Mensen met een beperking

Bijbelse visie
En toch hadden de meeste mensen een Bijbel, maar begrepen niet wat daarin stond ten aanzien van mensen met een beperking. Gelukkig heeft de Heilige Geest gezorgd dat het Woord van de goddelijke barmhartigheid is doorgebroken tot de lezers van het Evangelie. Gods Woord leert ons dat we een God hebben, Die barmhartig is en medelijden heeft met het mindere. Staat er niet dat de Heere het onedele en verachte van de wereld heeft uitverkoren om rijk te zijn in Hem?

Denk aan het werk van Jezus Christus ook in dit opzicht. Een blinde die nooit had kunnen zien en eigenlijk ook geen plaats had in de maatschappij, kon niet anders zijn brood verdienen dan als bedelaar aan de kant van de weg te gaan zitten. Die man kon toch immers niets? Als Jezus voorbijgaat en hij gaat roepen tot Jezus, zeggen de mensen om hem heen: Houd alsjeblieft je mond! Ze dachten: Hij is er voor ons maar niet voor zo iemand als jij. Ergens hadden ze ook in hun achterhoofd de opvatting dat door een bepaalde zonde van hem of zijn ouders hij zich die handicap had waardig gemaakt. Maar Jezus neemt de tijd voor hem en geeft hem weer het licht in zijn ogen. Jezus is met ontferming bewogen.

Ook mensen met een psychische beperking ontmoeten Hem als de barmhartige, Die niet aan hen voorbijgaat. Denk aan de maanzieke jongen, denk aan de bezetene van Gadara. Het waren mensen die maar wat graag op een afstand werden gehouden. Maar juist in het omzien naar het misdeelde komt de barmhartigheid van Jezus Christus zo helder uit. Wat werd het duidelijk, toen de man uit Gadara verlost was, dat ook de veehouders verlost moesten worden. Zij uit de macht van het geld. Jezus stelt een verachte Samaritaan tot voorbeeld aan de ‘vromen’ in Israël en wat werd het door Zijn toedoen duidelijk dat een zeer verachte Samaritaanse vrouw meer begreep van het Evangelie dan vele Jodinnen.

In de christelijke gemeente
Over het algemeen kan gezegd worden dat mensen met een beperking de gemeente als een soort thuis ervaren. Deze mensen hebben een bepaalde eerbied en liefde voor de zaken van Gods koninkrijk. Wij zelf hebben in de vier gemeenten waar wij mochten dienen bijzonder het meeleven van de gemeente ervaren. Toen bekend werd dat ons dochtertje een kind met een beperking was, stond aan de kerkdeur een lid ons op te wachten en zei met bewogenheid: jullie kind is ook een kind van ons hoor. Ze leden mee en leefden mee.

De kerk dient rekening te houden met deze mensen. En wie zichzelf geeft krijgt heel veel terug. Ik geef door wat wijzelf met ons kind hebben ervaren. Zo was het moeilijk om met onze andere kinderen samen in de kerk te zitten. Aanvankelijk ging ze naar de crèche en dat ging goed. Later probeerden we haar ook in de kerk mee te nemen. Op een zondag ging ik met haar ergens achteraan in de kerk zitten, toen ik een keer niet zelf hoefde te preken. Het ging heel goed. Toen zei een echtpaar dat zelf geen kinderen had, dat ook op die bank zat: ze mag in het vervolg wel bij ons komen zitten hoor. En zo gebeurde het dat ze daar verscheidene jaren gezeten heeft tot vreugde van onze dochter en tot vreugde van deze mensen.

Toen we in een andere gemeente kwamen gebeurde weer hetzelfde. Een mevrouw in de gemeente vroeg of zij bij haar mocht zitten en zo heeft ze al die jaren bij deze mevrouw gezeten. In onze laatste woonplaats heeft zij altijd bij haar moeder gezeten, omdat ze ook ouder was geworden evenals de andere kinderen. In de gemeenten heeft zij een plaats gehad op de zondagsschool en de jonge jeugdclub. Ze ging er altijd graag heen en iedereen vond het gewoon dat zij er bij was. Ze genoot ervan.
Behalve haar waren er ook anderen met een beperking in de gemeente. Het mooiste is dat zij geïntegreerd zijn in de gemeente en mee kunnen doen. Ik weet van een plaats waar zo iemand tot aan zijn 65ste gewoon op de jeugdvereniging kwam. Iedereen vond dat gewoon en sprak met hem. Soms mocht hij ook weleens collecteren in de kerkdienst. Werd opgevangen door mensen om bij hen te eten tussen de kerkdiensten.

Niet iedereen kan op dezelfde wijze functioneren in de gemeente. Dat heeft wel met de aard van de beperking te maken. Soms is de handicap zo heftig dat het meedoen gewoon onmogelijk is. Toch dient een gemeente te laten merken dat men zo’n gezin meedraagt in gebed en meeleven. Denk aan 1 Korinthe 12 waar Paulus schrijft dat de meest zwakke leden van het lichaam van Christus de meeste aandacht verdienen. De kerk heeft de roeping om aan allen te denken evenals aan de ouders. Soms is er veel te verwerken, waar anderen gemakkelijk aan voorbij kunnen gaan.

In mijn jonge jaren werden voor het eerst kerkdiensten opgezet voor zwakker begaafden. Ds. C. Langbroek was daar van de initiator. Hij had bijzondere gaven om deze diensten te leiden. Met Woord en gebruik van visuele middelen wist hij dit publiek aan te spreken. Zo sprak hij over het ‘brood des levens’. Hij had een brood bij zich en daarin was een Bijbel verborgen. Hij maakte duidelijk wat nu brood is voor ons lichaam, zo is het Woord van de Heere er voor ons leven met God.
Vanuit deze kerkdiensten in Veenendaal heeft zich dat uitgebreid over Nederland en vaak werd ds. Langbroek gevraagd om daarin voor te gaan. Er zijn ook plaatsen waar op de zaterdagmiddag diensten gehouden worden, uitgaande van Siloah, voor mensen met een beperking. Het is zo nodig dat wij aan hen denken. Bij verjaardagen kan er voor hen in de dienst gebeden worden, zodat zij ervaren dat zij erbij horen. Er wordt aan hen gedacht bij bijzondere dagen. Naar de mate van hun begrip krijgen ze dan ook een aardigheid: een CD of boeken met veel platen.

Pastorale begeleiding
Deze leden hebben een zeker respect voor predikanten en ambtsdragers. Ze weten zich ergens met hen verbonden door het Woord van de Heere en de kerkdienst. Als je hen opzoekt kun je iets met hen lezen uit de Bijbel of kinderbijbel. Fijn als ze dat herkennen. We kunnen met hen bidden. Dan is het ook goed om een vrij gebed te doen, maar met een formuliergebed te eindigen dat zij kennen, zoals het ‘Onze Vader’. Deze leden zijn gehecht aan vaste riten. Ze houden niet van veranderingen. Je moet in de volgorde niet veel veranderen.

Onze dochter gaf commentaar na de kerkdienst, als er een andere predikant was voorgegaan en als die predikant weleens een andere volgorde van dienst had. Hij deed bijvoorbeeld eerst het gebed en daarna de Schriftlezing. Dan gaf zij haar mening dat die dominee het nog niet goed wist. Haar vader was voor haar de maatstaf en zoals hij het deed was het goed. Die ander moest nog veel leren. Nu zij ouder geworden is, is dat wel over.

Wat heel belangrijk op bezoek is, is zingen. Het eerste wat ik hoor als ik thuis kom van een dienst elders: we hebben mooie verzen gezongen. Dan weet ze alle psalmen uit haar hoofd. En de preek? Ondanks dat zij de preek probeert op te schrijven tijdens de dienst is dat toch moeilijker. Bijna alle mensen met een beperking houden van muziek. Dat is echt een gave van God. Pastorale bezoeken komen het meest tot hun recht door met hen te zingen. Daarin ontmoeten zij de Heere het meest.

Belijdenis doen
Niet ieder zal in staat zijn om belijdenis te doen. Maar laten we anderzijds niet te gauw denken dat zij dat niet kunnen en mogen. Men hoort dan weleens: De Heere kan ze evengoed wel nabij zijn, ook als ze geen belijdenis doen. Ach, als u weet hoeveel het voor hen betekent, dan is het denken daarover heel goed. Ik heb aan hen verschillende keren belijdeniscatechisatie gegeven en altijd weer met vreugde. Altijd één op één. Ze zijn er zo intens bij betrokken dat het voor jezelf ook een les is.
Wat moeten zij weten? Het niveau van ieder afzonderlijk is belangrijk voor de kennis die je hen mee wilt geven. Maar de hoofdmoot blijft in het algemeen: de drie echte catechetische onderwerpen: Geloof, gebod en gebed. Dat houdt in de Twaalf Artikelen, de Tien Geboden en het Onze Vader. Daarover gaan dan de lessen die we bespreken. Er zijn ook boekjes speciaal voor hen die ik er ook weleens bij gebruikte. Vooral als er ook wat tekeningen bij stonden. Deze leden zijn heel visueel ingesteld en dat moeten we ook gebruiken voor hen. En op eenvoudige wijze de kern weergeven van het christelijk geloof. Bij de behandeling van de Twaalf Artikelen komt heel veel aan de orde. Een voordeel van deze drie onderwerpen is dat zij die kennen vanuit de kerk waar elke zondag de Twaalf Artikelen en de Tien Geboden worden gehoord. En het Onze Vader horen zij ook zowel thuis als in de kerk wel zo vaak, dat zij het wel uit hun hoofd kennen. In gesprekken over zonde zei er één: ik baal van de zonde. Dat is op eigen manier uitgedrukt, dus geen papegaaigeloof. Soms kunnen ze heel eenvoudig zeggen: ik heb de Heere lief.

Komen ze ook voor de kerkenraad? Niet voor het voltallige college, maar voor een paar ambtdragers. Een van die aanstaande leden schreef eens op een briefje wat het belijdenis doen voor hem betekende: ‘We kunnen beter vroeg de Heere zoeken, als we dat doen zijn we echt rijk.’ De belijdenisdienst betekent veel voor hen. Ze zien er wel tegenop om ‘ja’ te zeggen. Maar met de nodige voorbereiding gaat dat best goed. Voor de gemeente is het ook rijk.

Hoe gaat het dan verder? Belijdenis doen en dan? We spreken ook over de Doop en het heilig Avondmaal. Wat betekent dat voor jou? Deze leden doen niet zomaar belijdenis, maar het is echt alles voor hen. Als er genodigd wordt om tot de tafel te komen, dan worden zij niet buiten gesloten. Dan geldt ook voor het woord van Christus: laat de kinderen tot Mij komen en verhindert ze niet. Meestal gaat dat ook onder begeleiding van ouders. Ze mogen dan meekomen en aangaan. Ik heb weleens gedacht: is het niet beter dat we druivensap gebruiken? Dat zou kunnen, maar dat hoefde tot nu toe nog niet.

Zij hebben daar ook wel strijd mee. Mijn dochter ziet er altijd erg tegenop. Zaterdagsavonds is zij bezig met de voorbereiding. Een stukje lezen uit een boekje en zingen en bidden. We zingen vaak nog een vers op de zondagmorgen, waar zij erg van houdt: ‘Zie slechts op Hem, volg gehoorzaam Zijn stem, blijf maar rustig vertrouwen, altijd ziende op Hem.’ Dat bemoedigt.

Op een gegeven moment is het beter dat zij het ouderlijk huis verlaten. Wij hebben altijd een uitstekende begeleiding gehad van ‘Helpende handen’, uitgaande van de Gereformeerde Gemeenten. Nu woont zij in een gezinsvervangend tehuis van Siloah. Dat is een enorme rust voor ons daar we ouder worden en weten dat zij een goed en christelijk tehuis heeft. De Heere zorgt. De Heere wil ook door hen ons zegenen, ook als gemeente. Christus ziet om naar mensen met een beperking. Zijn Evangelie kent geen beperking voor hen die Hem liefhebben.

A.K. Wallet
Ds. A.K. Wallet is emerituspredikant en woont te Schoonrewoerd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen