwijken’. Dat tweeslachtige, verlangende en tegelijk zo geseculariseerde geloof. Op het gebed van Jezus kan zo’n geloof tóch standhouden. Met het oog daarop wil Hij Zichzelf als Lam offeren. En juist dat mogen we aan tafel bij de Heiland niet alleen maar horen, maar ook proeven. Dat is iets om te vieren - zeker. Maar meer nog iets om heel bescheiden en klein te ontvangen. Het Heilig Avondmaal is niet allereerst een feest dat wij vieren, maar de maaltijd van Gods genadebrood en Zijn verlossingswijn die aan ons bediend wordt.

Toekomst
Het gaat in het Heilig Avondmaal dan ook niet vooral om het ritueel, de plechtige handeling. Ten diepste gaat het om de Heiland Zelf, Die zó verlangt om met ons aan tafel te zitten. Hoe zou ik geen gehoor kunnen geven aan Zijn vurige verlangen? En mijn eigen, magere verlangen dan? Opnieuw geef ik u een gedachte van Paul mee. Hij wijst er op dat ook verlangen naar God bij God Zelf vandaan komt. De Here wil ons bewaren voor verkeerde begeerten (Gij zult niet begeren …). Hij is het ook Die ons het verlangen naar Hem door Zijn Heilige Geest wil geven. Onze zwakke verlangens mogen we gevangen geven in Zijn verlangen. En we mogen oefenen in verlangen naar Hem door het zingen van psalmen en door het gebruiken van de sacramenten. Juist het trouw en steeds weer opnieuw nazeggen en nazingen wat de Here ons voorzegt, en het telkens eten van het genadebrood, wekt het verlangen om bij de Here te zijn en Hem volmaakt te dienen! Juist het Heilig Avondmaal helpt ons om te oefenen in verlangen naar God. Het oefent ons om niet zodanig bezig te zijn met de alles in beslag nemende verlangens naar dingen van het hier en nu, dat die het zicht op Gods toekomst verduisteren. Het wekt het verlangen naar een eeuwigheid met de Here Jezus. Of, zoals het formulier ons voorzegt: ‘Met groot verlangen zien wij uit naar het bruiloftsmaal van het Lam, waaraan wij de gemeenschap met Hem ten volle zullen genieten’. Dan is er geen worsteling meer met verlangens die ons weghouden bij de Here, maar mogen we Hem in volmaaktheid dienen. Want daar is Hij alles en in allen.

* Herman Paul, De slag om het hart. Over secularisatie van verlangen, Uitgeverij Boekencentrum, Utrecht, 2017

Atie Peet is lid van de redactie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen