Veilig jeugdwerk in de kerk

De jongerenorganisaties van onze kerken zijn al een paar jaar bezig om per lokale kerk procedures voor veilig jeugdwerk vast te leggen. De kerk moet immers een veilige plaats zijn voor iedereen en zeker voor onze jongeren.

De commissie Veilig Jeugdwerk in de CGK Rijnsburg, die met toestemming van de kerkenraad in 2014 is opgericht, heeft zich laten inspireren door de website van het Meldpunt Seksueel Misbruik in Kerkelijke Relaties (SMKR). De leden van de commissie hebben kritisch gekeken naar wat voor de gemeente van Rijnsburg van toepassing is en hebben goed nagedacht over het voorkomen van seksueel misbruik door jeugdwerkers en ambtsdragers. Hieruit zijn acht omgangsregels, een gedragscode en een stappenplan voor veilig jeugdwerk voortgekomen. De omgangsregels zijn bedoeld voor de jeugd: hoe ga je met elkaar om binnen de gemeente en op de kinder- en jeugdclubs. De gedragscode is bedoeld voor de jeugdleiders, over hun omgang met de jongeren in de gemeente.

Verantwoordelijke taak
Klaas Star (41), voorheen jeugdwerkleider en sinds vier jaar jeugdouderling, vertelt: “De jeugdwerkers hebben een verantwoordelijke taak. Zij hebben handvatten nodig. We hebben geprobeerd in onze commissie leden met allerlei maatschappelijke achtergronden te betrekken bij het vaststellen van de gedragscode voor jeugdwerkers in onze gemeente. Onze commissie bestaat uit vijf leden, onder wie een medewerker bij de kinderopvang, een huisarts, een beleidsmedewerker en een docent in het basisonderwijs. Elke jeugdwerker en ambtsdrager binnen onze gemeente moet de gedragscode ondertekenen. Zo worden zij zich meer bewust van wat veilig jeugdwerk inhoudt, want ze hebben een grote verantwoordelijkheid.”

Naast de gedragscode heeft de commissie ook duidelijke omgangsregels voor de jeugd opgesteld. Deze hangen ingelijst in het kerkgebouw, zichtbaar voor iedereen.
Klaas: “De omgangsregels zijn gedragsregels en gaan verder dan het voorkomen van seksueel misbruik. Het gaat om normen en waarden, om met respect met elkaar omgaan. De omgangsregels worden daarom aan het begin van het seizoen met de kinderen en jongeren besproken in de clubs.”

Klaas vormt als jeugdouderling de schakel tussen kerkenraad en jeugd in de CGK van Rijnsburg.
Klaas: “De kerkenraad vindt de jeugd belangrijk. Als jeugdouderling wil ik het gesprek met hen aangaan. Ik probeer alle jongeren te spreken en de verenigingen te bezoeken. Ik wil benaderbaar zijn, ook via moderne communicatiemiddelen als WhatsApp.”

Er is veel jeugd in de gemeente en voor elke leeftijd zijn er activiteiten: de zondagsschool voor kinderen van 4 tot 12 jaar, de kinderclub voor kinderen van 8 tot 12 jaar en de jeugdclub voor kinderen van 12 tot 16 jaar. De jeugdvereniging met jongeren van 16 jaar en ouder komt eens per twee weken op zondagavond bijeen om samen te eten en de preek te bespreken.

Preventie
Toos van den Born-Oudenaarden (33) werkt als beleidsmedewerker op het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zij werd door de commissie benaderd om de protocollen voor jeugdwerkers op papier te zetten. Eerder had zij in haar werk te maken met het onderzoek naar seksueel misbruik in de jeugdzorg door de Commissie-Samson. De resultaten van dit onderzoek werden in oktober 2012 gepubliceerd. Dit leidde tot meer professionalisering van de jeugdzorgwerkers en preventieve maatregelen tegen seksueel misbruik.

Toos: “Seksueel misbruik heeft een grote impact op het leven van jonge mensen. Je kunt er enorm door beschadigd raken. Als het misgaat, kan het echt goed misgaan.”
Klaas: “Seksueel misbruik heeft levenslange gevolgen.”
Toos: “De reden dat we hier in de kerk mee aan de slag zijn gegaan, is dat we vinden dat we het voor onze eigen gemeente ook goed geregeld moeten hebben. Wij belijden dat we ten diepste zondige mensen zijn, en je kunt er dus niet zomaar van uitgaan dat er niets zou kunnen gebeuren in onze gemeente.”
Klaas: “Het opstellen van een gedragscode voor jeugdwerkers is preventief bedoeld, er was gelukkig geen concrete aanleiding. Hoewel ik in het jeugdwerk heb ervaren dat je voorzichtig moet zijn.”
Toos: “Het is goed om je bewust te zijn van wat er allemaal kan gebeuren, en tegelijkertijd niet doorslaan in angst. Je moet normaal kunnen functioneren en vertrouwen hebben.”
Klaas: “Dat klopt, maar je moet ook de schijn vermijden. We hebben bijvoorbeeld in het jeugdlokaal in de kerk een raam gemaakt, zodat je altijd in die ruimte kunt kijken. En als ik een gesprek heb, zet ik de deur open. Zo moet je ook zorgen dat je als catecheet niet alleen achterblijft met een catechisant en met twee jeugdleiders de ruimte afsluiten.”
Toos: “We maken niet zomaar beleid. Dit komt voort uit bewogenheid met de jongeren, die je wilt beschermen. De gedragscode voor jeugdwerkers is opgesteld vanwege de mogelijke risico’s binnen het jeugdwerk. Je hebt handvatten nodig voor de praktijk. De kerk moet een veilige plek zijn waar je kwetsbaar kunt zijn.”

Gedragscode in ontwikkeling
De commissie Veilig Jeugdwerk heeft de omgangsregels, gedragscode en klachtenregeling tijdens een gemeenteavond toegelicht.

Toos: “Met de kerkenraad en de jeugdwerkleiders hebben we nagedacht over wat er allemaal mis kan gaan. Jaarlijks evalueren we en passen we zonodig de gedragscode aan.”

In Rijnsburg is veilig jeugdwerk een vast punt op de agenda van de jeugdraad. Op deze manier kan bijvoorbeeld ter sprake komen hoe de omgangsregels functioneren. Er wordt een driejaarlijkse risicoanalyse gehouden om een veilige omgeving te behouden.

Klaas: “Binnenkort hebben we weer een toerustingsavond, waarbij we ‘grijze gebieden’ laten uitbeelden door acteurs. Denk aan het (onbedoeld) voortrekken van jongeren. Het gaat in onze toerusting dus niet altijd om misbruik. We vestigen ook de aandacht op gedrag dat evenmin de bedoeling is in het jeugdwerk.
We hopen dat meer kerkelijke gemeentes zich ervan bewust worden hoe zij veilig jeugdwerk kunnen bevorderen."

Anne-Wil Ruijg-Jens interview

Meldpunt Seksueel Misbruik in Kerkelijke Relaties (SMKR) is een initiatief van de Christelijke-Gereformeerde Kerken, de Nederlands Gereformeerde kerken, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Hersteld Hervormde Kerk en de Voortgezette Gereformeerde Kerken. Het meldpunt adviseert en begeleidt mensen die slachtoffer zijn geworden of dreigen te worden van seksuele intimidatie en/of misbruik door iemand die binnen de kerkgemeenschap een functie bekleedt.
Meer informatie: www.meldpuntmisbruik.nl/veiligjeugdwerk

Omgangsregels veilig jeugdwerk CGK Rijnsburg
Ik leef in liefde met mijn naaste naar de geboden van de Heere.
1. Ik houd rekening met anderen en val niemand lastig;
2. Ik behandel iedereen met respect en doe niet mee met pesten, uitlachen, schelden, roddelen of negeren;
3. Ik ga in gesprek en gebruik geen geweld, vecht niet en bedreig niemand;
4. Ik maak geen ongepaste (seksuele) opmerkingen tegen iemand;
5. Ik kom niet ongewenst te dichtbij en raak de ander niet aan tegen zijn of haar wil;
6. Ik vraag iemand te stoppen als hij of zij mij lastig valt;
7. Ik vraag een ander om hulp als ik ergens mee zit;
8. Ik spreek anderen aan op ongewenst gedrag of uitdagende kleding en meld dit als dat nodig is bij de leiding of jeugdouderling.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen