‘Ik hoop dat we voor een scheuring bewaard blijven’

Op D.V. 12 november start de eerste vergaderweek van de generale synode. Ziet u ertegen op?

“Nou, op zich ben ik een opgewekt mens en sta ik met vertrouwen in het leven. Maar om verschillende redenen toch wel, hoor. Ik deed dit niet eerder. Als preses heb je een vrij technische taak en niet zo veel eigen inbreng. Misschien hebben ze mij daarom wel gekozen,” zegt ds. Schenau met een lach.

“Ik denk dat de samenstelling van deze synode nog meer een afspiegeling is van het kerkelijk leven dan eerder. Dat is mooi, maar zullen we elkaar verstaan en kunnen vinden? Als alle broeders hun positie maar kennen en weten dat ze daar niet zitten als vertegenwoordiger van hun plaatselijke kerk, laat staan van hun eigen particuliere opvatting. Ze zitten er met last en macht namens een kerkelijke vergadering met het oog op het geheel van de kerken. Dan zal er in de synode een geest zijn van het goede zoeken voor het geheel. Daar hoop ik op.”

Onder druk

Verkeert de CGK in een crisis, zoals ds. Buijs liet doorschemeren?

“Ook ik ben geneigd die vraag met ‘ja’ te beantwoorden. Er zijn vaker perioden van spanning geweest. Maar het is nieuw dat we nu te maken hebben met kerkenraden die een weg gaan, die feitelijk een breuk met het kerkverband in lijkt te houden. Dat zet de zaak onder grote druk. Tegelijkertijd moet zo’n term ‘crisis’ niet een eigen dynamiek krijgen. Doe wat je als synode moet doen, in getrouwheid aan en afhankelijkheid van God. En hoe het dan verder zal gaan, dat zal wel blijken.”

Vrouw en ambt is het meest zwaarwegende agendapunt, toch?

“Maar er is meer! Er is zoveel goeds in de kerken, zoveel zegen die vreugde geeft. Als je de rapporten doorneemt, op missionair vlak, in de richting van jongeren, de handreikingen voor kleine kerken … Ik hoop dat niet alles ondergesneeuwd raakt door dat ene punt. Maar het is wel waar dat het op deze synode het punt is dat de grootste spanning geeft met wat ons kerkelijk samenleven fundeert.”

Het gaat in de discussie over vrouw en ambt enerzijds vooral om hermeneutiek (de Bijbelse onderbouwing) en Schriftgezag, en anderzijds over afspraken, synodebesluiten uit 1998 en het ondertekeningsformulier. Wat is bepalend en doorslaggevend?

“Op zichzelf is dat geen tegenstelling. We zijn samen een kerkverband op een bepaalde basis: Schrift, belijdenis en kerkorde. Dat leidt op concrete punten tot visies en afspraken. Ambtsdragers verbinden zich daaraan met het ondertekeningsformulier. Primair aan een leidinggevende taak in hun eigen gemeente, maar in afgeleide zin ook aan ons verband van kerken. En het is toch een zegen om samen na te denken over dingen die gewoon te ingewikkeld zijn voor een kerkenraad?

Zo is er ook op het punt van vrouw en ambt in de loop van de tijd studie geweest en een besluit genomen. Natuurlijk kon dat besluit alleen genomen worden op basis van een diepgaande Schriftstudie. Dat was in 1998. Daarbij speelde de hermeneutiek een belangrijke rol. Maar onder dat besluit schaart zich dan elke plaatselijke kerkenraad. Tenzij en totdat we mogelijk ook weer in gezamenlijkheid op een bepaald moment zeggen: Maar we hebben dat toch niet goed gezien. Op basis van nieuwe inzichten: exegetische, hermeneutische of kerkrechtelijke. Dus in die zin liggen Schriftgezag en Schriftverstaan, belijdenis, kerkorde en de ondertekening van een verbindingsformulier in dezelfde lijn.”

Lokale gemeenten

In de gemeenten van IJmuiden en Nieuwegein is ‘vrouw en ambt’ al een feit. Daarmee wordt dus gezondigd tegen het ondertekeningsformulier, waarin staat dat je je aan de kerkorde en gezamenlijke afspraken moet houden.

“Ja, als je dat zo wilt zeggen.”

En in Arnhem, Hilversum, Nijmegen, Den Haag en in nog wel meer gemeenten speelt dit ook.

“Naar verluidt.”

Die samenwerkingsgemeenten geven aan dat zij de opbouw van het plaatselijk kerkelijk leven belangrijker vinden dan kerkelijke afspraken.

“Maar kerkelijke afspraken willen die opbouw juist dienen. Dat moet een synode dus ook voor ogen houden. Ik wil overigens wel de vraag stellen of het helemaal eerlijk is om alleen samenwerkingsgemeenten te verwijten dat ze dit argument aanvoeren. Bijvoorbeeld voor het gesloten houden van kansels wordt datzelfde argument van de opbouw van de plaatselijke gemeente aangevoerd. Ook dat doet af aan onze gezamenlijkheid, al jarenlang.”

Neemt u het de gemeenten van IJmuiden en Nieuwegein kwalijk dat ze niet gewacht hebben op de synode-uitspraak?

“Wie ben ik? Ik respecteer elke kerkenraad, maar ik betreur het wel. Ik weet dat in andere kerkverbanden, waaruit zo’n samenwerkingsgemeente mede is samengesteld, andere afspraken gelden. Maar ook daar zijn afspraken voor hoe dat dan hoort te gaan. Het zou van kerkelijk besef en loyaliteit getuigen als er gewacht wordt op een uitspraak van een christelijke gereformeerde synode, die de spanning van het uiteenlopen van kerkelijke besluiten zeker mee laat wegen.”

Wat moeten de classes Haarlem en Utrecht nu doen?

“Het is waar dat het nu bij deze classes ligt. Ik kan me voorstellen dat classes die hiermee worden geconfronteerd, afwachten wat er uit de synode komt. Als een classis wil blijven bij wat in onze kerken is afgesproken, kun je spoedig in de sfeer geraken van: Kunnen wij de geloofsbrieven van zo’n kerkenraad nog wel aanvaarden? Stel dat een classis zegt: Dat kan niet meer. Of dat de ene classis dat wel zegt en de andere niet. Dan heb je een breuk. Dat is nogal wat.”

Verwante kerken

Ziet u in de hermeneutiek, zoals die in 1998 bepalend was, nog speling?

“Dat is een vraag naar mijn persoonlijke opvatting en daar wil ik hier voorzichtig mee zijn. Maar dat het een moeilijk punt is, mag duidelijk zijn. In andere kerken, waarmee we ons verwant voelen en samenwerken, is inmiddels ook studie verricht naar dat onderwerp. Daar zegt men meer ruimte te zien op basis van dezelfde gereformeerde Schriftbeschouwing. Dat wringt met wat er in onze kerken in 1998 is gezegd. Daar zal onze synode zich over moeten buigen. Ik hoop en bid dat de synode een weg vindt in trouw aan de waarheid en dat we voor een scheuring bewaard blijven.”

De Gereformeerde Bond in de PKN is voor pragmatisme, want de kerk als lichaam van Christus mag je niet scheuren. Kunnen we in de CGK ook een pragmatisch gedogen verwachten? “Dat zijn geen Bijbelse woorden. Niemand mag uit zijn op het scheuren van de kerk. Het zou geweldig verdrietig zijn als dat gebeurde. Ik zou het echt een ramp vinden. Maar het treft mij wel als Paulus in 1 Korinthe 1 de vraag stelt: Is het lichaam van Christus gedeeld? Dat mag niet. En tegelijkertijd houdt hij met hetzelfde woord ‘schisma’ in 1 Korinthe 11 de mogelijkheid van scheuring open als het om gehoorzaamheid aan de waarheid gaat. Je mag er nooit op uit zijn. En het is verschrikkelijk als het gebeurt. Maar als het om trouw blijven aan de waarheid gaat, is het soms onvermijdelijk. Dat hebben we ook gezien in de Reformatie zelf.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen