GEMEENTELIJK RAMPENPLAN

door E. van Voorden burgemeester van IJsselmuiden

Toen begin dit jaar in het Nederlands-Duits grensgebied een aanvariag tussen twee schepen plaatshad, waardoor bijna 2 ton styreen in het water van de Rijn terecht kwam, hield dat een wezenlijke bedreiging in voor de veiligheid en de gezondheid van de bewoners van het grensgebied.

Aangeraden werd motoren stil te zetten en ramen en deuren gesloten te houden.

Wettelijke regeling

Wanneer men zoiets leest dan rijst de vraag 'welke maatregelen moet c.q. kan de overheid (gemeente, provincie) nemen in geval van een dergeHjke calamiteit'.

In veel gemeenten hebben de colleges van burgemeester en wethouders een zgn. rampenplan vastgesteld. De bevoegdheid tot het vaststellen van een dergeUjk plan kan worden teruggevonden in o.a. artikel 219 van de Gemeentewet, dat luidt: — Handhaving openbare orde - In geval van oproerige beweging, samenscholing of andere stoornis der openbare orde of van ernstige rampen, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, is de burgemeester bevoegd alle bevelen, die hij ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gemeen gevaar nodig acht, te geven.

Voorts kan die bevoegdheid worden teruggevonden in de artikelen 220 en 222 van de Gemeentewet, de artikelen 35, 44, lid 1, 45, 46, 47 en 48 van de Politiewet en tenslotte nog in de artikelen 2, 3 en 27 van de Wet Verplaatsing Bevolking. Op grond van deze artikelen kan c.q. moet het college van burgemeester en wethouders een zgn. rampenplan vaststellen.

De doelstelling van een dergelijk plan is het komen tot snelle en doeltreffende bestrijding van de gevolgen van rampen in vredestijd.

In zo’n plan worden definities gegeven inzake rampen, hulpverlening, beleidscentra, bevoegd gezag, etc.

Verantwoordelijkheid van de burgemeester

De burgemeester heeft de algehele leiding bij de bestrijding van de gevolgen van een ramp en draagt de verantwoordeHjkheid, zulks met inachtneming van de aanwijzingen, neergelegd in de provinciale coördinatieregeling rampenbestrijding in vredestijd.

Zodra een mededeling wordt ontvangen van een ramp of een dreigende ramp wordt de burgemeester onmiddellijk ingelicht.

Op grond van de aard of de omvang van een ongeval of gebeurtenis in zijn gemeente besUst de burgemeester, zonodig in overleg met de Commissaris der Koningin, of er sprake is van een ramp, die op grond van artikel 37 van de Wet Bescherming Bevolking als zodanig door de Kroon wordt aangemerkt; alsdan treedt het rampenplan in werking. Door de burgemeester wordt eveneens bepaald, wanneer een rampsituatie als beëindigd kan worden beschouwd. In geval van een ramp worden door of namens de burgemeester de parate hulpdiensten naar het rampterrein gedirigeerd, indien zulks nog niet is geschied; er wordt een commandant rampterrein aangewezen; het rampterrein wordt van de buitenwereld afgesloten voor anderen dan leden van hulpverlenende diensten en de beleidsstaf wordt in het beleidscentrum bijeengeroepen.

Ook ten tijde van een als in de aanvang genoemd voorval zal op grond van deze bevoegdheid, zonodig in overleg met de Commissaris der Koningin, handelend moeten worden opgetreden.

Nieuwe wettelijke regelingen

Thans is in de Tweede Kamer een wetsontwerp inzake rampenbestrijdingsplannen (ontwerprampenwet 1980) aanhangig gemaakt. Hierin wordt door de centrale overheid niet alleen een wijziging van de huidige gemeentelijke/provinciale plannen in het kader van rampenbestrijding beschreven, maar wordt ook niet meer zozeer de burgemeester doch de gehele gemeenteraad verantwoordelijk gemaakt voor de vaststelling van een rampenplan.

Bovenbedoeld kader omvat schema's voor de coördinatie van de inzet van diensten en personen, voor een waarschuwingsplan en een evacuatieplan, voor de opvang en verzorging van slachtoffers en tenslotte voor de bevoorrading van de met de rampenbestrijding belaste diensten en organisaties.

Het is de burgemeester die de vorengenoemde plannen bij een bijzondere situatie in werking

moet stellen en daaraan voorafgaand dus moet beoordelen of een bijzondere gebeurtenis het karakter van een ramp heeft.

Daarnaast heeft de burgemeester als portefeuillehouder van de aan de aparte diensten gebonden gemeenteÜjke taken de plicht om te zorgen dat de krachtens het wetsontwerp verlangde planning ook gerealiseerd wordt.

Dat betekent dus zowel een doe-taak als een taak voor het stimuleren en coördineren van erg veel papierwerk binnen de gehele organisatie.

Zowel aan de voorbereiding van een rampenplan als aan de bestrijding van de gevolgen van een ramp zitten bovengemeentelijke aspecten. Het eerdergenoemde wetsontwerp kan nabuurburgemeesters verpÜchten gezamenlijk een rampenbestrijdingsplan op te stellen.

Een ander aspect van de bovengemeentelijke invloed is het samenspel met de Commissaris der Koningin bij een ramp van meer dan plaatselijke betekenis. In dat geval heeft men ook te maken met aanwijzingen vanwege de Commissaris der Koningin.

Kritiek op wetsontwerp

Op de ontwerpwet (in februari 1980 bekendgemaakt) is door de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten op diverse onderdelen gereageerd.

Een en ander is terug te vinden in 'de Nederlandse Gemeente' dd. 4 juli 1980. Naast een aantal positieve opmerkingen (onderkend wordt een van de Gemeentewet afwijkinende verhouding tussen de bevoegdheden van het college van burgemeester en wethouders — dat een vrij vergaande zorgpUcht krijgt voorgeschreven — en van de burgemeester — wiens spilfunctie in deze uitdrukkelijk wordt bevestigd —, worden ook een aantal kritische opmerkingen gemaakt. Zo mist men — met het oog op (rechts)gevolgen — een bepaling dat de burgemeester, die moet vaststellen dat er van een ramp sprake is, de plannen in werking stelt. Verder vraagt men zich af, wat het nut is van het voorgestelde provinciaal coördinatieplan en wijst men de voorgestelde rampenraad af.

Tenslotte vraagt men zich af hoe de financiële vertaüng van het wetsontwerp zal zijn.

Noodzaak van rampenplan

Door deze bescheiden bijdrage heb ik getracht u wat inzicht te geven in de organisatie van de rampenplannen en de taal van de gemeente in de bestrijding van rampen. Het is mij bekend, dat er gemeenten zijn, die bhjkbaar nog niet zijn toegekomen aan een rampenbestrijdingsplan.

Echter, zeker in onze huidige maatschappij, waarin we te maken hebben met vervoer over water en wegen van gevaarUjke stoffen en met fabrieken die werken met giftige stoffen, is het noodzakelijk, dat de gemeenten voldoende maatregelen treffen ter voorkoming van onverwachte situaties ten tijde van een ramp.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen