Vormende gesprekken tussen coach en leerling

Op de Fruytier krijgt elke leerling een docent toegewezen als coach, vertelt Anton Heemskerk, docent geschiedenis en maatschappijleer en leerlingbegeleider. ‘Als docent voer je zo’n zes keer per jaar een individueel gesprekje met een leerling. Het materiaal van Wiltink wordt daarbij ingezet.’ Waarom is het materiaal ontwikkeld? ‘Ik liep er tegenaan dat mentorgesprekjes over het geloof vaak oppervlakkig bleven’, geeft Wiltink aan. ‘Het ging dan om vragen als: hoe gaat het op catechisatie? Je gaat niet ineens een heel persoonlijke vraag stellen als: wat betekent het geloof voor jou? Ik deed ook een cursus jeugdpastoraat en maakte kennis met verschillende werkvormen die je kunt inzetten voor gesprekken. Uiteindelijk heb ik zelf materiaal ontwikkeld om in gesprek te gaan met leerlingen.’

Foto’s

Wiltink maakte fotobladen en kaartjes met vragen. De fotobladen ontwikkelde ze aan de hand van thema’s. Bovenaan het blad staat het thema, daaronder zijn zo’n twintig fotootjes te zien. Bij het thema reformatorische school is bijvoorbeeld een foto van een open Bijbel te zien, maar ook een afbeelding met regels en afspraken. ‘Bij het ontwikkelen van deze bladen heb ik steeds eerst een thema gepakt en een woordweb erbij gemaakt’, vertelt Wiltink. ‘Ik probeerde uitersten te zoeken. Aan collega’s uit ons havo/lyceumteam vroeg ik feedback. Zij kwamen soms met beelden waar ik nog niet aan gedacht had. Zo noemde een collega bij het thema Godsbeeld dat hier ook een plaatje van vuur bij kon horen.’

Wisselwerking

Er zijn zes thema’s waar fotobladen bij gemaakt zijn: de reformatorische school, de Bijbel, Godsbeeld, geloven, christen zijn en tijd met God. Er zit geen vaste volgorde in de bespreking van deze thema’s. Wei geeft Wiltink aan dat een thema als de reformatorische school geschikter is om mee te beginnen in klas i, terwijl het thema geloven beter aansluit bij de hogere klassen. Wiltink: ‘Ik leg het fotoblad eerst voor de leerling neer en benoem het thema dat erbij hoort. Daarna stel ik de leerlingen bijvoorbeeld de volgende vraag: “Welk plaatje past het best bij hoe jij tegen geloven aankijkt? Wat betekent geloven voor jou persoonlijk?” De leerling vertelt dit, daarna vertel jij als docent welk plaatje jou raakt. Er is altijd sprake van een wisselwerking. Ik laat de leerling eerst vertellen en begin niet zelf als docent. Op het moment dat je dat wel zou doen, kan een leerling denken: dat is alleen maar goed. Ik probeer door te vragen. Als leerlingen iets delen, stel ik een vraag als: kun je een voorbeeld noemen? Het plaatje is de start van een gesprek. Het is makkelijker om aan de hand van een plaatje te praten dan alleen over jezelf.’

Kwetsbaar

Het is wisselend hoe de gesprekken met leerlingen verlopen, geeft Heemskerk aan. ‘Je hebt leerlingen die gewend zijn om over het geloof te spreken, maar ook leerlingen voor wie dit niet zo gewoon is. Ik had een gesprek met een jongen over tijd met God. Hij koos het plaatje van een persoon in gebedshouding en legde uit dat het gebed belangrijk voor hem was. Ik ga dan in gesprek: “Hoe ziet dat er voor jou uit? Waar bid je om?” Dit was een vrij gesloten leerling, dus er kwam niet veel uit, maar het kan ook zijn dat vragen hem aan het denken zetten. Dan is het prima dat er niet zo veel gezegd wordt. Het is ook iets kwetsbaars. Het gaat niet om de goede antwoorden, maar om de vraag hoe die antwoorden voor jou functioneren.’

Kaartjes

Naast de fotobladen maakte Wiltink kaartjes met vragen erop. ‘Een deel van die kaartjes leg ik neer. Een leerling kiest dan twee vragen uit die hij aan mij wil stellen. Ik kies ook twee vragen uit die ik aan hem stel. Ik zeg altijd tegen een leerling: “Je mag passen.” Je maakt het op die manier veilig, hij mag een vraag terugleggen als hij er geen antwoord op wil geven.’

Wiltink geeft een voorbeeld van een gesprek dat ze met een meisje had. ‘Ik vroeg haar: ‘Welke dingen in de Bijbel of in het geloof vind je moeilijk?” Eerst gaf ze aan dat ze niet echt dingen moeilijk vond. Later vertelde ze dat ze zich wel eens afvroeg hoe het met de uitverkiezing zit. Daar hebben we over doorgepraat, vanuit wat de Bijbel hierover zegt. Ik legde uit dat je de uitverkiezing kunt zien als een hoge muur. Je kunt het ook zien als een poort, dat God zo genadig is dat Hij mensen uitverkoren heeft en dat je nog gered kunt worden. We hadden daar een goed gesprek over. Ik vind het mooi dat je iemand op weg kunt helpen door een praktisch voorbeeld te gebruiken.’

JF-academie

Inmiddels worden de ontwikkelde materialen op de hele locatie in Uddel ingezet. Wiltink: ‘Het maakt onderdeel uit van de JF-academie. Het gaat hierin om leren van elkaar. Als je ergens expertise in hebt, kun je een workshop geven aan je collega’s. Dit functioneert nu zo’n twee tot drie jaar. Ik geef workshops over de materialen die ik ontwikkeld heb. Nieuwe docenten kunnen er zo mee kennismaken.’

Hulpmiddel

In sommige teams is geopperd om de fotobladen of kaartjes in te zetten tijdens godsdienstlessen of vieringen. ‘Dat heb ik liever niet’, geeft Wiltink aan. ‘Het is echt bedoeld voor een-op-een-gesprekken. Elke collega gebruikt het op zijn eigen manier, net wat bij je past. Sommige docenten vinden een gesprek aan de hand van de materialen lastig. Het moet een hulpmiddel zijn en geen blok aan je been. Wel is het de afspraak dat je met leerlingen in gesprek gaat over het geloof en de Bijbel. Dat kun je ook met andere vragen doen, maar het gevaar is dat het dan oppervlakkig blijft.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen