Oecumene

Als we dat zo waarnemen is het niet vreemd dat er nogal eens een beroep op ons, kerkmensen van de reformatorische gezindte, wordt gedaan om meer samen te doen. Kerken moeten, zegt men dan, juist het voorbeeld van broederlijke liefde geven en eensgezind optrekken. Niet op alle slakken zout leggen, maar het eens zien te worden over de hoofdlijnen van het belijden en kerk zijn, samen staan voor de zaken waar het wezenlijk om gaat. We moeten meer oecumenisch gaan denken. Op zich kun je dit standpunt in zoverre onderschrijven dat dit geldt voor datgene dat bij elkaar hoort, dat hoort inderdaad één te zijn. Dat is iets anders dan de algemeen oecumenische visie zoals de tijdgeest ons die wil opdringen.

We lazen een geheel tegenovergestelde visie in een brochure die we uitgereikt kregen toen we enkele weken geleden in Eisenach waren en daar de Wartburg bezochten. Eisenach ligt in Thüringen, een deelstaat van Duitsland waar nog veel aan Luther herinnert. Vooruitlopend op het Lutherjaar 2017, was 2014 het themajaar ‘Reformation und Politik’ en is 2015 het jaar van ‘Reformation, Bild und Bibel’. Kennelijk is in dit kader de bedoelde brochure uitgegeven, waarin de vraag wordt gesteld waar we nu staan. Met name wordt belicht wat de visie van Luther was op de Rooms-Katholieke Kerk en wat de situatie nu is. De conclusie is dat van oecumene geen sprake kan zijn. De wezenlijke punten van kritiek die in Luthers 95 stellingen worden verwoord zijn vandaag de dag nog steeds actueel. Hoewel we niet de gehele brochure kunnen onderschrijven staan er wel een aantal zaken in die de moeite waard zijn om kennis van te nemen.

Binnen de oecumenische beweging wordt geprobeerd om een dialoog tot stand te brengen tussen de verschillende geloofsrichtingen. Daarbij heeft de Rooms-Katholieke Kerk, volgens de brochure, geen enkele van haar dogma’s opgegeven of veranderd, terwijl het protestantisme toenadering zocht en zoekt. Streven is te komen tot eenheid en ook tot samenwerking met betrekking tot zending en missie. De vraag komt dan aan de orde of het 500-jarig jubileum, dat zijn schaduwen nu reeds vooruit werpt, ertoe zal leiden dat de geest van de reformatie opnieuw beleefd zal worden en dat het protest tegen de Rooms-Katholieke Kerk weer in herinnering komt. Men komt helaas tot een tegengestelde en onthutsende conclusie die aansluit bij het algemene gevoelen in Nederland. De grondgedachten van het protestantisme zijn bijna volledig vergeten. Men meent vrij algemeen dat in de tijd van Luther er enkele personen met het toenmalige systeem ontevreden waren en dat de reformatie een gevolg was van misverstanden en kleine verschillen. Nu is een nieuw tijdperk aangebroken. Alles is veranderd. Men wil geen (kerk)strijd maar eenheid. Zowel rooms-katholieke als protestantse kerkleiders propageren eenheid in plaats van confrontatie, en op veel plaatsen zijn al gezamenlijke bijeenkomsten waarin gemeenteleden van rooms-katholieke en protestantse afkomst samenkomen. Ten onrechte wordt de tekst: ‘Opdat zij allen één zijn, gelijkerwijs Gij, Vader, in Mij, en Ik in U, dat ook zij in Ons één zijn, opdat de wereld gelove dat Gij Mij gezonden hebt’ (Joh. 17:21), nogal eens gebruikt als drijfveer voor het eenheidsstreven. Het gaat hier echter niet om de eenheid als doel, maar om de eenheid in Christus.

Alles overdenkend komt er veel op je af. De reformatie vond plaats in een tijd waarin het niet gemakkelijk was om aanhanger te zijn van Luther, Calvijn of een van de andere reformatoren. Het kon je leven kosten, in elk geval kostte het strijd. Op de brandstapels klonk het getuigenis van hen die om Christus en om des gewetens wil niet langer deel konden uitmaken van de toenmalige Rooms-Katholieke Kerk. Zij hadden hun leven ervoor over. Onwillekeurig denk je ook aan de aangrijpende getuigenissen die je nu, in onze tijd, hoort uit landen waar christenen worden vervolgd, gemarteld en gedood. Waar kerken in brand worden gestoken of vernietigd. Daar is het niet eenvoudig om christen te zijn. Er gaat wel een sprake van uit. Wij hebben veel kennis, zowel van de geschiedenis als van de theologie.
We kunnen het mooi verwoorden. Waar het echter om gaat is dat we ook werkelijk christen zijn door wedergeboorte en bekering. Dat we kunnen getuigen wie Christus voor je is, door woord en daad. De wereld moet het kunnen merken dat je anders bent, anders met elkaar omgaat, anders in de wereld staat. We klagen vaak over wereldgelijkvormigheid. De een zal het anders invullen dan de ander, kenmerkend is dat er geen onderscheid wordt gezien met hen die midden in de wereld leven. Dan gaat er ook niets van ons uit, dan wordt het begrijpelijk dat men aandringt op eenheid, op oecumene. In dat verband is het passend om Luther te citeren, zoals hij een aantal kenmerken van de ware kerk heeft genoemd bij de uitleg van Psalm 90 aan de studenten van de universiteit van Wittenberg. ‘De ware kerk is die, welke bidt, en vanuit het geloof en met grote ernst bidt: “Vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren.” De kerk is die, welke van dag tot dag vordert, die van dag tot dag de nieuwe mens aandoet en de oude aflegt. De kerk is die, welke in dit leven de eerstelingen van de Geest ontvangt, niet de tienden en nog veel minder de volheid. … Wanneer u dus over de kerk wilt oordelen, moet u niet simpelweg letten op de kerk waaraan geen gebreken of ergernissen kleven, maar op de kerk waar het Woord zuiver is, waar de bediening van de sacramenten zuiver is, waar mensen zijn die het Woord liefhebben en het voor de wereld belijden.’

Gameren, H. Vos, redactielid

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen