Boekbespreking

Vrouwen over vrouwen

De discussie over de plaats van de vrouw duurt voort binnen de SGP. Binnen de SGP zorgde deze discussie al voor de nodige publicaties. Geheel onafhankelijk van deze partij-politieke discussie, zien ook andere geschriften over de taak en plaats van de vrouw in gezin en maatschappij het licht. De Bond van Nederlands Hervormde Vrouwenverenigingen op Gereformeerde Grondslag heeft ter gelegenheid van haar 40-jarig bestaan een boek uitgegeven met de titel Geroepen als vrouw. Het beleefde inmiddels de tweede druk.

Negen vrouwen leverden elk een bijdrage aan dit boek. Met elkaar beschrijven zij een groot aantal aspecten van het leven van de vrouw in de hedendaagse Europese maar ook Afrikaanse samenleving. Na een inleiding volgen exegetische bijdragen, daarna een hoofdstuk over de vrouw in de Afrikaanse cultuur. Vervolgens een drietal hoofdstukken die verschillende stadia en omstandigheden in het leven van de vrouw representeren: de jonge gehuwde vrouw, de niet gehuwde vrouw en de oudere gehuwde vrouw. Het boek sluit af met twee hoofdstukken waarin nog eens de plaats van de vrouw in de gemeente en het eigen leven van de vrouw ter sprake komen. Aan het eind van elk hoofdstuk worden vragen gesteld, zodat het boek zeer bruikbaar is voor het verenigingswerk.

De eerste kennismaking met het boek laat al direct een bepaalde indruk achter. Dat geldt zowel voor de buiten-als de binnenkant. Het boek heeft een fleurige kaft. De frisse buitenkant van het boek toont vrouwen van verschillende leeftijd, die zich met evenzovele verschillende activiteiten bezighouden. Er vormt zich op grond van de buitenkant al direct een oordeel over de inhoud. Twee van de zes afgebeelde vrouwen zijn jong en spelen met kinderen. Eén jonge vrouw is als verpleegster werkzaam, één betrekkelijk jonge vrouw bedient het toetsenbord van de computer en de vergrijsde vrouw op de voorzijde komt aandragen met een blad met koffie en limonade. De enige vrouw, die niet direct actie onderneemt heeft twee wat dikkere boeken in haar handen. Zij begeeft zich kennelijk op het pad van bijbelstudie.

De eis dat buiten-en binnenkant niet met elkaar in strijd dienen te zijn, wordt geen geweld aangedaan. Ook de inhoud oogt bij eerste kennismaking fris. Het boek is gemakkelijk leesbaar, toegesneden op de doelgroep. De bijdragen zijn vlot geschreven met een duidelijk persoonlijk accent. Dat maakt het boek erg plezierig leesbaar.

De relatie tussen buiten-en binnenkant heeft ook een inhoudelijke kant. De buitenkant doet vermoeden dat aan de maatschappelijke activiteiten van de vrouw in het boek enige beperkingen zullen worden opgelegd. Dit aspect interesseert ons natuurlijk bovenmate, gezien de discussies binnen onze partij. Met name is het dan van belang welke antwoorden in het boek gegeven worden op grond van de Schrift (hoofdstuk 2 en 3).

In de inleiding geven de huidige en de vorige presidente van de Bond wat dat betreft al een schot voor de boeg (p. 12). Zij stellen dat de vrouw haar gaven mag ontplooiien, maar dat wanneer er een gezin gesticht wordt en zeker als er kinderen komen, dit de eerste plaats heeft. Het uitstel tot het krijgen van kinderen constateren de beide vrouwen helaas ook in eigen kring (p. 14). Het boek wil richting geven aan het leven van vrouwen in de huidige tijd in onderworpenheid aan de Schrift (p. 16).

De basis wordt gelegd in de hoofdstukken 2 en 3, waarin respectievelijk de oud-testamentische en nieuw-testamentische gegevens aan de orde komen. In hoofdstuk 2 wordt gesteld dat man en vrouw niet gelijk zijn hetgeen betekent dat voor sommige taken alleen mannen in aanmerking komen terwijl andere taken voor vrouwen weggelegd zijn (p. 22). Het "hulpe"-zijn van de vrouw wordt getypeerd als een ondergeschiktheid. Onderdrukking is niet bedoeld (p. 24). In dit verband is ook van belang wat "onderdanigheid" inhoudt. Het betekent volgens de auteur dat vrouw en man hun plaats weten. Dat houdt in dat de vrouw de man de voorrang geeft. Zij doet dit vrijwillig, want alleen zo, wanneer de juiste plaatsen worden ingenomen, kan er sprake zijn van eenheid (p. 25).

In de discussie over de positie van man en vrouw speelt ook altijd de culturele bepaaldheid van de visie daarop een rol. Over de culturele invloed op de verdeling van taken tussen man en vrouw zegt het boek interessante dingen. Het ontbreken van priesteressen in Israël is duidelijk afwijkend van de omringende culturen. Deze lijn wordt door de auteur doorgetrokken tot in de nieuw-testamentische tijd (p. 35/36). Dit neemt niet weg dat vrouwen actief betrokken waren bij de bouw van de tabernakel, bij de eredienst in de tempel en er waren zelfs vrouwen als profeet (p. 39). Het eindoordeel van de auteur is dat man en vrouw ieder hun eigen taak hebben in gezin en maatschappij. Hier wordt niet in absolute termen gesproken, maar wel in termen van prioriteiten. De vrouw heeft in de eerste plaats haar taak in het gezin dat een basale functie vervult. Vervolgens kan zij iets betekenen voor de maatschappij. Bij de man ligt dit net andersom (p. 40-42).

1 Korinthe 11 heeft zowel zeggingskracht voor huwelijk en gezin als voor de maatschappij. Paulus is hiermee aan geen enkele cultuur gebonden, maar oriënteert zich op de twee openbaringsbronnen: Schrift en schepping (p. 53-54). "Gehoorzaam" en "onderdanig-zijn" betekent ook in het Nieuwe Testament dat de vrouw aan de man de leiding overlaat. Zo is ook het feit dat in het Nieuwe Testament van diakonessen sprake is, geen reden vrouwen de leiding door middel van het ambt in het diakonale werk toe te kennen. Vrouwen hadden geen beleidsfuncties in het diakonaat (p. 57-59).

De vraag naar de mate waarin vrouwen maatschappijk actief kunnen zijn, wordt verder niet expliciet aan de orde gesteld. Het komt nog wel enkele keren ter sprake, maar dan meer in een persoonlijk relaas. Zo beschrijft een jonge moeder in hoofdstuk 5 hoe zij er toe kwam voor haar gezin te kiezen en het werk daarvoor op te geven, hoewel zij het parttime werken door de vrouw niet afwijst (p. 100). In de bijdrage over de niet gehuwde vrouw beschrijft de auteur dat veel niet gehuwde vrouwen een spanning ervaren tussen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en hun positie in de kerkelijke gemeente. Zij vraagt zich af of het niet mogelijk is aan vrouwen bestuurlijke taken te geven buiten de ambten om. Duidelijk wordt onderscheid gemaakt tussen gehuwde en niet gehuwde vrouwen als de vraag wordt gesteld: "Wordt het in onze kring enigszins verwacht en geaccepteerd dat niet gehuwde vrouwen meedenken in besturen in plaats van op indirecte wijze als gehuwde vrouw op de achtergrond? " (p. 139).

Het laatste hoofdstuk 'Het eigen leven' herhaalt nog eens wat al eerder over de plaats van man en vrouw is gezegd. Ze zijn gelijkwaardig, niet gelijk. De man als hoofd heeft de taak "te leiden, te beschermen en te verzorgen". De vrouw mag hem "completeren en aanvullen". Gewezen wordt op de verschillen in gaven, talenten, karakter enzovoort die bepalen hoe het leven wordt ingevuld. De talenten mogen worden gebruikt, maar daarbij geldt dan wel: het gezin op de eerste plaats (p. 199-202).

In deze recensie konden niet alle hoofdstukken worden aangestipt. De recensie concentreerde zich op de vraag hoe de taken van man en vrouw zouden worden afgebakend. De manier waarop het boek met deze vraag omgaat, spreekt bijzonder aan. Er zijn ondubbelzinnige bijbelse lijnen getrokken, zonder dat daaraan een absolutistische uitwerking is gegeven. Het onderscheid tussen man en vrouw is helder weergegeven. De prioriteiten die beiden in het leven te stellen hebben op grond van hun roeping zijn beschreven. Met name de geestelijke, bijbelse en pastorale toon van het boek hebben de positieve indruk bewerkstelligd. Het boek kan op deze manier een vruchtbare plaats hebben in de verdere doordenking van de vragen die zich op dit gebied aandienen. Van harte aanbevolen.

N.a.v. M.H. Guyt-Guyt en A.C. Meijwaard-Fuite (eindred.). Geroepen als vrouw, Uitgeverij Groen en Zoon te Leiden, tweede druk 1992, 217 p. Prijs: f27, 50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen