Vrijheid heeft ruimte nodig

Gemeenten koesteren het uitgangspunt dat zij dicht bij de burger staan en daardoor de beste keuzes kunnen maken voor hun directe leefomgeving. Vrij beschikken over de bijbehorende financiële middelen is daarvoor noodzakelijk. Maar daar wringt de schoen wel eens.
Tweederde van de gemeentelijke inkomsten komen uit Den Haag. De euro’s worden volgens een fijnmazige systematiek over de gemeenten uitgedeeld, wat op grote lijnen duidelijk maakt waarvoor ze zijn bestemd. De mogelijkheid binnen de bestemming eigen keuzes te maken daargelaten, is de vraag gerechtvaardigd hoe groot de bestedingsruimte voor gemeenten nu werkelijk is. Kort door de bocht geformuleerd: de gemeente geniet meer vrijheid als zelfstandig uitvoeringskantoor dan zelfstandigheid als vrij beleidsbureau.
Eenderde deel van de inkomsten mogen de gemeenten zelf bij elkaar harken.
De grootste inkomenspost is de impopulaire OZB. Deze belasting levert nog niet de helft van de inkomsten op. Een aanzienlijk deel van de overige baten dekt verder nauwelijks of niet de lasten van gemeentelijke dienstverlening en voorzieningen die daar tegenover staan.
Geen wonder dat er onder gemeentebestuurders warme pleitbezorgers zijn die strijden voor het verruimen van de eigen belastingruimte. Volgens hen zou hierdoor de afhankelijkheid van het Rijk kunnen afnemen. Wanneer Den Haag aansluitend de uitkering aan gemeenten ook nog eens zou omzetten in het verlagen van de rijksbelastingen, zou de totale belastingdruk voor burgers en bedrijven mooi gelijk kunnen blijven.
Goed plan? Niet echt. Het Rijk gaat lagere uitgaven aan gemeenten niet met een belastingverlaging compenseren. Niet blijvend, tenminste. Vrijheid voor gemeenten is vooral gebaat bij ruimte van de landelijke politiek om in de lokale politiek eigen keuzes te maken. Laat het vervolgens de zorg van de gemeenten blijven of het geld naar lantaarnpalen of naar zorg gaat. Tegen respect voor de lokale autonomie kan geen verruiming van het eigen belastinggebied op.

Mr. dr. S. de Jong, wethouder gemeente Staphorst

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen