Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Beginselvaste politiek

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Beginselvaste politiek

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

FORUM

redacteur Kerkeliik Leven bij het Reformatorisch Dagblad

Dat de politiek ondoorzichtig is, is een bekende kreet van de burger. Dat ze ook beginselloos wordt genoemd, is een ander, veel dieper gaand verwijt. Onze paarse regering heeft zich meester betoond in het ontwijken van achtergronddiscussies, het nadenken over motieven van waaruit politici spreken, aandacht voor normen en waarden.

Van christelijke Kamerleden is vaak de klacht te horen over de onmogelijkheid om dieper liggende religieuze drijveren in de politieke discussies boven water te krijgen. Het lijkt er wel of de huidige regering de voelhorens voor de christelijke denk-en leefwereld heeft verloren. Deze manier van wat ik zou willen noemen actualistisch, korte-termijn en ad-hoc politiek denken is overigens niet nieuw. Een opmerkelijk commentaar vond ik de laatste tijd bij een van de grootste staatsmannen en historici in Nederland: Groen van Prinsterer. Zijn diagnose over dit probleem is geheel toepasbaar op onze tijd.

Groen van Prinsterer klaagde over "beginselloosheid", die hij "de heersende ziekte van deze tijd" noemt. Er is volgens Groen gebrek aan beginselen. "Er zijn geen beginsels, geen plan, geen denkbeeld van staatkunde", zo schrijft hij aan Thorbecke aan de vooravond van scheiding met België. Waarom zijn de beginselen volgens hem dan zo belangrijk? Omdat alleen op die manier kan volgens hem op een doeltreffende wijze politiek worden bedreven. Alleen zo kunnen de geesten van de tijd ontmaskerd worden en komt het openbaar of de politicus zich laat leiden door het christelijk geloof öf door het ongeloof (en dus de revolutie!).

Groen van Prinsterer stelt een "regering" tegenover een "gouvernement". Een regering laat zich leiden door "beginselen", een gouvernement houdt zich enkel op met "administreren". Het gaat hier om het verschil tussen principieel politiek bedrijven en de politiek als technisch-organisatorisch handwerk. Zie hier wat Groen zijn èn onze tijd voorhoudt: "Regeren moet niet enkel of voornamelijk in administreren bestaan. Elke Regering moet beginsels erkennen, naar welke de Staat en de Natie, volgens een vast plan, wordt bestuurd en geleid". De beginselloosheid van de politiek uit zich in een louter administratief beheer. Er is volgens Groen bij dit laatste ook geen sprake van werkelijk gezag, maar hoogstens van een gouvernement dat als een staatsmachine zich bezig houdt met organiseren, reglementeren en centraliseren. Wie herkent hierin niet een meesterlijk commentaar op paars?

Het zijn juist de "hogere beginsels" die nodig zijn om de heersende begrippen zo te regelen dat ze tegengegaan worden en de revolutie verhinderd wordt. Het publiek houdt zich met de vraagstukken van het staatsrecht bijna niet bezig, "vermoedt nauwelijks hun invloed op de tederste volksbelangen, en laten zich gauw imponeren door de liberale theorien in boeken en dagbladen". Opmerkelijk hoe de tijden principieel gezien weinig veranderen.

Zonder gezag is er ook geen leiding. En wil er leiding moet er zijn, moet een ministerie, om kracht uit te kunnen oefenen, weten waar de bron van wezenlijke kracht ligt. "Zonder homogeen Ministerie is er geen leiding, en zonder die leiding zal het gevolg zijn, óf dat het volk door verkeerde beginselen afgeleid, dat is verleid wordt, öf dat het tot apathie, onver-

schilligheid, vervalt". De klacht over de ondoorzichtigheid (apathie) van de politiek is volgens Groen het gevolg van een gebrek aan beginsels!

We moeten de moed hebben om de politiek niet hermetisch af te sluiten van de invloed van de godsdienst. Het staatsrecht dat Groen aanprijst, staat en valt met een nauw verband tussen godsdienst en staat. Hij zegt dat zijn kracht "niet ligt in staatsrechtelijke theorien, maar in de belijdenis van het Evangelie".

Het tegenovergestelde van deze gedachtengang is dat de staatkunde niét door Gods Woord is genormeerd. Dat betekent dat de staatkunde wordt gedragen door de wortel van het ongeloof. Helaas laat de paarse politiek zich leiden door het ongeloof en zullen daarop de revolutionaire gevolgen niet uitblijven.

Voor de SGP ligt er een onopgeeflijke taak om de politiek weer boven de cijfers en getallen te tillen. Laat de SGP een beginselpartij blijven. Het nadenken vanuit beginselen bevrijdt van alle "ad hoc" denken en geeft ruimte voor de toekomst. De beginselen verwoordde Groen met de term isolement. "In ons Isolement ligt onze kracht. Of wilt ge liever een hollands woord, in onze zelfstandigheid, in onze beginselvastheid, ligt onze kracht", schreef hij op latere leeftijd. Dat waren geen woorden van een wereldvreemde partij-ideoloog, maar van een christen-politicus die het Kamer-werk van dichtbij kende. In feite hebben volgens hem alleen de anti-revolutionair gezinden beginsels, de anderen hebben alleen "meningen". "Wat verdedigen wij? Onveranderlijke beginsels tegen een mening die, in de grond, tegen het wezen van alle waarheden is gericht". Laat de waarheid het laatste w(W)oord weer krijgen in de politiek!

Dit artikel werd u aangeboden door: Wetenschappelijk Instituut voor de Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 augustus 1996

Zicht | 44 Pagina's

Beginselvaste politiek

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 augustus 1996

Zicht | 44 Pagina's