Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Amalia van Solms: van hofdame tot first lady

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Amalia van Solms: van hofdame tot first lady

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

<br />

IJdel, wispelturig en bedillerig. Zo wordt Amalia van Solms, de echtgenote van Frederik Hendrik, doorgaans afgeschilderd. In „Amalia van Solms, meer dan schone schijn" schetst Dieuwke Winsemius echter een heel ander beeld van deze vrouw: de hoedster van de Oranjetraditie.

„Het was verbazend te merken hoe zij er alles voor over had het huis van Oranje Nassau, het huis van de man die zij beminde en vereerde, omhoog te stuwen. Toen dat huis nog alleen gedragen kon worden door haar kleinzoon Willem de Derde toonde zij zich niet alleen een liefhebbende grootmoeder, maar ook een onwrikbare voogdes, met wie tegenstanders van Oranje en het stadhouderschap rekening hadden te houden".

Een historische figuur in romanvorm beschrijven heeft natuurlijk voordelen: ook voor leken is het op deze manier allemaal goed te volgen, zeker wanneer het verhaal gelardeerd wordt met allerlei alledaagse gebeurtenissen en gesprekken, want ook in de koninklijke of in dit geval stadhouderlijke paleizen ging het er heel menselijk aan toe.

Krampachtig
Een nadeel is dat de lezer niet weet welke gedeeltes, uitspraken, brieven etc. op waarheid berusten of louter gefingeerd zijn (tenzij dat met noten wordt aangegeven maar dat is hier niet het geval). Hinderlijk is soms de conversatie: om de lezer deelgenoot te maken van alleriei feitelijke gegevens worden die verstopt in de gesprekken, waardoor die nogal eens wat krampachtig zijn.

De dialogen komen trouwens toch wel eens wat onwerkelijk over: De Engelse koningsdochter Mary reageert op de ene bladzij precies zoals elk ander meisje van haar leeftijd (ze is dan, hoewel reeds getrouwd met Willem de Derde, een jaar of elf): „Mammy, ik heb je zo gemist. Blijf je nu langer? Ga maar nooit meer weg!'' en even later klinkt uit hetzelfde mondje: „Jij bent nu stadhouder en als jouw vrouw ben ik nu de first lady. Ik vraag me af of dat wel goed tot haar doordringt (. . .) Als je moeder in Den Haag blijft wonen zal zij proberen de baas over jou te spelen zoals zij dat altijd deed over je vader. Waarom stuur je haar de stad niet uit? Mijn oom, koning Lodewijk van Frankrijk, heeft zijn moeder, grootmama Maria de Medici, weggestuurd toen hij haar te lastig vond".

Hofdame
Door haar huwelijk met prins Frederik Hendrik bracht freule Amalia van Solms het van hofdame (van koningin Elisabeth van Bohemen) tot eerste vrouw van het land. De één kwalificeert haar als bedillerig en bemoeiziek, de ander prijst haar inzet voor het wel en wee van het land, maar hoe dan ook: Amalia leefde intens mee met haar echtgenoot, met de Oranje-dynastie in het algemeen en liet, als belangrijkste voogdes van haar kleinzoon Willem, niet met zich spotten.

Voor Frederik Hendrik was ze een goede echtgenote, ze aanbad hem en heeft dat na zijn overiijden ook goed laten merken: de schilderingen in de koepel van de Oranjezaal in paleis Huis ten Bosch, die zij als een posthume hulde liet aanbrengen, zijn daar tot op de dag van vandaag een bewijs van. Amalia schroomde niet te zeggen waar het op stond.

Dieuwke Winsemius, die zich duidelijk ergert aan de dubbele moraal in die dagen (men vond het heel normaal dat mannen een maîtresse hadden, maar vrouwen met een „maître" werden met de nek aangekeken), laat haar hoofdpersoon ergens zeggen: „Ik begrijp jullie mannen niet. Wel een maîtresse hebben, zoals Maurits zelfs een vrouw voor het leven. Wel kinderen bij haar verwekken, die aan het hof laten opvoeden, ze een rol laten spelen. Legeraanvoerders van hen maken, ze als gezant naar andere landen sturen. Maar o wee de vrouw die dat alles mogelijk gemaakt heeft. Genegeerd wordt zij, weggestopt."

Hard
Amalia kon ook hard zijn. Ze weigerde haar dochter Louise te laten trouwen met de man van haar keuze omdat ze nu eenmaal een ander voor haar in petto had en verdraaide de feiten tegenover haar toen al ernstig zieke echtgenoot om de jongeman die naar de hand van hun dochter dong, zo negatief mogelijk af te schilderen.

Dieuwke Winsemius laat ons kennismaken met een sterke persoonlijkheid, een pientere vrouw, die weliswaar haar minder aangename karaktertrekken had maar die door haar ijver en liefde voor het huis van Oranje Nassau veel respect afdwingt.

N.a.v. „Amalia van Solms, meer dan schone schijn", door Dieuwke Winsemius, uitgave Kok, Kampen, 1983,430 blz., prijs ƒ 29,90.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 15 december 1983

Terdege | 48 Pagina's

Amalia van Solms: van hofdame tot first lady

Bekijk de hele uitgave van donderdag 15 december 1983

Terdege | 48 Pagina's