Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kort en bondig

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kort en bondig

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

BIJBEL EN RECHTSSTAAT

„De weg naar die oorsprong (van de rechtsstaat, vdV) voert dit keer niet naar Rome. Het is een weg, die nimmer gegaan is door het antieke Recht en die evenmin ooit gezocht is door moderne rechtsgeleerden. De weg erheen is een tekst, die slechts gering juridisch karakter heeft: de Bijbel." Geen citaat uit een geschrift van een onder ons bekende. Het wordt gevonden in het zeer lezenswaardige boek van dr. W. Aalders: Revolutie en Perestroika (pagina 87). In dit werkje plaatst de erudiete en imponerend belezen auteur vlijmscherpe en kritische kanttekeningen bij het tweede eeuwfeest van de Franse Revolutie (1989).

Het citaat is van de Franse historica en schrijfster Blandine Barret-Kriegel en is ontleend aan haar werk: l'Etat et les esclaves (Paris, 1979). Zij herwaardeert de betekenis van de rechtskundige en theologische benadering van de politieke geschiedenis, die al te lang gedomineerd is door de economie en de sociologie. Het sociale blijkt lang niet alles te zijn. Aan het theologisch en politiek gezag van de Bijbel wijdt de schrijfster vele bladzijden. Zij legt vooral de nadruk op de kapitale betekenis van het Oude Testament, op de Decaloog, op het Bijbelboek Deuteronomium. Dat het in de Westerse wereld is gekomen tot een rechtsstaat, waarin vrijheid en gerechtigheid kardinale waarden zijn, en dat lang en lang vóór er nog gesproken werd van mensenrechten, het is louter en alleen te danken aan het feit dat de Westerse wereld lang heeft vastgehouden aan de Heilige Schrift als een eenheid van Oud èn Nieuw Testament. Want het is vooral het Oude Testament dat de nadruk legt op de Wet Gods, op het Recht, op de Gerechtigheid. Dankzij de blijvende waardering en erkenning van het Oude Testament naast het Evangelie, is er een grondslag voor het staatkundig en maatschappelijk leven kunnen ontstaan. Aldus geeft Dr. Aalders haar boodschap door, die hij als ongedacht en verrassend heeft ervaren. Zo verging het mij bij lezing ook. De SGP wordt nog al eens verweten te strak aan de Bijbel te willen vasthouden als normerend voor het openbare leven en te veel te zijn georiënteerd op het Oude Testament, met voorbijzien van het Nieuwe Testament. „Bijval" of „steun" van een moderne, Franse historica uit de school der Annales, is dan op zijn minst opvallend te noemen. Dr. Aalders trekt de lijnen verder door. Hij stelt zich de vraag of maatschappelijke en politieke vernieuwing vanuit de oorsprong nog mogelijk is. Die vernieuwing, die perestroika, is hard nodig, maar zal moeten wortelen in de vaste grond van het Woord van God. Herbeleving, her-innering, herneming van de Bijbel als eenheid van Oud en Nieuw Testament als eenheid van Wet en Evangelie. Daar en toen is het begonnen. Daar liggen de geestelijke en zedelijke, de theologische en politieke grondslagen van „the Western System" (Edmund Burke). Daar de bron van het Goddelijk Recht (droit divin) dat de mens gerechtigheid en vrijheid garandeert.

Die oorsprong herbeleven, hernemen, zich herinneren, zich opnieuw toeëigenen, dét betekent vernieuwing vanuit de oorsprong. Maar wat is dat ten diepste anders, zo gaat dr. Aalders verder, dan wat de door de liberale geschiedschrijvers zozeer miskende en vertekende Franse rechtsgeleerde en theoloog Johannes Calvijn in de 16e eeuw reeds voor Frankrijk gehoopt had en waartoe hij koning en volk in zijn Institutie had opgeroepen? Hoe oppervlakkig en misleidend zou het zijn, zo men meende de roep om gerechtigheid en vrijheid (Oostbloklanden, Midden- Oosten, maar ook in onze moderne westerse samenleving!) te kunnen antwoorden met economische en sociale maatregelen, met D-Marken en dollars. Als twee eeuwen Franse Revolutie ons iets hebben geleerd, dan is het dat gerechtigheid en vrijheid reUgieus geworteld zijn. Wie die religieuze wortel ontkent en negeert, opent de deur voor de dictatuur en de slavernij van het onrecht, zo eindigt dr. Aalders zijn boek. Het ontgaat mij niet dat B. Barret-Kriegel noch dr. Aalders door de SGP geannexeerd kunnen worden, daar zelf om uiteenlopende en zelfs principiële redenen ook in het geheel niet voor zouden voelen. De SGP zou mogelijk bij het gedachtengoed respectievelijk hun politieke keus, hier en daar kanttekeningen willen plaatsen. Dat neemt niet weg dat met bijzondere belangstelling van deze beschouwingen is kennis te nemen.

MAASTRICHT

Waar een mens al niet kan komen. Enkele dagen vóór Pasen werd ik uitgenodigd in Maastricht voor studenten te komen spreken over de SGP-beginselen en de opstelling van de SGP in de praktische politiek. Hetzelfde was aan een CDA-raadslid uit Maastricht gevraagd: drs. W. Kuiper, hoofddocent bestuurlijke en locale politiek aan de universiteit aldaar. Het ging over op Gods Woord gegronde beginselen, over het compromis in de politiek, over normvervaging en secularisatie en over nog veel meer. Wij kwamen bij Willem van Oranje en Petrus Datheen terecht. De vergadering werd gehouden in één van de vele kloosters in de binnenstad van deze Romeins aandoende Zuid-Nederlandse plaats. Kloosters lopen leeg, het universitaire gebeuren vult de ruimte op. Wie had dat gedacht, over de SGP-beginselen te zullen spreken in een klooster! In de trein erheen en terug de dissertatie over prof. dr. H. Visscher en zijn controverse met de SGP maar uitgelezen. Zo werd het evenwicht weer hersteld, hoop ik.

15 april 1991

Van der Vlies

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 18 april 1991

De Banier | 20 Pagina's

Kort en bondig

Bekijk de hele uitgave van donderdag 18 april 1991

De Banier | 20 Pagina's