Forum

Devaluatie van Prinsjesdag

In artikel 65 van de Grondwet wordt melding gemaakt van 'Prinsjesdag': 'Jaarlijks op de derde dinsdag van september (...) wordt door of namens de Koning in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal een uiteenzetting van het door de regering te voeren beleid gegeven'. Dit artikel kreeg in hiet verleden zo'n vertaling, dat er weinig tot niets van de kabinetsplannen voor het volgende begrotingsjaar vóór Prinsjesdag uitlekte.

Het was aan de Koningin om die plannen in de Troonrede uiteen te zetten en aan de Minister van Financiën om daarna de Rijksbegroting met de daarbij behorende Miljoenennota te overhandigen aan de voorzitter van de Tweede Kamer in een korte vergadering van dit Huis. Mede hierdoor werd door iedereen, die belang had of betrokken was bij, respectievelijk belangstelling had voor het regeringsbeleid. Prinsjesdag een mijlpaal in het parlementaire jaar.

Het is opmerkelijk dat met deze, toch niet bepaald zinloze, traditie door het kabinet-Lubbers steeds meer wordt gebroken. Steeds meer wordt de befaamde komkommertijd in de nieuwssfeer, de zomermaanden dus, gebruikt om iets of veel van de plannen voor het volgende begrotingsjaar vast in de openbaarheid te brengen. Juist door die komkommertijd is er de garantie dat de nieuwsmedia volop, ja bijna overdadig, aandacht aan deze plannen besteden.

Vooral het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur was in de afgelopen zomer buitengewoon openhartig. Die openhartigheid werd door het Tweede Kamerlid voor het CDA, dr. A.G.W.J. Lansink in het ABOP-orgaan 'Het Schoolblad' van 16 september 1987 aangeduid als een 'prijzenswaardige openheid'. Wellicht moet deze opmerking als niet goed doordacht worden afgedaan, maar het is toch tekenend dat ook een lid van het Parlement meedoet aan de devaluatie van Prinsjesdag.

Zoals hiervoor geschreven: Juist het kabinet-Lubbers, dat in ander opzicht toch laat merken te hechten aan enige traditie en goede omgangsvormen, laat duidelijk blijken steeds minder waarde toe te kennen aan Prinsjesdag. Heel duidelijk kwam dit, naast de van de zomer uitgelekte, respectievelijk aangekondigde voornemens in het kader van bezuinigingen - in Haags jargon: ombuigingen ge­ noemd - tot uitdrukking in de, wat ik als 'alternatieve troonrede' van de secretaris-generaal van Economische zaken, prof. dr. F.W. Rutten zou willen aanduiden.

Na verkregen goedkeuring van zijn minister, dr. R.W. de Korte, zoals later bleek, hield Rutten ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar 1987/1988 bij de Rijksuniversiteit Limburg in Maastricht op 7 september jl. een verhaal, waarvan een gedeelte zo zou kunnen worden ingepast in de Troonrede, die onze koningin acht dagen daarna uitsprak en daarin niet zou hebben misstaan. Ruttens toespraak had weinig met het academisch jaar, weinig met de Rijksuniversiteit Limburg en veel met de positieve ontwikkeling in 's lands economie te maken.

Wat is nu het gevolg van zo'n manier van handelen? Dat de koningin op Prinsjesdag in haar Troonrede tot de verenigde vergadering van de Staten-Generaal eigenlijk weinig nieuws meer vertelt. Dat nu is een kwalijke zaak. In feite wordt de positie van Hare Majesteit hierdoor ondermijnd. Zij kondigt veelal al bekende plannen aan en spreekt over voornemens, die 'in het veld' al enige tijd onderwerp van beraad, gesprek en onderhandeling zijn.

Als dan ook nog een secretaris-generaal 'zijn' visie op de economische ontwikkeling geeft, blijft er nauwelijks méér over voor de koningin, dan de 'rol' van folkloristisch ornament. Door deze folklore mag het parlementaire bedrijf zich dan voor één dag koesteren in de monarchale zon. Uit wellevendheid, uit eerbied voor het ambt van de Koning(in), uit respect voor de huidige vorstin is het noodzakelijk deze ontwikkeling in te dammen, ja zelfs terug te draaien.

Dan krijgt Prinsjesdag weer de functie, waarop deze krachtens de Grondwet recht heeft. Maar, wat belangrijker is: dan wordt recht gedaan aan de positie van de Koningin, die namens haar ministers (dienaren) een uiteenzetting geeft van het door de regering te voeren beleid; een uiteenzetting, waarnaar Staten-Generaal en andere belangstellenden met ingehouden adem zullen luisteren, omdat het nieuws bevat, echt nieuws.

* De heer P. van den Breevaart is onderwijsredacteur bij het Reformatorisch Dagblad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen