Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Boekbespreking

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Boekbespreking

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Bert Loonstra, Meedenken met Paulus. Letter en Geest in de bezinning op vrouw en ambt. Uitgeverij Buijten & Schipperheijn Motief, Amsterdam 2018, € 12,95, 128 pagina’s, ISBN 978 90 5881 994 9
Pieter Niemeijer, Over zwijgteksten, scheppingsorde en Geesteswerk, Woord & Wereld 116. Uitgeverij Woord en Wereld, Haarlemmermeer 2018, € 14,95, 84 pagina’s, ISBN 978 94 91943 18 8

Twee boeken over een kennelijk (opnieuw en nu ook binnenshuis) hot item. Leggen de zwijgteksten vrouwen wel zo het zwijgen op als we (als gereformeerden) altijd gedacht hebben? Deze schrijvers menen van niet. Waarom menen ze dat Paulus wel spreekt over zwijgen, maar dat daarmee nog niet alles gezegd is over dit zwijgen in de gemeente van de 21e eeuw? Volgens collega Loonstra is dat zo vanwege de grote culturele kloof tussen Paulus’ tijd en de onze. De gedachte is dan dat Paulus door het zwijggebod verbinding maakte met zijn eigen tijd en wij in onze tijd juist een kloof creëren. Het standpunt dat onze kerken tot nu toe als Schriftuurlijk hebben aangemerkt (1998) werkt belemmerend voor de voortgang van het Evangelie. Dat werd destijds in het minderheidsrapport ook al betoogd en is daarna (en daarvoor) in allerlei kerkelijke rapporten herhaald.
Loonstra vindt dit ‘culturele’ argument een respectabele verantwoording, maar wil in dit boekje duidelijk maken waar je het recht vandaan haalt om Paulus’ argumenten voor tweederangs te verklaren en aan zijn intentie, namelijk de voortgang van het evangelie prioriteit te geven. Naar die conclusie werkt het boekje dus toe: Paulus’ uitspraken over de positie van de vrouw zijn betrekkelijk, in die zin ‘dat ze geldig zijn omdat en voor zover ze dienstbaar zijn aan de voortgang van het evangelie’. Om daar te komen, moeten we Paulus niet naspreken, maar met hem meedenken. Dat meedenken brengt ons volgens Loonstra bij de (absolute) tegenstelling die Paulus maakt tussen letter en Geest (2 Korinthe 3). Dat is dé ontbrekende schakel geweest in alle betogen van de voorstanders van de vrouw in het ambt; het is het verlangen van de schrijver om dat aan te tonen. De voorschriften ten aanzien van de positie van de vrouw in de gemeente vallen dan onder de ‘externe autoriteit’ van de geschreven wet als ‘de letter’. Het tijdperk van de wet is echter voorbij, we leven nu onder de dienst van de Geest. Daarmee is de zaak rond: de Geest stelt deze letter (lees: de bepalingen over de vrouw) terzijde – en wij dienen dat dus ook te doen – ten dienste van het evangelie. De tegenstelling letter-Geest dient dus als sleutel in het slot van de deur om toegang te verlenen aan de vrouw in het ambt (zij het dat Loonstra nog aarzelt bij de vrouwelijke predikant).|

Naar mijn stellige overtuiging past deze sleutel niet in het slot. De tegenstelling die Paulus maakt tussen ‘letter en Geest’ is een heilshistorische aanduiding en ‘letter’ valt niet samen met ‘wet’ en evenmin ‘Geest’ met ‘Evangelie’. Het woordje ‘wet’ schept voortdurend verwarring in het hele betoog, mede doordat het nu eens voor de Torah gebruikt wordt en dan weer voor externe, autoritaire regels die vervreemdend werken. De keuze die gemaakt wordt inzake vrouw en ambt blijft toch gebaseerd op iemands visie op de huidige cultuur en op het antwoord op de vraag of de Bijbel haaks mag staan op de huidige culturele visie op de man-vrouw-verhouding.

Een heel andere manier van schrijven en denken treffen we aan in het tweede boekje, van de hand van de vrijgemaakte emerituspredikant van Rijnsburg. Dit boek heeft het karakter van de beschrijving van een persoonlijke speurtocht naar de mogelijke betekenis van met name de zogenaamde zwijgteksten. De ontdekking die de schrijver heeft gedaan is dat wat hij altijd aangenomen had als dé betekenis, te wijten was aan zijn leesbril. Nu hij met andere ogen leest, blijken de teksten geen belemmering te zijn voor het toestemming geven aan de vrouw om de kerken te dienen als ouderling, ook niet als voorganger.
Ik denk dat ook dit boekje in het voortgaande gesprek betrokken moet worden, juist als we de ‘ontdekkersvreugde’ van de schrijver niet meemaken. Opvallend is dat bij allerlei hedendaagse discussies (vrouw en ambt, homoseksuele relaties, omgaan met onderlinge verschillen) Handelingen 15 een ‘kroongetuige’ is, evenals de oude en te betwisten parallel met het denken en spreken over slavernij. Deze boekjes kunnen in ieder geval het verlangen opwekken om je te laten lezen door het Woord, het gebed om een ontvangend hart dat een bepaalde gevoeligheid ontwikkelt om te luisteren.

Prof. dr. M.J. Kater is hoogleraar praktische theologie aan de TUA


W. Verboom, De Dordtse Leerregels. Een hertaling. Uitgeverij KokBoekencentrum, Utrecht 2018, € 12,99, 112 pagina’s, ISBN 978 90 239 5535 1
In dit boekje heeft dr. W. Verboom dit belijdenisgeschrift uit 1619 (dit jaar is het dus 400 jaar geleden dat het gereedkwam) hertaald en voorzien van kanttekeningen. In de Dordtse Leerregels staat de leer van de uitverkiezing centraal en wordt de leer van de Remonstranten bestreden. De inhoud van de Dordtse Leerregels is ook vandaag nog steeds van groot belang, maar wordt mede vanwege het archaïsche taalgebruik en de lange zinnen vaak als moeilijk toegankelijk ervaren. Daarom kan deze vertaling haar nut hebben. Het zou immers schadelijk zijn als de inhoud van de Dordtse Leerregels niet meer ter harte genomen wordt. Goed zicht op het volstrekte genadekarakter van het Evangelie geeft een mens zekerheid. Hopelijk kan deze mooie hertaling daaraan dienstbaar zijn.

H.K. Sok, Opperdoes

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 maart 2019

De Wekker | 24 Pagina's

Boekbespreking

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 maart 2019

De Wekker | 24 Pagina's