Kruispunt naar een nieuw bestaan

Een grotere overgang is bijna niet mogelijk. Van het hectische straatleven in de grote stad naar een rustieke boerenhoeve buiten Hummelo. In het Achterhoekse bos en weideland zetten thuis- en daklozen de eerste stap naar een nieuw bestaan. „Elke keer kom ik een eind, maar net niet waar ik wil wezen.”

Voor de werkplaats van Het Passion staat een enorm kippenhok. Een Antilliaanse thuisloze met een veelkleurige muts op het hoofd brengt het laatste gaas aan. Binnen is Nico bezig met een tweede exemplaar. Johan, een voormalige bouwvakker, houdt als werkbegeleider toezicht. Met Nico stelt dat weinig voor. „Die jongen heeft echt gouden handen.” Via stichting Ontmoeting kwam de inwoner van Epe naar Hummelo. Om zijn leven weer op de rails te krijgen. Zijn verblijf in Het Passion zit er bijna op, nu is het afwachten of de goede voornemens stand houden. Bij zijn werkgever in Barneveld bleef hij welkom, maar het reizen wordt een probleem. „Ze hebben m’n rijbewijs afgepakt, met het openbaar vervoer doe ik er anderhalf uur over.” Riet, een vaste vrijwilligster van Het Passion, neemt met spons en trekker de ramen van de werkplaats onder handen. Elke woensdagmorgen komt de huismoeder vanuit Doetinchem naar Hummelo. Niet in de eerste plaats voor allerlei huishoudelijke werkzaamheden, maar om het contact met de gasten. „M’n man doet vrijwilligerswerk voor Gevangenenzorg Nederland, daarom hebben we nogal eens gedetineerden aan tafel. Vaak ex-verslaafden. Dan krijg je wat met die doelgroep. Onder het zemen heb je de mooiste gesprekken met de mannen. Ze vertellen soms hun hele hebben en houwen, en fleuren al op als je gewoon luistert.”

Woonbegeleiding

Ook voor Nieck is het eind van een maand time-out in zicht. Via een psychologe van Stichting Terwille regelde hij een beschermende woonvorm in Groningen. En een plaats in een Minnesota-programma voor langdurig verslaafden. Door zijn psychiatrische problematiek raakte hij aan de verdovende middelen. Aan z’n ouders ligt het niet. „Ik kom uit een warm nest, en heb een goeie opvoeding gehad.” Op z’n vijftiende begon hij te gokken, in gelegenheden waar hij ook leerde drinken. „Ik kan mezelf niet begrenzen, weet je wel. Veel jongeren experimenteren een tijd, maar ik ging met alles door. Gokken, drinken, blowen…” Doordeweeks kon hij zijn werk als metselaar nog redelijk verrichten, in de weekenden ging het steevast mis. „House-feesten, techno-feesten, dat soort dingen. Rond m’n twintigste ben ik een jaar in therapie geweest, bij de ggz, maar dat heeft weinig opgeleverd. Ik begin van alles en maak niks af, weet je wel. Elke keer kom ik een eind, maar net niet waar ik wil wezen.” Het afgelopen jaar kreeg hij woonbegeleiding van stichting De Overbrugging in Apeldoorn. Tien maanden was hij clean, toen viel hij terug. Kort daarna weer. „Dan moet je weg, daarom ben ik hiernaartoe gekomen. Anders sta je op straat, snap je wel. Ik kan altijd naar m’n ouders, maar die wil ik er niet meer mee belasten.”

Vrijwilligers

In Hummelo heeft hij niet alleen de professionele hulpverleners van Ontmoeting bij wie hij zijn hart kan luchten, maar ook de vrijwilligers. En de diaconale vakantiewerkers, die tijdens een weekje Achterhoek het bestaan van de thuis- en daklozen delen. „De warmte van die mensen heeft me wel geraakt. Twee weken terug was er een groep uit Zeeland. Elke dag trokken ze met ons op: het bos in, fietsen, spelletjes doen. Heel bijzonder. Elke maandag komen er weer een stuk of zes, zeven. Best wel spannend voor ons, maar het voorkomt dat je in een bepaalde sleur vervalt. Dat maak je in therapie vaak mee. Op een gegeven moment word je flauw van steeds dezelfde figuren om je heen. Hier heb je een voortdurende wisseling van gasten en vrijwilligers.”
De kamers voor de vakantiegasten zijn gecreëerd in de fraai gerestaureerde schuur naast de hoeve, die de naam ‘Het Buyten’ kreeg. Op de begane grond heeft Passion-directeur Piet van Pelt zijn kantoortje. Vandaag zit vrijwilliger Gerard, een gepensioneerde boekhouder, achter de computer.

Geweldig

Vakantie wil Albert ter Burg, eigenaar van een administratiekantoor in Hardenberg, de week in Het Passion niet noemen. Het zijn vooral ideële motieven die hem met echtgenote Geesje naar Hummelo brachten. Samen met het bevriende echtpaar Gezines en Janny Overweg. „We zijn hier voor het bieden van een stuk gezelligheid aan de gasten. En het verlenen van hand- en spandiensten: eten koken, tafel dekken, de jongens naar de huisarts rijden, als ze er zin in hebben samen een wandeling maken.”
„En ons gezever aanhoren”, stelt een rauwe gast vast. ‘Cut the crap’, liet hij in zijn hals tatoeëren. „Nee, zo zien wij dat niet”, verzekert Janny. „We vinden het hier geweldig.” „Ik ook”, zegt Hindoestaanse Ramon, die naast Gezines op de bank is neergezakt. „Al ben ik niet blij dat ik hier zit. Ik was heel ver, deed het mbo, gaf overal voorlichting: op scholen, in gevangenissen, voor kamerleden. Voor mijn gevoel had ik al die jaren van verslaving nu echt achter me.”

Terugval

Twee weken geleden liet hij zich toch weer verleiden. „Ik kon wel janken. Ik voelde me helemaal weer wegglijden. Wat je in jaren hebt opgebouwd, verlies je binnen een week. Ik merkte dat ik weer leugens ging vertellen, en heb meteen hulp gezocht.” „Heel verstandig”, vindt Gezines, een vaderlijke vutter. Geesje, in het dagelijks leven onderwijzeres, had na het vorige weekje Hummelo meerdere dagen nodig om alles wat ze er hoorde een plek te geven. „Daarom is het goed om samen te gaan. Dan kun je tegen elkaar aan praten.”
Albert pakt de dingen laconieker op. Wel is zijn visie op thuis- en daklozen radicaal veranderd. „Omdat je hun achtergrond leert kennen. Daardoor wordt het gevoel van afstand kleiner. Ik merk bij mezelf dat ik hier nu veel vrijer rondloop dan vorig jaar. Je krijgt een band met die jongens.” „Je zou graag weten hoe het na hun vertrek blijft gaan”, bevestigt zijn vrouw. „Het is best lastig om ze weer los te laten.”

Brandjes

Petra van Ontmoeting is vandaag verantwoordelijk voor de begeleiding van de gasten. Ze heeft net een tijd met Rutger staan praten, naast de boerderij. „In zulke informele contacten hoor je het meest. Elke dag ben ik weer onder de indruk van de gebrokenheid achter het bestaan van deze mannen. Bij ons mogen ze gewoon mens zijn, dat vinden ze heel bijzonder.”
Dat neemt niet weg dat er hectische dagen bij zijn. „Het kan behoorlijk botsen tussen de gasten. Ze zijn allemaal thuis- en dakloos, maar verder zijn er grote verschillen. Zit je ineens 24 uur op elkaars lip, dan kan dat behoorlijke spanningen geven. Het behoort tot mijn taken om erop te letten of iemand een dag niet goed in z’n vel zit. En zo nodig brandjes te blussen. We krijgen mensen die de warmte en rust die ze hier ervaren niet kunnen verdragen.” Heel wat gasten die met goede voornemens naar een vervolginstelling vertrokken, zag ze weer terugkeren. „Dat vind ik heel triest. Ze zijn dan zo teleurgesteld en timide. Hier zijn ze altijd weer welkom, maar je zou ze zo graag iets beters gunnen.”

Piano

Het voorste deel van de hoeve wordt bewoond door Piet en Heleen van Pelt. De oude deel, waar ooit koeien stonden, kreeg de functie van gemeenschapsruimte. Tegen half een komt alles wat in en om de time-outvoorziening werkt en wandelt daar bijeen, voor de lunch. Twee diaconale vakantiewerkers van behoudend reformatorischen huize zijn bezig met het dekken van de tafel. Achter de piano droomt Mark weg bij muziek die hij zelf produceert.
Als het aanwezige volk zich over de verschillende tafels heeft gemengd, vraagt Petra een zegen over de maaltijd. Waarbij ze ook de zorgen aan God opdraagt. In het bijzonder die van recidivist Geert-Jan, die na een jaar Passion volledig clean leek, maar nu weer volop spuit. „Heere God, U weet hoe moeilijk hij het heeft, wilt U hem helpen. Om Jezus wil.” ‘Amen’, klinkt het zacht uit de mond van enkele vrijwilligers. ‘Amèn!’, roepen de thuis- en dakloze gasten in koor. „Vier jaar geleden ben ik tot geloof gekomen”, vertelt Nieck. „Gaat het dan toch weer fout, dan denk je: ‘Nou moet God me ook niet meer.’ De Bijbel zegt dat mensen die Hem volgen goed terechtkomen, maar mij lukt dat niet. Dat vind ik een moeilijk onderwerp, weet je wel.”
Toch gaat hij trouw naar de bijbelstudie op donderdagavond. „Mijn opa’s waren echt godvrezende mannen. Die liepen met God, weet je wel. Opa Oomen las zondags thuis preken. Ik heb nog een boek van hem. Oud Nederlands is dat, héél oud. Op zondag mochten z’n kinderen de deur niet uit, dat vind ik wel pittig, zeker als je zelf alles hebt gedaan wat God verbiedt. Maar ik heb wel respect voor de manier waarop die man leefde.”

Posbank

De echtparen uit Hardenberg gaan vanmiddag naar natuurgebied de Posbank, bij Arnhem. Gasten die zin hebben, kunnen mee. „Wie heeft interesse”, informeert Petra. „Ik wil wel graag pinnen”, roept de Antilliaanse gast, die met zijn muts op aan tafel zit.
„Gaan we eerst even bij DSB langs”, grijnst Rutger. Alleen Ramon voelt wel voor het uitstapje. Nico wil met Nieck het kippenhok afmaken. De rest sjouwt liever wat rond op het erf, gaat naar bed, of kruipt achter de computer. Op zoek naar een geschikte vervolginstelling. „Het verschilt hier per week, soms per dag”, zegt Petra. „De ene keer klikt het geweldig tussen onze mannen en de vrijwilligers, een enkele keer ben je blij dat het vrijdag is. In het algemeen werkt de combinatie van professionele werkers en vrijwilligers heel goed. Je vult elkaar aan. Vanmorgen was ik alleen, en is een vrijwilliger met een van de mannen naar de dokter geweest. Als een gast aan alle kanten flipt, heb je de hele morgen nodig om hem weer kalm te krijgen. Dan kun je hier niet weg.” Als Nico z’n laatste krentenbol heeft weggehapt, pakt Gezines de ordner met het bijbelrooster. Voor elke maaltijd een bijbelgedeelte en een toepasselijk woord erbij. „Het woord is aan jou, Gezines”, verklaart Rutger met plechtige stem. „Het is maar een kort stukje, deze keer”, ziet de Hardenberger. „Geen probleem, daar doen we niet moeilijk over”, lacht Rutger.

Te druk

Nieck zoekt na de maaltijd de buitenlucht weer op. Het Achterhoekse land, waar de bomen hun herfsttooi hebben aangenomen, ademt rust en vrede. In de beschermde setting van Het Passion nam de noorderling zijn leven onder de loep. „Ik heb behoorlijk wat in huis, maar ik vergeet soms dat ik een handicap heb. Borderline en verslaving. Als ik te veel wil, gaat het fout. Ik had een nieuwe baan in de gehandicaptenzorg, ik kreeg een vriendinnetje, ik ging op voetbal. Dat is te veel, weet je wel. Het wordt dan té druk in m’n hoofd.”
De terugval kostte hem zijn werk, zijn vriendin en de voetbal. „De eerste week hier hoefde het hele leven voor mij niet meer.” Nu ziet hij het weer zitten. Twee dagen per week werkt hij bij een bouwbedrijf in Spankeren. „Een christelijk bedrijf, heel bijzonder. Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt. Geen ruwe taal, beschaafde collega’s, de baas komt me dit weekend opzoeken, vanwege m’n vertrek. Dat vind ik heel bijzonder. Nu is het de kunst om alerter te zijn en niet te veel hooi op m’n vork te nemen. Alles wat je in al die jaren hebt gemist, wil je zo snel mogelijk inhalen. Dat moet ik nu echt uit m’n hoofd zetten.”

Zweven
Mark zit, z’n hoofd gestut in de kom van zijn handen, aan de picknicktafel voor zich uit te staren. Voor de derde keer kwam hij vanuit Rotterdam naar Het Passion. Nu via het Leger des Heils. „Heel raar, hier voel ik helemaal geen drang om te drinken.” Sinds twee jaar erkent hij openlijk dat hij verslaafd is. „Alleen aan de drank, maar je moet alcohol niet onderschatten. Die gaat je geleidelijk zo misvormen dat je niet meer normaal kunt functioneren. Het normale burgerlijke bestaan dat je hebt geleid, brokkelt langzaam af. Daardoor ga je nog meer drinken. Het is net als met die appel in het paradijs. Een stem zegt: ‘Niet doen!’, maar toch doe je het.”
De drank ontnam hem z’n baan, z’n vrouw, z’n koopwoning, z’n tweede vrouw. „Ik wil nu echt overnieuw beginnen. Hopelijk kan dat in deze buurt. Ik ken hier intussen heel veel mensen, ook door de kerk waar ik naartoe ga. Ik wil gaan leven zoals Jezus het wil, een andere uitweg zie ik niet. Al het andere heb ik al geprobeerd.” Zijn teleurstelling en verdriet vinden een uitweg in het creatieve werk dat hij maakt, waaronder verrassend kunstzinnige schilderijen. Het jongste doek toont menselijke figuren die door het heelal zweven, voor de maan langs. Als bladeren in de wind. „Krijgen die geen sap meer van de boom, dan vallen ze af. Zo is het ook met mensen. Als het sap van de liefde ontbreekt, ga je zweven. Dan heb je geen grond meer onder de voeten. Het is belangrijk dat je elkaar vasthoudt.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen