Groen voor rood

Een treffende illustratie van de spanning tussen ideaal en werkelijkheid treft men aan in het verkiezingsprogramma van de Socialistische Partij. Deze partij is rood in hart en nieren. Tegelijk heeft deze partij ook een groen gezicht. Maar het is opvallend dat haar verkiezingsprogramma nauwelijks rept over het natuurbeleid. Het tekent wellicht de verlegenheid met de hierboven genoemde afstand tussen ideaal en werkelijkheid.

Bezuiniging leefomgeving
De werkgroep Leefomgeving en natuur heeft zich gebogen over onderwerpen als bodemsanering, geluidsanering, externe veiligheid, sanering asbestwegen, duurzaam produceren en consumeren, ruimtelijke- en milieuwetgeving, ecologische hoofdstructuur en nationale landschappen. Dit jaar was bijna 2 miljard euro van de jaarlijkse Rijksuitgaven gereserveerd voor deze beleidsterreinen. De werkgroep moest daarom op zoek naar ongeveer 400 miljoen euro aan bezuinigingen.

De werkgroep doet verschillende voorstellen die samen de genoemde bezuinigingsopgave in zouden kunnen vullen. Een van de kaskrakers is het stopzetten van de bijdrage van het Rijk aan het Afvalfonds. Inname en verwerking van verpakkingsafval moet dan meer door het bedrijfsleven zelf worden gefinancierd. Andere voorstellen zijn: 1) een regierol voor waterschappen bij het realiseren van geschikte watercondities voor natuur(ontwikkeling); 2) meer overlap van rijksbufferzones, Nationale Landschappen, Ecologische Hoofdstructuur en Natura 2000, zodat doelstellingen voor deze gebiedscategorieën op een kleinere oppervlakte gerealiseerd kunnen worden; en 3) grotere bijdragen van gebruikers of veroorzakers van bodemen grondwaterverontreiniging voor bodemsanering.

Redesign omgevingsrecht
De werkgroep heeft verder gekeken dan de voorgeschotelde bezuinigingsopgave. In de variant Systeeminnovatie Leefomgeving & Natuur presenteert zij een fundamentelere aanpak die meer recht doet aan gesignaleerde knelpunten. Enkele van deze knelpunten zijn trage besluitvorming door complexe regelgeving en bestuurlijke drukte. In haar voorzet geeft de werkgroep aan dat het Rijk zich buitenom een generieke kaderstelling veel minder zou kunnen bemoeien met ruimtelijke ordening en met milieuthema’s als bodem, geluid, lucht en externe veiligheid. Daarbij zouden provincies en gemeenten meer ruimte moeten krijgen voor het verkrijgen van decentrale belastinginkomsten om lokale en regionale gebiedsontwikkelingen te financieren. De werkgroep pleit ook voor een redesign van het omgevingsrecht, de wet- en regelgeving voor de fysieke leefomgeving.

Ecologische Hoofdstructuur
De werkgroep heeft ook de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) onder de loep gelegd. Het realiseren van de EHS, een netwerk van bijna 730.000 hectare natuurgebieden, is de belangrijkste pijler van het Nederlandse natuurbeleid. Het was de bedoeling om dat in 2018 gerealiseerd te hebben. Hoewel CDAminister Verburg in een recent Kamerdebat nog beweerde dat de EHS in 2018 afgerond kon worden, zou zij beter moeten weten. Op alle fronten ligt de uitvoering achter op schema. Ook blijkt uit inter departe - mentaal beleidsonderzoek dat er grote budgettaire tekorten zijn. Er moet 2,5 tot 4 miljard euro extra bij om de gewenste doelstellingen te realiseren. Het is daarom niet verwonderlijk dat scherpe keuzes gemaakt moeten worden en de SP met de EHS in haar maag zit.

De werkgroep geeft enkele toekomstscenario’s. Het beleid voor de EHS, inclusief de aankoop van gronden, zou meer gericht kunnen worden op de instandhouding van internationaal belangrijke natuurwaarden in de Nederlandse delta, of op de Natura 2000-gebieden (met belangrijke Europese natuurwaarden). Ook zou de inzet van natuurbeheer door particulieren en agrariërs, vergroot moeten worden. Dat betekent dat de realisatie van het gewenste aantal hectares in ieder geval tijdelijk naar beneden bijgesteld moet worden. De werkgroep geeft ook de inzet van de leenfaciliteit voor aankoop van gronden door Staatsbosbeheer in overweging.

Mobiliteit en water
Voor het realiseren van bezuinigingen in het fysiekruimtelijke domein heeft ook de werkgroep Mobiliteit en water een duit in het zakje gedaan. Deze werkgroep heeft een forse bezuinigingsopgave opgelegd gekregen: ongeveer 1,7 miljard euro. Met drie varianten heeft zij geprobeerd hier invulling aan te geven. In alle varian ten wordt ervan uitgegaan dat de kilometer heffing in de voorgestelde vorm niet door zal gaan. In de eerste variant ligt het accent wel op het prijsbeleid, maar dan via een locatiegebonden systeem voor congestieheffing. In deze variant wordt vracht wagenverkeer per kilometer zwaarder belast, zodat de beprijzing meer in lijn met Duitsland ligt. Gebruikers van het spoor gaan meer betalen om de onderhouds kosten te kunnen dekken. Ook wordt de aanleg van nieuwe infrastructuur beperkt. In een tweede variant wordt op de eerste voort geborduurd. In deze variant worden met name infra - structuurprojecten geschrapt die een negatief effect hebben op leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit en milieu. In een derde variant wordt helemaal afgezien van het beprijzen van gereden kilometers. Een groot deel van de bezuinigingsopgave moet dan gerealiseerd worden door het schrappen van infrastructuur projecten. Het zal duidelijk zijn dat weinig mensen hier op zitten te wachten. De filedruk zal met deze variant enorm toenemen.


SGP
Tot slot. De handen moeten uit de mouwen. De bezuinigingsopgave dwingt de politiek om prioriteiten te stellen en verantwoordelijkheden beter te spreiden. Neem bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid voor natuur en milieu. Volgens de werkgroep Leefomgeving & natuur zou de overheid een groter beroep kunnen doen op agrarische en particuliere natuurbeheerders. Dat past in de visie van de SGP. Rentmeesterschap is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid voor burgers en bedrijven. Burgers en bedrijven moeten dan wel de ruimte krijgen om deze verantwoordelijkheid waar te maken, ook als het gaat om natuurbeheer. Dat kan beter. Het voordeel van particulier natuurbeheer ten opzichte van beheer door terreinbeherende organisaties, als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, is dat de overheid geen geld hoeft te steken in de aankoop van gronden. Interessante voorstellen van de werkgroep zijn bijvoorbeeld: aanleg en beheer van belangrijke elementen in onze Nationale Landschappen en van natuur- en recreatiegebieden in de buurt van steden door particulieren en agrariërs en de verkoop van natuurgebieden die buiten de EHS in overheidshanden zijn aan particulieren, met afspraken over en vergoedingen voor de continuïteit van het beheer. De SGP is ook voorstander van de voorgestelde herziening van het omgevingsrecht. Het is nodig om te ‘voorkomen dat het historische gegroeide stelsel van wet geving steeds meer onderdeel gaat worden van de problemen van trage besluitvorming, impasses tussen gebiedsontwikkeling en milieu, kwaliteit van de bestuurlijke en ambtelijke besluitvorming’ (Werkgroep Leefomgeving & natuur). Dat is meer dan alleen een prolongatie van de Crisis- en herstelwet na 2014. De effectiviteit van de Crisis- en herstelwet is twijfelachtig. Het zijn meer de symptomen die aangepakt worden dan de kern van de problemen. Het zou daarom goed zijn als het advies van de werkgroep om over de vernieu wing en stroomlijning van het omgevingsrecht sluitende afspraken worden gemaakt in het regeerakkoord opgevolgd wordt. Het kan enkele miljarden aan besparingen en maatschappelijke baten opleveren.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen