SGP en CU geen concurrenten

Analyse gemeenteraadsverkiezingen 2006

De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 laat zien dat van concurrentie tussen Christenunie en SGP nauwelijks sprake is. Er zijn geen aanwijzingen dat veel ChristenUniërs SGP hebben gestemd of dat veel SGP'ers op de Christenunie hebben gestemd. Lokale factoren lijken een aannemelijkere verklaring voor het lichte stemmenverlies van de SGP. Dat blijkt uit een korte analyse van de verkiezingsuitslag door drs. J.W. van Berkum.

1. Inleiding

De op 7 maart jl. gehouden gemeenteraadsverkiezingen hebben grote gevolgen gehad voor de samenstelling van veel gemeenteraden. Het landelijke beeld is dat de regeringspartijen CDA, VVD en D66 veel gemeenteraadszetels hebben verloren. Ook de lokale partijen en GroenLinks hebben verlies geleden. De PvdA en de SP hebben vrijwel overal grote winst behaald. Voor de Christenunie was de verkiezingsuitslag ook positief. Temidden van al deze veranderingen is gebleken dat de SGP de meest stabiele partij is. Landelijk bezien is zowel van gro­ te winst als van groot verlies geen sprake. In deze bijdrage volgt een nadere analyse van de verkiezingsuitslag van de SGP. Daarbij zal ook in worden gegaan op de vraag in hoeverre de SGP stemmen heeft verloren aan cq. gewonnen van de Christenunie.¹

2. De uitslag voor de SGP

Wanneer we de verkiezingsuitslag voor de SGP analyseren, moeten we onderscheid maken tussen SGP-lijsten en SGP/CU-lijsten. In 73 gemeenten kwam de SGP zowel bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2002 als in 2006 met een eigen lijst uit. In 42 gemeenten was zowel in 2002 als 2006 sprake van een gezamenlijke lijst met de Christenunie. In tabel 1 is weergegeven in hoeveel plaatsen winst is geboekt of verlies geleden. Daarbij is ook aangegeven om hoeveel stemmen winst en verlies het gaat. In 2006 werden 114.161 stemmen op SGP-lijsten uitgebracht en 84.186 op SGP/CU-lijsten. Uit tabel 1 blijkt dat de SGP op eigen lijsten een klein stem­ menverlies heeft geleden en op de gecombineerde lijsten een bescheiden winst. In de gemeenten waar met een SGP-lijst is uitgekomen verloor de partij 14 zetels en won ze er zeven. Per saldo komt dat uit op een verlies van zeven zetels. In een aantal plaatsen was een hogere opkomst ten opzichte van 2002 waardoor een toen op het nippertje gekregen restzetel nu weer moest worden ingele-

Drs. J.W. van Berkum WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER GUIDO DE BRÉS-STICSTNG

verd. In de gemeenten met een SGP/CU of CU/SGP-lijst was sprake van een verlies van drie zetels en een winst van zes. Dat levert per saldo een winst op van drie zetels/

3. Stemmenverloop

Interessant is de vraag in hoeverre de SGP stemmen is verloren aan de Christenunie. Om die vraag te beantwoorden, moeten we de verkiezingsuitslag in de plaatsen waar zowel de SGP als de Christenunie met een eigen lijst uitkomen nader analyseren. Het beeld in deze 62 gemeenten is als volgt: Er zijn 27 gemeenten' waar de SGP stemmen verloor en de Christenunie won. De SGP verloor in deze gemeenten 2696 stemmen. De Christenunie won in die gemeenten 8165 stemmen.

Er is 1 gemeente waar de SGP stemmen verloor en de Christenunie gelijk bleef. Het betreft de gemeente Huizen waar de SGP 253 stemmen verloor en de Christenunie precies hetzelfde aantal stemmen behaalde als in 2002.

Er zijn 10 gemeenten" waar zowel de SGP als de Christenunie stemmen verloren. De SGP verloor in deze gemeenten 1019 stemmen, de Christenunie 914.

Er zijn 17 gemeenten' waar zowel de SGP als de Christenunie stem­ men hebben gewonnen. In deze plaatsen won de SGP 2185 stemmen en de ChristenUnie 5864. Er zijn 7 gemeenten' waar de SGP stemmen won en de ChristenUnie verloor. De SGP won in deze gemeenten 1298 stemmen, de ChristenUnie verloor er 495.

In tabel 2 is deze onderverdeling met daarbij het aantal gemeenten overzichtelijk weergegeven, waarbij de gemeente Huizen buiten het overzicht is gelaten.

Er zijn dus 27 gemeenten waar de SGP stemmen heeft verloren en de ChristenUnie gewonnen. Dat zijn de enige gemeenten waar we op grond van de verkiezingsuitslag iets kunnen zeggen over mogelijk stemmenverlies aan de ChristenU­ nie. De SGP heeft in deze gemeenten in totaal 2696 stemmen verloren. Dat wil niet zeggen dat al deze SGP-stemmen naar de ChristenUnie zijn gegaan. De Christen-Unie won namelijk in sommige plaatsen meer stemmen dan de SGP er verloor. In 21 gemeenten verloor de SGP meer stemmen dan de ChristenUnie en in 6 gemeenten won de ChristenUnie meer stemmen dan de SGP. Wanneer we het verlies van de SGP in de 21 gemeenten en de winst van de ChristenUnie in de zes gemeenten bij elkaar optellen komen we uit op een stemmenaantal van 1709.

Dat is - los van allerlei andere mogelijke verklaringen-het maximale aantal stemmen dat de SGP op grond van de verkiezingsuitslag per .saldo aan de ChristenUnie kan hebben verloren. Omgekeerd lijkt het ook niet dat de SGP veel stemmen van de ChristenUnie heeft gewonnen. Er zijn zeven gemeenten waar de SGP stemmenwinst behaalde en de ChristenUnie verlies leed. In zes van de zeven plaatsen was de winst van de SGP groter dan het verlies van de ChristenUnie.

In een plaats was het verlies van de ChristenUnie groter dan de winst van de SGP. Wanneer we het verlies van de ChristenUnie in de zes plaatsen optellen bij de winst van de SGP in de ene plaats komen we uit op 283 stemmen. Dat is - ook nu weer afgezien van allerlei andere mogelijke verklaringen-het maximale aantal stemmen dat de ChristenUnie op grond van de verkiezingsuitslag per saldo aan de SGP kan hebben verloren.

4. Resultatenvergelijking

Een andere vraag is of er verschillen zijn te ontdekken in de resultaten van de SGP en de ChristenUnie wanneer we de gemeenten waar deze partijen een de verkiezingen hebben meegedaan in een aantal categorieën onderverdelen.

We maken de volgende

onderverdeling:

A. Plaatsen waar de SGP met een eigen lijst is uitgekomen en de ChristenUnie niet meedeed (II plaatsen).

B. Plaatsen waar de SGP al de Christenunie beide met een eigen lijst zijn uitgekomen (62 plaatsen).

C. Plaatsen waar de SGP en de Christenunie met een gezamenlijke lijst zijn uitgekomen (42 plaatsen).

D. Plaatsen waar alleen de Christenunie met een eigen lijst is uitgekomen en de SGP niet meedeed (79 plaatsen).

E. Plaatsen waar de SGP en Christenunie alleen of beide met een eigen lijst zijn uitgekomen. Dat zijn 73 plaatsen voor de SGP en 141 plaatsen voor de Christen-Unie. Deze categorie betreft een optelling van respectievelijk A - B en B - D.

In deze vergelijking zijn alleen die gemeenten meegenomen waar de situatie in 2002 en 2006 gelijk was. Een gemeente waar in 2002 beide partijen aan de verkiezingen meededen en in 2006 slechts een van beide wordt dus buiten de vergelijking gehouden.

In tabel 3 is weergegeven hoeveel winst of verlies de partijen in de verschillende categorieën respectievelijk hebben behaald of geleden. Uit tabel drie blijkt dat er tussen de categorieën waar de Christenunie met een eigen lijst uitkomt geen significante verschillen zijn te ontdekken. In categorie D, waar de SGP niet deelnam aan de verkiezingen, behaalt de Christenunie iets meer winst dan in categorie B waar beide partijen meededen. Voor de SGP is er wel een opvallend verschil. In categorie A, de plaatsen waar de SGP meedeed aan de verkiezingen en de Christenunie niet vertegenwoordigd was, is het verlies van de SGP groter dan in categorie B, de plaatsen waar zowel de SGP als de Christenunie aan de verkiezingen deelnamen. Het verlies in de gemeenten uit categorie A kan niet naar de Christenunie zijn gegaan, omdat die in die plaatsen niet met een lijst uitkwam.' Dat roept de vraag op waar die stemmen naar toe zijn gegaan. Waarschijnlijk is de verklaring te vinden in lokale factoren. Het kan zijn dat lokale partijen aantrekkingskracht uitoefenen op SGPstemmers. Ook is het mogelijk dat SGP-politici die breed in de plaatselijke gemeenschap een bepaalde mate van gezag hebben opgebouwd zijn opgevolgd door nieuwe kandidaten die zich nog moeten bewijzen. Dat kan een terugloop van het aantal stemmen verklaren.

5. Tot slot

Uit deze korte analyse blijkt dat de verkiezingsuitslag voor de SGP een stabiel beeld laat zien. Per saldo is in de plaatsen waar de SGP met een eigen lijst is uitgekomen sprake van een licht stemmenverlies. Daartegenover staat dat in de plaatsen waar met een SGP/CUlijst is uitgekomen een bescheiden winst is te zien. Uit de cijfers blijkt niet dat er veel grensverkeer is tussen de SGP en de Christenunie. Slechts in een beperkt aantal plaatsen is aantoonbaar dat de SGP stemmen heeft verloren aan de Christenunie.¹

Noten

‘De analyses in dit artikel zijn gebaseerd op cijfers die ontleend zijn aan het Reformatorisch Dagblad.

‘Voor een overzicht van de plaatsen waar winst is behaald respectievelijk verlies is geleden, verwijzen we naar De Banier 2006-6. ' Het betreft de gemeenten: Goedereede, Putten, IJsselstein, Ede, Harderwijk, Vianen, Tholen, Hoogeveen, Graafstroom, Oud-Beijerland, Oldebroek, Waalwijk, Montfoort, Lopik, Papendrecht, Wageningen, Ouderkerk, Lingewaal, Nieuw-Lekkerland, Nunspeet, Scherpenzeel, Aalburg, Kampen, Alblasserdam, Zaltbommel, Woudrichem en Kapelle.

‘Het betreft de gemeenten: Elburg, Zederik, Hardinxveld-Giessendam, Dantumadeel, Middelharnis, Dirksland, Werkendam, Bodegraven, Capelle aan den IJssel en Ermelo. ' Het betreft de gemeenten:

De Bilt, Zwartewaterland, Woerden, Oostflakkee, Barneveld, Overbetuwe, Zevenhuizen-Moerkapelle, Middelburg, Schouwen-Duiveland, Houten, Gouda, Rijssen-Holten, Neder-Betuwe, Urk, Staphorst, Ridderkerk en Apeldoorn.

‘Het betreft de gemeenten: Giessenlanden, Woudenberg, Reimerswaal, Terneuzen, Twenterand, Leerdam en Veenendaal.

‘Categorie A bevat de volgende plaatsen: Strijen, Maasdriel, Noord-Beveland, Moordrecht, Renswoude, Cromstrijen, Nederlek, Neerijnen, Korendijk, Rhenen en Geldermalsen. In de onderstreepte plaatsen verloor de SGP stemmen.

‘Putten, IJsselstein, Ede, Harderwijk, Hoogeveen, Graafstroon, Oud-Beijerland en Oldebroek zijn daarvan voorbeelden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen