Dubbel eenzijdig (1)

Door de redactie werden een brief en enkele geschriften ontvangen, toegezonden door lezers van ons blad, die de aandacht vestigden op de sterke propaganda, uitgaande van het kerkgenootschap van de Zevendedags-Adventisten, in hun omgeving. Zij vroegen om enige voorlichting over deze groepering.
Op de redactie-vergadering viel mij de taak toe aan dit verzoek te voldoen. Dat het verzoek al enige tijd geleden binnenkwam en het voldoen eraan nu eerst plaats vindt, moge geëxcuseerd worden. De zaak blijft actueel.
Omdat wij bij deze groepering aantreffen wat alle sectarische groepen kenmerkt, moge eerst op enkele van deze algemene trekken gewezen worden.
Vele van deze groeperingen, die in ons land sterke propaganda voeren, hebben hun oorsprong buiten ons land, vaak in Amerika. Ik denk hier aan Mormonen, Jehova-getuigen en ook de Adventistische groepen. Zij zijn dan ook vaak buiten ons land sterker tot ontwikkeling gekomen dan hier.
De propaganda, die zij voeren wordt vanuit het buitenland gesteund en gestimuleerd. Ons land is voor deze groepen een soort zendingsgebied. Voor ons besef hebben de methoden, die zij voeren dan ook vaak een on-nederlands karakter. Het reclame-achtige, de wijze, waarop in de geschriften van deze groepen getheologiseerd wordt — een oppervlakkig aandoend bijbelgebruik — waarbij met enkele teksten gewerkt wordt en het geheel van de openbaring uit het oog verloren — het beslag leggen op het leven van de aanhangers in sabbatvieren, niet roken, opeisen voor een bepaalde manier van colportage en propaganda, liggen ons niet erg. Hierbij moet opgemerkt worden, dat voor anderen deze dingen het aantrekkelijke vormen: er wordt volle medewerking gevraagd voor de doe-godsdienst, de persoonlijkheid telt ten volle mee. De sectarische groep duldt geen randleden, die niet medewerken. Men vindt ze in de kerken, jammer genoeg, teveel. Het probleem van de computer-leden, dat de Hervormde kerk in ons land, als een blok aan het been meesleept, kennen de secten niet.
De sectarische groeperingen zijn in het land van hun oorsprong — gelijk boven gezegd: veelal Amerika — meestal als een reactie op verstarde en vervlakte volkskerken opgekomen.
Naar twee kanten laat zulk een kerk meestal verstek gaan. De prediking is tot algemeen menselijke waarden geworden, waarbij de directe aanspraak van de H. Schrift tot de enkeling is verloren gegaan. De prediking is ook vaak, in modernistische trant, vervallen tot een wijsgerige bespiegeling.
Een tweede kwade factor in deze massakerken is, dat de belangstelling voor de enkeling uit het oog verloren is. Hij is toeschouwer of massa-lid geworden.
Als een reactie hierop vond de directe bijbelse aanspraak — hoe scheefgetrokken dan ook — vaak, gemakkelijk ingang en was door de directheid en vereenvoudiging, waarmede zij gebracht werd, duidelijk. Hij betrok de enkeling in het verkondigde en gaf hem houvast.
Deze instelling bracht mee, dat de nieuwe groepering felle kritiek op de kerk(en) had en een plaats los daarvan en tegenover kreeg.
Bij langer bestaan van de groep vond er, wat men wel genoemd heeft: een verkerkelijking van de secten plaats. Dit is ook met de Zevendedags-Adventisten het geval. Zij noemen zich nu, hoewel de groep als secte ontstaan is, kerk.
De boodschap, die gebracht werd, bracht bijna altijd een of meer elementen naar voren, die in de kerk op de achtergrond geraakt waren of in de verkondiging of in de beleving.
Men heeft daarom de secten wel de „onbetaalde rekeningen der kerk" genoemd. Men moet met deze nogal vlotte aanduiding wel erg voorzichtig zijn. Deze z.g.n. „betaling" vond veelal op een zeer onvolledige wijze plaats, afgedacht nog van de vraag of de secte deze schuld betalen mocht, die de kerk gemaakt had.
De boodschap van de secte is veelal zeer eenzijdig en zij vervalt op haar beurt in dezelfde fout, die zij de kerk verweet, n.l. dat men grote delen van de openbaringswaarheid ter zijde stelt en, zoals het wel eens getypeerd is, maar één snaar op zijn harp heeft.
Daar kwam bij, dat terwijl men de kerk vaagheid in haar verkondiging en beleving verweet — en vaak niet ten onrechte — men van de sectarische verkondiging kan zeggen dat zij een overmaat van duidelijkheid heeft. De secte wil een verkondiging zonder hiaten. Kan zij het punt dat voor haar hoofdzaak is niet direct uit de H. Schrift putten en radicaliseren, dan neemt zij haar toevlucht tot een fantastische schriftverklaring of beroept zich op nieuwe openbaringen van haar voorgangers of visioenen van haar voorgangsters. Het laatste is ook het geval met de Zevendedags-Adventisten, zoals in het vervolg nog wel zal blijken. Het geheel krijgt dan wel een sterk subjectief element en is niet controleerbaar.
Maar terwille van het gezag dat de boodschap moet hebben zijn de genoemde middelen noodzakelijk.
Omdat de secten de overtuiging hebben dat het punt of de punten, die zij verkondigen de waarheid is, hebben zij een sterk propagandistische inslag. Millioenen aan geld, enorm veel mankracht en tijd wordt daaraan besteed. En op het gebied van de organisatie — soms wereldorganisatie — zijn de secten niet achterlijk. Er is een soms beschamende activiteit onder hen. En stromen van lectuur — in vele talen — dragen de gedachten uit en verder. En ook de massacommunicatiemiddelen als radio en televisie — vooral in landen waar de zendtijd gekocht kan worden — brengen de gedachten van de secten onder miljoenen. Dat men daarvoor soms een zeer aantrekkelijke vorm weet te vinden, hoop ik nog te laten zien.
Ik schreef boven dit artikel: Dubbel éénzijdig.
Ik had daarbij het oog op de Zevendedags-Adventisten.
Zij hebben eigenlijk twee snaren op hun harp. Zij zijn oorspronkelijk Adventisten. D.w.z. dat zij behoren tot een brede stroom, die gevormd wordt door groepen, die de nadruk leggen op de toekomst, waarbij dan meer of minder centraal staat de wederkomst van Jezus Christus. Dat doen de Adventisten, die wij hier bespreken ook.
Daarnaast of beter daarmede heel sterk verbonden leggen zij de nadruk op de viering van de zaterdag als de rustdag, de dag des Heren.
De verbinding tussen deze beide snaren op hun harp wordt gevormd door de bewering dat de toekomst des Heren niet kan komen als de zaterdag niet als rustdag gevierd wordt.
Op grond waarvan men dit zo sterk durft beweren, zal in een volgend artikel wel blijken.

Kremer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen