Autogebruik en milieu

door drs. M.P. Slootweg

De grote mobiliteit van de Nederlandse burger stelt de overheid voor grote problemen. De heilige koe die maar moeilijk van de v\/egen kan worden verdrongen, brengt geluidsoverlast, luchtvervuiling, huizenhoge schroothopen, horizonvervuiling en nog meer kwalijke zaken teweeg. Links heeft zich in voorgaande jaren beijverd voor het openbaar vervoer en alternatieve energie, rechts deed alsof de andere zijde van de Kamer met windmolentjes liep. Maar intussen dwingen de files, die de flltsendsnelle yuppies van vandaag tijd kosten en serieuze zakenlieden ophouden, tot bezinning op de mobiliteit van Jan en Alleman. Iedereen kan het zich veroorloven om een auto te rijden. En een ieder die het zich niet kan veroorloven financiert.

De verzekeraars lijden verliezen en verhogen de premies, vooral in de Randstad. De minister van Verkeer en Waterstaat overweegt om de wegenbelasting te verhogen. Daarnaast wil zij particulieren stimuleren om tunnels aan te leggen in de Zaanstreek, waarvan het gebruik zal moeten worden betaald via elektronische tolheffing. Na de problemen rond de studiefinanciering van haar collega Deetman heeft de minister kennelijk nog steeds het volste vertrouwen in de techniek en de snelle jongens van de informatica. Mocht dat vertrouwen in deze goedbetaalde krachten worden beschaamd, dan valt dat niet onder haar verantwoordelijkheid, want de tolheffing is dan immers geprivatiseerd. Of het een kenmerk van goed bestuur is om de moeilijkheden op het bedrijfsleven af te schuiven, dat voor een zware en impopulaire taak wordt gesteld, is de vraag.

Zijn we op de goede weg? De files worden opgelost met extra tunnels, extra viaducten, extra wegen, extra rijstroken en de milieuvervuiling gaat onverminderd door. Schieten we niet aan ons doel voorbij als we stikken in onze mobiliteit?

Omdat Jan Doorsnee als rechtgeaarde Nederlander nu eenmaal alleen tot andere gedachten is te brengen als er geld aan te pas komt, zoeken we ons aanknopingspunt voor een gecombineerde oplossing van de zure regen en filevorming bij de kosten.

Het autogebruik brengt constante en variabele kosten met zich mee. De verzekering is niet afhankelijk van het aantal gereden kilometers, maar van de nieuwwaarde, zodat de premie als constante kosten moeten worden gezien. De wegenbelasting hangt af van het gewicht van de auto en staat dus eveneens vast. De afschrijving van de auto wordt duidelijk als we de richtlijnen van de ANWB volgen. Afschrijving op auto's is afhankelijk van de ouderdom en het aantal gereden kilometers en is dus deels als constant en deels als variabel te beschouwen. Grote beurten vinden plaats hetzij om een bepaald aantal kilometers, hetzij om een zekere tijd. De brandstof is het duidelijkste voorbeeld van variabele kosten. Daarmee is duidelijk dat de constante kosten zeer groot zijn en bij een gering gebruik sterk overheersen. Veel mensen gebruiken hun auto voor het woon-werkverkeer en aangezien ze betrekkelijk dichtbij hun werk wonen, blijft het aantal kilometers beperkt. Maar hoe minder men rijdt, hoe zwaarder de constante kosten drukken. De sterke nadruk op de vaste kosten leidt er toe dat veel mensen voor kleine afstanden de auto gebruiken 'omdat die er toch staat' en ze hun wegenbelasting, verzekering en grote beurt immers toch moeten betalen, of ze hem nu veel of weinig gebruiken. Men weegt de variabele kosten en het grotere gemak van de eigen auto af tegen de kosten en het ongemak van het openbaar vervoer. En deze vergelijking moet bijna wel in het nadeel van het openbaar vervoer uitvallen.

De oplossing ligt kennelijk niet in het verhogen van de wegenbelasting als vaste kostenpost. De nadruk moet worden verschoven van de constante naar de variabele kosten. Dit is mogelijk door de wegenbelasting af te schaffen en de inkomstenderving van de overheid te compenseren met een hogere accijns op brandstoffen voor de auto.

Dit heeft een aantal voordelen boven het huidige stelsel.

- Fraude bij de wegenbelasting is uitgesloten, want iedereen die brandstof voor een auto nodig heeft, betaalt automatisch zijn bijdrage en er hoeven geen ambtenaren te worden ingezet om de fraude op dit gebied te bestrijden. Dit kan natuurlijk alleen als deze maatregel internationaal wordt genomen.

- De administratie van de accijns bestaat al en die van de wegenbelasting kan worden afgeschaft.

- De privacy van de burgers wordt niet aangetast door elektronische tolheffing bij tunnels en wellicht ook elders.

- De nadruk ligt niet meer op de constante kosten en de mensen zullen nu worden gedwongen tot een zuiverder afweging van de variabele kosten

van het autoverbruik en de kosten van het openbaar vervoer, dat dan een eerlijke kans krijgt. Het gebruik van de auto wordt bepalend voor de kosten en niet, zoals nu, het bezit. Nu zijn de variabele kosten alleen bepalend als je erg veel rijdt en wordt dus het gebruik gestimuleerd.

- De vervuiler betaalt en wordt zich beter bewust van de gevolgen voor het milieu van zijn vervoer.

- Door het verminderde autogebruik dat hiervan het gevolg zal zijn, wordt filevorming verminderd en het milieu gespaard.

- Doordat de nadruk op de brandstofkosten wordt gelegd, zal er de autofabrikanten alles aan gelegen zijn om het verbruik te verminderen. Dat brengt met zich mee dat de zure regen, voorzover die is veroorzaakt door het autogebruik, nog verder wordt teruggedrongen.

Als men het woon-werkverkeerten koste van (bijna) alles weer wil terugdringen, kan de aftrekpost voor de belastingen worden afgeschaft.

Het beleid moet zich niet richten op het asfalteren van geheel Nederland en evenmin op het afschuiven van mislukkingen op het bedrijfsleven (dat de bui al ziet hangen en nauwelijks bereid is de tunnels te financieren), in het aantasten van de privacy van de burgers en het creëren van een ongekende administratieve rompslomp. De moraal van het verhaal: schaf de wegenbelasting af en verhoog de accijnzen op brandstoffen voor auto's.

Het jongste uitvinding van onze actieve en inventieve minister van Verkeer, Waterstaat en Public Relations is de Shuttle, een comfortabele manier van collectief vervoer, toegespitst op de wensen van de klant. De passagiers worden nagenoeg afgehaald en thuisgebracht, de koffie is bruin, de krant ligt klaar en voor muziek wordt gezorgd. De snelheid is gewaarborgd doordat op gezag van de minister van Verkeer en Waterstaat de hand wordt gelicht met de verkeersregels waar dat maar mogelijk lijkt. Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de minister in het belang van de economie probeert in het verkeer een anarchie te organiseren. Vrijheid blijkt het best te gedijen als gebondenheid het samenleven mogelijk maakt. Onze liberale minister zal er goed aan doen de gevolgen van dit experiment nog eens goed in ogenschouw te nemen. Als de Shuttle alleen gebruik maakt van de busbaan en niet van de vluchtstrook kan hij een welkome aanvulling op het openbaar vervoer betekenen en vooral: een voortreffelijk alternatief voor de auto.

Milieu, verkeer en gezondheid zijn er bij gebaat als voor de korte afstanden de fiets weer wordt gepropageerd.

Fiets, Shuttle en openbaar vervoer zijn een voortreffelijke vervanging van een duurder wordende auto. We moeten de auto voortaan laten staan als we hem niet echt nodig hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen