Vreugde scheppen

Als calvinistische noorderling begrijp ik helemaal niets van het carnaval en spreek ik er - bijna als vanzelf - met minachting over. Dat gezinnen in deze periode hun normale woonomgeving ontvluchten begrijp ik volledig. Ik zou mij ook bijzonder opgelaten voelen als ik tijdens carnaval in een stad als Oeteldonk mijn weg zou moeten vinden.

Ongemakkelijk feesten
Ik vermoed overigens dat ik mij ook ongemakkelijk zou voelen als ik midden in een Joods feest wakker zou worden, zelfs als dat helemaal gestoeld zou zijn op de Bijbelse tradities. Want mijn - nog altijd zeer gewaardeerde - opvoeding liep via andere lijnen, met een sterke gerichtheid op het Woord en de innerlijke beleving daarvan. Alleen het oor als zintuig deed ertoe, de andere speelden geen rol. Als rebelse jongere heb ik mijn ouders meer dan eens geplaagd om bij het zingen van Psalm 68 vers 2 - het vrome volk in U verheugd, zal huppelen van zielevreugd - niet te blijven zitten, maar in beweging te komen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik dat jaren later, zelf ook niet doe. Mij bekruipt wel regelmatig het gevoel dat ik nooit echt geleerd heb om Bijbels verantwoord te feesten: met ziel én lichaam samen.

Vreugde vraagt om doen
Ik schrijf dit om aan te geven dat bezig zijn met vreugde en blijdschap voor ons nog niet zo eenvoudig is. Als wij feest vieren komt dat al snel zo los van God te staan dat wij ons ongemakkelijk zouden voelen als ‘Hij er opeens bij kwam’. En andersom, als wij ons op God richten gaat het snel naar ons hoofd en ons hart en raakt ons lichaam buiten beeld.

We zoeken in dit nummer de lezer te stimuleren met (meer) vreugde door het leven te gaan. Vreugde gaat over het hele leven. Het gaat over onze relaties. Over hoe we elkaar ontmoeten in de kerk en daarbuiten. Het gaat over ons samenleven in dorp of stad of op het platteland. Vreugde is een levenshouding, waar je iedere dag mee bezig mag zijn. Vreugde scheppen is feitelijk een kunst die beoefend moet worden. En hierin mogen alle zintuigen en eigenlijk ons hele lichaam meedoen. Want geest en lichaam zijn sterk aan elkaar verbonden en zelfs met elkaar verweven.

Feesten en vasten
Voor ons gereformeerde westerlingen is het lastig hier een gezonde balans in te vinden, terwijl het in het Woord van God zo natuurlijk overkomt. Zo blijft het mij in hoge mate boeien dat een van de eerste wonderen die van de Here Jezus is opgeschreven, de bruiloft te Kana is. Daar liet Hij water in wijn veranderen, op een moment dat het feest al een goed eind op weg was (Joh. 2). Als sobere Nederlander had ik het goed kunnen begrijpen als Jezus profetische woorden over ‘genoeg’ had gesproken en stoïcijns had geadviseerd op gewoon water over te gaan. Maar integendeel, Jezus voelt zich geroepen de feestvreugde te verhogen met nieuwe, veel betere wijn. Daarbij heeft hij zeker ook als doel gehad een eerste indruk van Zijn macht en majesteit achter te laten, maar Hij is daarbij de wijn en de mogelijke gevaren daarvan niet uit de weg gegaan. Overigens lezen we andersom van Jezus ook dat Hij veertig dagen en veertig nachten vastte in de woestijn (Mat. 4). Daarbij was er geen sprake van zintuiglijk en lichamelijk genot, maar juist van grote ontzegging. Feesten en vasten waren voor Jezus normale, Joodse gebruiken. Wonderlijk genoeg voelde Hij zich niet te groot in die traditie te gaan staan. Zouden wij hieruit kunnen afleiden dat een christelijk feest, voorafgaand aan een tijd van vasten, samenvallend met de lijdenstijd, geen on-Bijbelse gedachte is? Helaas, bezinning daarover is nagenoeg onmogelijk, vanwege het ontaarde feest dat carnaval heet.

Geest en lichaam samen
Wie vreugde zegt, denkt bijna automatisch dat daarvoor de omstandigheden buiten onze directe invloedsfeer ideaal moeten zijn. Dat dit niet juist is, werd in het ND van 6 feb. 2019 nog weer een keer bevestigd, met een artikel over de gelukswijzer. Deze website is recent door de Erasmus Universiteit in Rotterdam ontwikkeld. Daarop is het mogelijk de geluksbeleving van jezelf te spiegelen aan die van andere mensen. De mate waarin je gelukkig bent is te beïnvloeden door anders naar jezelf en je situatie te kijken en bewuste keuzes te maken. Zo is ook bewezen dat het in onze samenleving, met een overdaad aan zitten én eten, nodig is regelmatig te bewegen. Daardoor worden bepaalde stoffen in ons lichaam afgebroken en andere aangemaakt. Alleen al door letterlijk te bewegen kunnen gevoelens van onbehagen en gepieker afnemen. Ik weet uit eigen ervaring dat in perioden van grote stress het verleidelijk is binnen te blijven en weg te duiken in een hoek van de bank, terwijl het dan juist heilzaam is naar buiten te gaan en een lange wandeling of zware fietstocht te maken. In de wintermaanden vraagt dat extra doorzettingsvermogen. Maar wie dat doet zal ontdekken dat er daardoor weer ruimte komt in hoofd en hart. Ruimte, waarin Gods Geest weer aan het werk kan en waarin weggezonken Woorden van God weer gaan glanzen. Zonder volharding geen vreugde en geluk!

Vreugde door volharding
Iemand die dat 2000 jaar geleden ook al had geleerd, was de apostel Jakobus. Vanuit zijn persoonlijke, jarenlange omgang met de Here Jezus en direct betrokken zijn bij het lijden, sterven en opstaan van zijn Heiland, voelde hij zich geroepen de christenen van toen mee te geven dat het zelfs in perioden van verzoeking en beproeving mogelijk was met vreugde in het leven te staan. Direct aan het begin van zijn brief schrijft hij: “Acht het enkel vreugde, mijn broeders, wanneer u in allerlei verzoekingen terechtkomt, want u weet dat de beproeving van uw geloof volharding teweegbrengt. Maar laat die volharding ook volledig mogen doorwerken, opdat u volmaakt bent en geheel oprecht, en in niets tekortschiet (Jak. 1: 2-4). Want: “Zalig is de man die verzoeking verdraagt, want als hij beproefd gebleken is, zal hij de kroon van het leven ontvangen, die de Heere beloofd heeft aan hen die Hem liefhebben.” (Jak. 1: 12). Wie deze woorden als wijn over zijn tong laat rollen zal ontdekken dat Jakobus hier geen vuistregel formuleert waarmee medechristenen die verzocht worden om de oren geslagen kunnen worden. Ze zijn niet bedoeld om wie dan ook maar de les te lezen. Ze zijn bedoeld als bemoediging, voor iedereen die door een diep dal moet gaan.

Het einddoel als volmaakte vreugde
De oproep van Jakobus doet denken aan de aansporing aan het einde van de Hebreeënbrief: “Welnu dan, laten ook wij, nu wij door zo’n menigte van getuigen omringd worden, afleggen alle last en de zonde, die ons zo gemakkelijk verstrikt. En laten wij met volharding de wedloop lopen die voor ons ligt, terwijl wij het oog gericht houden op Jezus, de Leidsman en Voleinder van het geloof. Hij heeft om de vreugde die Hem in het vooruitzicht was gesteld, het kruis verdragen en de schande veracht en zit nu aan de rechterhand van de troon van God.” (Heb. 12: 1 -2). Blijkbaar had de schrijver van deze brief zelf ook ontdekt dat vreugde en geluk niet samenhangen met wat wij krijgen of hebben, maar veel meer met wat wij doen en hoe wij in het leven staan. Met een sterke focus op God als Redder en Rechter. Met een verwijzing naar het bovengenoemde plagen van mijn niet-huppelende ouders, ontdek je al gaande dat het doel van Psalm 68 niet was en is om ons op te roepen om te gaan huppelen, maar om de lof van God te zingen en over Zijn grote daden te juichen. Hij kan en wil en zal in nood, zelfs bij het naderen van de dood, volkomen uitkomst geven. Wat een vreugde is dat!

J.A. Voorthuijzen maakt deel uit van de redactie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen