De Geest van het nieuwe leven

Johannes schrijft net als de andere evangelieschrijvers in zijn evangelie over de Heere Jezus. Maar hij doet dat vanuit een ander perspectief dan de andere evangelieschrijvers. Johannes denkt van boven naar beneden, van God naar de mens. De wereld had geen belang bij God, maar God wel bij Zijn wereld. Daarom daalde God Zelf af in onze wereld om leven te geven. Dat deed Hij door Zijn Zoon en door Zijn Geest.

Wedergeboren worden
In zijn evangelie schrijft Johannes twee keer over wedergeboren worden. Eerst in hoofdstuk 1:13 en daarna in het derde, bekende hoofdstuk over Nicodemus. Johannes schrijft over ‘wedergeboren worden’ en niet over ‘wedergeboorte’. ‘Wedergeboren worden’ is voor Johannes een werkwoord, een gebeuren. Wij spreken vaak over wedergeboorte, maar dat maakt het makkelijk tot een onderwerp waar je óf radicaal over kunt zwijgen, óf over kunt discussiëren zonder dat het persoonlijk wordt. En dat is nu net niet de bedoeling.

Tegelijk is het wedergeboren worden, dat wil zeggen: passief. Wij baren niet onszelf, maar het gebeurt aan ons en met ons. Dat doet de Heilige Geest. Moet ons dat niet ootmoedig maken? Kijk bijvoorbeeld eens naar Nicodemus. Hij is een belangrijke man, een farizeeër en leider van de Joden. Toch zegt Jezus tegen hem: ‘Als iemand niet opnieuw geboren wordt, kan hij het Koninkrijk van God niet zien.’ Alles wat Nicodemus in zijn leven al heeft bereikt, blijkt dus voor het Koninkrijk van God geen enkele waarde te hebben. Dat wordt nog eens onderstreept door het werkwoord ‘kunnen’ dat in het gesprek tussen Jezus en Nicodemus regelmatig wordt gebruikt. Nicodemus kan het Koninkrijk van God niet binnengaan.

Dat brengt ons op een volgend aspect, namelijk de rol die Jezus heeft als de Deur naar Gods Koninkrijk. Jezus lijkt helemaal niet blij met het bezoek van Nicodemus. Hoe komt dat? Doordat Nicodemus Jezus ziet als gewone rabbi en niet als de Messias. Dat Jezus de Messias is, hadden de discipelen, anders dan Nicodemus, al wel ontdekt (Joh. 1:42) door het werk van de Geest. Jezus zet Nicodemus buiten spel. Er moet iets met Nicodemus gebeuren, maar dat kan hij niet zelf! Zo wordt duidelijk dat Jezus volmacht verleent om het Koninkrijk van God binnen te gaan en kind van God te worden (Joh. 1:12 en 3:5). Wat Nicodemus niet kan, kan Jezus wel! Jezus is de enige Deur naar het Koninkrijk van God! De Geest wil naar Hem leiden.

Maar Nicodemus wil niet door deze Deur binnengaan, dan moet hij te diep bukken. Bovendien begrijpt hij niet hoe het zit. Dat blijkt uit zijn reactie op Jezus’ woorden. Jezus zegt dat een mens van boven geboren moet worden om het Koninkrijk binnen te kunnen gaan. Het woord ‘van boven’ heeft twee betekenissen. Het betekent ‘van boven’ of ‘opnieuw’. Nicodemus denkt dat Jezus hier spreekt over een opnieuw geboren worden. Daarom stelt Nicodemus die vraag: hij kan toch niet voor de tweede keer de buik van zijn moeder ingaan en geboren worden? Nicodemus begrijpt Jezus niet. Daarin is hij een type van ieder mens. Wij kunnen God niet begrijpen; de Heilige Geest wil ons het verstand geven om Jezus’ woorden te kunnen verstaan en in Hem te geloven als de door God geschonken Zaligmaker.

Dat is het wonderlijke. Wat een mens niet kan, dat kan God wel. Toen je geboren werd, ging je deel uitmaken van deze wereld. Je werd lid van een gezin, en kreeg voorrechten en plichten. Zo is het met wedergeboren worden ook. Je mag dan deel gaan uitmaken van Gods gezin. Dat is Gods genadige gave! De Geest brengt je op dat moment tot het geloof in de Heere Jezus. Johannes schrijft dat wedergeboren worden inhoudt dat je gelooft dat Jezus de Christus is (Joh. 20:31). Kind van God worden kan alleen via het geloof in Christus, omdat Hij daarvoor de volmacht verleent.

Wedergeboren zijn
We maken van het evangelie nu de stap naar de eerste brief van Johannes. Daarin schrijft hij in vijf passages over ‘wedergeboren worden’. Opvallend is, dat Johannes in zijn brief het werkwoord ‘wedergeboren worden’ vaak net iets anders gebruikt dan in het evangelie. In het evangelie schrijft Johannes over het werk van de Geest in het wedergeboren worden. Dus over het begin van het nieuwe leven, het binnengaan in Gods Koninkrijk. In zijn brief benadrukt Johannes sterk dat wedergeboren zijn (het effect van het werk van de Geest) gevolgen heeft voor het leven nu.
Johannes schrijft dat wedergeboren zijn betekent: rechtvaardig leven (1 Joh. 2:29). Dat is leven zoals God het vraagt. Waarom vraagt God dat eigenlijk? Het is omdat God Zelf rechtvaardig is. Zoals een zoon lijkt op zijn vader, zo lijken gelovigen op God, Die hen geboren deed worden! Voor de gelovigen zelf is rechtvaardig leven belangrijk, opdat ze hun vrijmoedigheid niet verliezen. Wat de gelovigen gehoord hebben moet in hen blijven (1 Joh. 2:24), en zo blijven ze in Hem (1 Joh. 2:28). Dan kunnen ze met vrijmoedigheid uitzien naar de wederkomst van de Heere Jezus.

Het probleem van ‘niet rechtvaardig’, dus ‘wetteloos’, leven is dat het geen leven in liefde is. Geloof en liefde zijn onafscheidelijke effecten van het door de Geest geboren zijn. Zonder liefde leven leidt tot ruzies in de gemeente en afscheiden van elkaar (1 Joh. 2:19). Dat wil God niet. Juist de eenheid van Gods gezin moet blijken uit de liefde. Dat is niet hetzelfde als ‘aardig zijn voor elkaar’.

Hoe moet je dan omgaan met broeders en zusters die zondigen? Bidden (1 Joh. 5:16)! Dat is het antwoord van de liefde. Want door middel van het gebed wordt leven geschonken. In het Grieks staat geen lidwoord voor ‘leven’. Dat wil zeggen: het gaat hier niet om de aanvang, het begin van leven, maar om mensen die al leven hebben, al wedergeboren werden. Voor zulke broeders en zusters moet gebeden worden. Johannes waarschuwt voor een hoogmoedige houding waarin gezegd wordt: ‘Ik heb geen zonde’ (1 Joh. 1:8). Dan misleiden wij onszelf. In het Koninkrijk van God is juist ruimte voor vergeving (1 Joh. 1: 9)! Het belijden van onze zonden hoort bij het leven als kind van God. Maar ook het bidden voor een broeder of zuster die niet een voorbeeld in de gemeente is, hoort bij wedergeboren zijn (1 Joh. 5:16).

‘Wedergeboren worden’ luidt dus een nieuw en geestelijk leven in, naast het oude leven dat sterft. De Geest geeft nieuw leven door mensen tot geloof in Jezus de Christus te brengen, en Jezus verleent volmacht om kind van God te worden. Zelf bent u niet in staat om kind van God te worden, maar God geeft het uit genade. God zond Zijn Zoon met het doel dat u in Hem gelooft (Joh. 3:16)! Het nieuwe leven ontwikkelt zich in rechtvaardig en liefdevol leren leven, en volharden tot de wederkomst van Christus. Dan blijft over het eeuwige leven in het Koninkrijk van God de Vader.

D.J. (Daan) van Vliet (CGK Ede) is vierdejaars admissiaal student. Hij werd begeleid door dr. M.C. Mulder bij het schrijven van zijn scriptie "Nicodemus de Deur gewezen. Een exegetisch onderzoek naar de betekenis van wedergeboren worden bij de apostel Johannes."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen